این کشور بعنوان اولین اقتصاد کشورهای حوزه اتحادیه جنوب شرق آسیا ( ASEAN) پس از تصویب توافقنامه جامع مشارکت اقتصادی (CEPA) با شیلی (بعنوان اولین توافقنامه تجاری با یک کشور آمریکای لاتین) درسال گذشته، درحال مذاکره با دیگر کشورهای منطقه آمریکای لاتین برای امضای چنین موافقتنامه ای میباشد و در کنار آن مذاکرات تجاری دوجانبه با کشورهای کلمبیا، اکوادور و پرو نیز در حال انجام است. در عین حال بلوک تجاری آمریکای جنوبی (اتحادیه مرکوسور) نیز علاقه مندی خود را برای مذاکرات تجاری برای امضای یک توافقنامه تجاری با اندونزی اعلام کرده که در مراحل ابتدایی میباشد.
در رابطه با اهمیت تجاری آمریکای لاتین و حوزه کارائیب برای اندونزی (خانم) رتنو مرسودی وزیرخارجه اندونزی چندی پیش اظهار کرد: روابط فعلی اندونزی با آن منطقه با توجه به ظرفیت های موجود، درحد توانمندیهای واقعی خود نیست و این بدان معناست که برای گشودن توانایی واقعی اقتصادی، باید با رویکردهای جدید سازگار شویم و در این زمینه پیشرفت هایی ایجاد کنیم".
درعین حال در قاره آفریقا، اندونزی در حال تصویب CEPA با موزامبیک است و درحال مذاکره با تونس در خصوص توافقنامه تجارت ترجیحی (PTA) میباشد. همچنین بعنوان بخشی از متنوع سازی بازارهای صادراتی و دستیابی به بازارهای مصرف، اندونزی اخیرا اعلام کرد که آماده شروع مذاکرات برای یک توافقنامه تجاری با شورای همکاری خلیج فارس میباشد.
اندونزی در آسیای شرقی قرار است توافقنامه جامع مشارکت اقتصادی (CEPA) را با کره جنوبی به تصویب نهایی برساند. همچنین بعنوان عضو اتحادیه جنوب شرق آسیا (ASEAN) قرار است در نشست مجازی سران اتحادیه در ویتنام (۱۵ نوامبر ۲۰۲۰) سند نهایی توافقنامه مشارکت جامع اقتصادی منطقه ای (RCEP) را میان ۱۰ کشور عضو ASEAN بعلاوه شرکای آن شامل کشورهای چین، ژاپن، کره جنوبی، استرالیا، هند و نیوزیلند امضاء نماید که کشورهای شرکت کننده در آن تقریبا یک سوم اقتصاد جهانی را تشکیل می دهند. این کشورها در سال ۲۰۱۹ حدود ۶۱ درصد از کل صادرات اندونزی را بخود اختصاص دادند.
در ارتباط با روابط تجاری با اتحادیه اروپا نیز این کشور بعنوان شریک سنتی در نظر دارد مذاکرات مربوط به امضاء توافقنامه مشارکت جامع اقتصادی با اتحادیه اروپا را که قرار بود درسال جاری ادامه یابد و بدلیل شیوع ویروس کرونا به تعویق افتاد در سال ۲۰۲۱ و پس از رفع محدودیت های ناشی از این ویروس شروع کند.
تغییر راهبرد اندونزی بسوی یافتن شرکای جدید تجاری بدنبال تصمیم رئیس جمهوری این کشور است که راهبرد اولویت دیپلماسی اقتصادی و تقویت تجارت از طریق ایجاد تنوع در شرکای تجاری خود میباشد.
این راهبرد اندونزی درحالی پیگیری میشود که بزرگترین شرکای سنتی این کشور شامل چین، آمریکا، ژاپن، هند، کشورهای جنوب شرقی آسیا و اتحادیه اروپا با رکود اقتصادی ناشی از همه گیری کووید-۱۹ روبرو هستند.
بر اساس آمار وزارت تجارت اندونزی از ژانویه تا اوت سال جاری (۲۰۲۰) صادرات اندونزی به آمریکای لاتین و حوزه کارائیب با ۱۲.۶۶ درصد کاهش ۱.۹۴ میلیارد دلار بود و واردات از آن منطقه در این مدت با کاهش ۱۳.۵۷ درصد به ۳.۵۵ میلیارد دلار رسید.
کل صادرات اندونزی در سال ۲۰۱۹ به منطقه آسیای جنوب شرقی حدود ۳.۸ میلیارد دلار بوده است. سهم بازار اندونزی در منطقه لاتین و کارائیب نیز در سال گذشته تنها ۰.۴۳ درصد بوده است. بر اساس اظهارات وزیر خارجه اندونزی تجارت این کشورش با آمریکای لاتین و حوزه کارائیب تنها ۰.۲ درصد از کل تجارت اندونزی را شامل میشود. تجارت آن منطقه با اندونزی نیز تنها ۰.۳۴ درصد از کل تجارت آنها را در بر میگیرد.
اندونزی و آفریقا از زمان کنفرانس باندونگ (اندونزی) در سال ۱۹۵۵ روابط نزدیک سیاسی خود را برقرار کردند. با این حال در دو سال گذشته رئیس جمهوری اندونزی (آقای جوکووی) راهبرد دولت خود را با آفریقا از بعد سیاسی بیشتر به بعد اقتصادی و تجاری تغییر جهت داد.
از نظر مدیرکل آفریقای وزارت امور خارجه اندونزی شاید این تغییر رویکرد با چالش ها و موانع مواجه باشد ولی به گفته وی در سیاست خارجی اندونزی اعتقاد بر این است که فضای همکاری زیادی با آفریقا وجود دارد و رئیس جمهوری سه زمینه را برای مقابله با موانع در بخش تجارت با آفریقا که عبارتند از تقویت سرمایه گذاری دو جانبه، توسعه و ارتقاء همکاریهای فنی و حرکت در جهت برداشتن موانع تجاری احتمالی، مورد تاکید قرار داده است.
گذشته از کنفرانس باندونگ دو طرف در سال های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۸ نشست های دوجانبه داشتند، همچنین مجمع گفت وگوی دریایی اندونزی با آفریقا در سال ۲۰۱۸ و برنامه گفت وگوهای زیرساختی در سال ۲۰۱۹ و چندین نشست در سطوع عالی دیگر برگزار کردند.
مقامات اندونزی معتقدند که اندونزی در عین حال به دنبال تعمیق روابط تجاری با شرکای سنتی خود و در راس آنها چین و آمریکا بعنوان شرکای اصلی تجاری خود میباشد.
در این زمینه حجم مبادلات تجاری با دو کشور مذکور نشان دهنده اهمیت آن دو برای تجارت خارجی اندونزی میباشد. بطوریکه حجم مبادلات تجاری اندونزی در سال ۲۰۱۹ با چین ۷۲ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار و با آمریکا ۲۷ میلیارد و ۱۰۶ میلیون دلار بالغ گردیده اشت.
یکماه قبل امریکا سیستم تعرفههای ترجیحی (GSP) را برای اندونزی تمدید کرد که اندونزی همچون گذشته می تواند ۳ هزار و ۵۷۲ قلم کالا را با تعرفه صفر به بازار امریکا صادر نماید.
طبق توافق دو کشور قرار است تا ۵ سال آینده حجم مبادلات تجاری دو کشور از ۲۷ میلیارد دلار فعلی به ۵۰ میلیارد دلار افزایش یابد.
نظر شما