اختلال کلامی را در کودکان چگونه تشخیص دهیم؟

انتظار شنیدن و تلاش والدین برای به حرف درآوردن کودک نوپا در همیشه ایام اتفاقی خوشایند و مثال زدنی است و شیرینی و لذت این صبر و حوصله زمانی خود را بیشتر نمایان می کند که فرزند آنان لب به گفتن مامان و یا بابا بگشاید و در این لحظه می توان خوشحالی و شادکامی را در چهره پدر و مادر به خوبی مشاهده کرد.

با اینکه سخن گفتن و حرف زدن پل ارتباطی با دیگران عنوان می شود، از این رو انتظار سخن گفتن از کودکی که تازه بدنیا آمده و تنها چند ماهی از تولد او می گذرد، ‌انتظاری نابجا و دور از واقعیت است زیرا تکامل رشد نوزاد بطور طبیعی و مرحله به مرحله خواهد بود.

سخن گفتن و حرف زدن کودک در عین حالی که برای والدین شیرین و جذاب است چنانچه این انتظار با تاخیر انجامد و یا اینکه هیچگونه روزنه امیدی برای لب گشایی فرزند در بین اعضای خانواده مشاهده نشود، ‌در این مواقع ابتدا نگرانی و سپس مسایل روحی و روانی برای والدین به عنوان مربیان کودک به همراه خواهد داشت.

متخصص روانپزشک کودک و نوجوان روز یکشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: یکی از اولویت های اساسی برای همه والدین شنیدن صدای فرزند نوپا و از آن مهمتر آموزش حرف زدن به کودک است زیرا بهترین راه برقراری ارتباط با اعضای خانواده به شمار می رود و لازم است تا از دوران نوزادی کودک برای پرورش این امر مهم اقدام کرد.

مهشید رابطیان، آموزش صحبت کردن کودک را از جمله مسائلی دانست که ضمن ایجاد مشغله ذهنی در صورت عدم همکاری فرزند، با نگرانی هایی برای پدر و مادر همراه خواهد بود.

وی ادامه داد: آموزش صحیح فن بیان از روی آگاهی یکی از اصول یادگیری در کودک نوپا به شمار می رود و چنانچه از سوی والدین در ابتدای ایام سخن گفتن رعایت نشود، نمی توان دریافت که کودک بطور طبیعی استعداد حرف زدن را دارد یا نه، یا اینکه آیا اختلالی در دستگاه شنیداری و کلامی آن وجود دارد؟  

رابطیان تصریح کرد: آموزش صحیح برقراری ارتباط کلامی با کودک باعث پرورش مهارت‌های گفتاری و تقویت فن بیان او در آینده می‌شود. همه پدر و مادرها گرچه با عبور فرزند از یک‌ سالگی انتظار شنیدن کلمات متعدد و حتی جملات ساده را از او دارند، اما برخی بچه ها کلمات زیادی را به زبان نمی‌آورند و یا اندک حروف شکسته را بر لب جاری می کنند. 

وی افزود: مرحله رشد کلامی کودک بطور طبیعی از چهار ماهگی و با جاری کردن صدا و آواهای ضعیف همراه با گریه شروع می شود و تشخیص این کلام ها را تنها مادر و پدر متوجه می شوند و در این مرحله می توان یادگیری حروف را به شیرینی و زیبایی خیلی نرم و آهسته شروع و بدین طریق انگیزه کودک را برای تکرار اولین صداهایی که حنجره آن توان بازگویی دارد،‌ بیشتر کرد.

این متخصص روانپزشک کودک و نوجوان اظهار داشت: پدر و مادر باید توجه کنند فرزند نوپای آنان تا پیش از 24 ماهگی فقط توان بیان کلماتی همچون مامان، بابا، آب،‌ بیرون یا ددر را دارد از این رو برای اینکه بتوان کلمات جدید را آموخت و یا حافظه کودک را تقویت کرد نیاز است که با شعرخوانی و داستان سرایی، استفاده از جملات کوتاه مثبت و تشویق کودک به آواسازی، راه بیان درست و صحیح کلمات را به آن نشان داد.

وی ادامه داد: والدین باید بر روی تلفظ برخی حروفی که برای کودک بیان کردن آن سخت است تمرکز کنند زیرا بطور معمول فرزند دو ساله و بعد از آن خود را برای جمله سازی آماده می کند و همچنین انتظار خانواده نیز بر این اساس بالا رفته و خواهان حرف زدن کودک با دیگران است. از این رو باید تلاش کرد طرز بیان حروف بطور صحیح از سوی کودک رعایت شود تا در مراحل بعدی و رشد بتوان حرف زدن با کودک بدون اشکال انجام پذیرد.

رابطیان با بیان اینکه باید توجه داشت تبادل حروف و جملات بین مادر و پدر و هر یک از آنان با فرزند تاثیری به مراتب بر فن بیان کودک خواهد گذاشت و پایه و اساس تلفظ او قرار خواهد گرفت، ‌اظهار داشت: تعیین سن برای حرف زدن کودک یک امر طبیعی ولی قراردادی نیست و این ارقام را نمی شود به همه نوزادان و یا کودک نوپا تعمیم داد، بلکه شاید در این بین کودکانی باشند که دارای اختلال کلامی از نوع وراثتی یا شوک دوران بارداری مادر باشند، باید در این گونه مواقع والدین برای رفع نگرانی ها در اسرع وقت به متخصص گفتار درمانی مراجعه کنند.