کتاب "منطقه حفاظت شده حرا" آینه میراث مشترک دریا و خشکی

این کتاب ۶۹ صفحه ای با شمارگان ۶۰۰ جلد در سال ۸۴ توسط اداره کل حفاظت محیط زیست هرمزگان و همکاری معاونت پژوهشی دانشگاه شهید بهشتی به چاپ رسیده است.
پژوهش منطقه حفاظت شده حرا ۱۱ بخش دارد و به موضوعاتی از قبیل استراتژی های بقاء و توسعه جنگل های حرا، ساختارهای اکولوژیک و فرآیندهای پایداری مانگروها(حرا)، موقعیت جغرافیایی، اقلیم آب و هوا، مشخصات پدولوژیک منطقه، پوشش گیاهی و اجتماعات جانوری به همراه تصویرهای رنگی پرداخته و خلاصه کتاب نیز به زبان انگلیسی در پایان آورده شده است.
در مقدمه این کتاب آمده است: منطقه حفاظت شده حرا که در تنگ خوران، بین جزیره قشم، سواحل حوزه بندر خمیر در مصب و دلتای رودخانه مهران قرار گرفته از سال ۱۳۵۱ انتخاب و تحت حفاظت قرار گرفته است.
جنگل های حرای این منطقه در اراضی خیس، گلی و تالاب های گستره جزر و مد این دلتا به صورت نامنظم و با انبوهی متفاوت پراکنده اند. بالا آمدن و فرونشینی آب دریا در سواحل که بطور موزون و مستمر هر روز انجام می شود از جمله عوامل تعیین کننده در شکل گیری تنوع حیات این اکوسیستم است.
هر چند جنگل های حرا توده خالص و یکدستی هستند که هیچگونه تنوع گیاهی در آن ها دیده نمی شود ولی در مقابل از تنوع جانوری بسیار بالایی برخوردارند و این تنوع قبل از هر چیز بخاطر موقعیت گذرگاهی یا اکوتونی این جنگل هاست.
نویسندگان این کتاب، جنگل های حرا را به عنوان اکوسیستم های ویژه جنوب ایران در نوار ساحلی خلیج فارس و دریای عمان، همچنین کانون بی مانند تنوع زیستی برای همگان و نسل های آینده معرفی کرده اند.
بخش هایی از کتاب
اجتماعات جانوری منطقه حفاظت شده را می توان شامل ۲ بخش آبی و درختان حرا دانست ولی در هر حال غالبا بین عناصر تشکیل دهنده این دو گروه از نظر تشکیل شبکه های غذایی ارتباطی تنگاتنگ دیده می شود. گروه قابل توجهی از بی مهرگان دریایی و مناطق بین جزر و مدی و مصبی در این منطقه گرد آمده و زندگی می کنند.
همچنین گروه قابل توجهی از مهره داران شامل انواع ماهیان و مارهای دریایی از جمله جانوران آبزی منطقه حفاظت شده حرا هستند. در کنار این مجموعه گروه بزرگی از پرندگان مهاجر و گونه های معدودی از پستانداران را نیز می توان در این ناحیه یافت که عمدتا وابسته به درختان حرا و جزایر گلی مجاور آن ها می باشند. گروهی از موجودات در شبکه های غذایی دریازیان نقش موثری ایفا می کنند و بخشی دیگر ارتباط غذایی تنگاتنگی با پرندگان دارند.
در قسمت دیگری از این کتاب آمده است: جنگل های مانگرو رویشگاه و زیستگاه منحصر به فردی هستند. قرار گرفتن آن ها در مرز آبی و خشکی این امکان را به وجود می آورد که این جنگل ها زیستگاه مشترکی برای زیستمندان خشک زی و دریازی به وجود آورند. جانوران خشک زی اغلب در بخش هوایی درختان زندگی می کنند در حالی که زیستمندان واقعی دریا در بخش تحتانی آن قرار می گیرند.
جنگل های مانگرو ترکیب شگفت انگیزی از زیستمندان را در گذر از خشکی به دریا و برعکس درخود جای داده اند. جانوران خشکی زی که سطح فوقانی جنگل های مانگرو را اشغال می کنند، هیچگونه سازگاری ویژه ای را به خود تحمیل نکرده اند، گرچه در جزر پایین ممکن است از زیستمندان دریایی نیز تغذیه کنند.
این جنگل ها در واقع تالاب هایی هستند که به طور مداوم در برابر تغییرات جریان آب شور و شیرین قرار دارند و گرچه در مقابل شوری بسیار مقاومند اما به آب شیرین دائمی نیاز مبرمی دارند. جریان آب شیرین مداوم آن ها را با اکوسیستم های زمینی مرتبط می سازد.