آیا ترکیه به قطار سازش با صهیونیست ها می پیوندد؟

رابطه سیاسی آنکارا – تل آویو که تا سال ۲۰۱۰ و در دوران حاکمیت حزب عدالت و توسعه به اوج خود رسیده و ترکیه و رژیم صهیونیستی در ماه عسل روابط به سر می بردند به یکباره با یک اقدام صهیونیست ها به مشکل برخورد کرد و رابطه آن دو به سردی گرایید، که دلیل آن حمله نظامیان صهیونیست به کشتی "ماوی مرمره" که حامل کمک‌های مردمی بشردوستانه تحت عنوان ناوگان آزادی به نوار غزه بود؛ این اقدام صهیونیست ها منجر به جان باختن ۹ نفر از شهروندان ترکیه و باعث تیروه و تار شدن روابط  تل‌آویو آنکارا شد. تا پنج سال بعد این رابطه با کش وغوص همراه بود ولی در سال ۲۰۱۵ رابطه سیاسی اسراییل – ترکیه قطع شد، هرچند رابطه اقتصادی و امنیتی آنها طبق روال قبل ادامه یافت.

این قطعی رابطه تا خرداد ماه گذشته ادامه داشت تا این که با فرود یک هواپیما کمک های دارویی شرکت «العال» اسرائیل در استانبول، رابطه تل آویو – آنکارا وارد روند جدیدی شد. هواپیمایی که با خروج محموله آن پرچم اسرائیل و ترکیه روی آن نقش بسته بود و از دید رسانه ها مخفی نماند.

در چند ماه گذشته دو محموله کمک های پزشکی میان تل آویو و آنکارا برای مقابله با بیماری کرونا تبادل شده که خود حکایت از باز شدن مسیر مذاکرات سیاسی در پشت صحنه دارد.

با گذشت حدود ۶ سال از قطع رابطه دیپلماتیک آنکارا - تل‌آویو، طی این مدت شاخص‌هایی از بازگشت و ازسرگیری روابط بین دو طرف دیده شده است، رابطه ای که پنهانی و تلفنی همواره برقرار بوده است.

کارشناسان مسایل منطقه معتقدند که مهم ترین شاخصی که رابطه میان ترکیه و رژیم صهیونیستی را در سال های اخیر زنده نگاه داشت، دشمنی مشترک آنکارا و تل آویو با حکومت سوریه و حزب الله لبنان و در مجموع جبهه مقاومت اسلامی ضدصهیونیستی بود، هرچند ترکیه در ظاهر کمک هایی به جنبش حماس آنهم به دلیل گرایش اخوانی دو طرف داشته است.

در موضوع همگرایی سران تل آویو – آنکارا باید گفت که حمایت تمام قد آنها از گروه های تروریستی موجود در سوریه یکی از محورهای مهم قطع نشدن ارتباط میان ترکیه و اسراییل در سال های اخیر است.

اما این روزها دوباره سخن از برقراری رابطه رسمی سیاسی میان ترکیه و اسراییل به میان آمده است، موضوعی که به اعتقاد کارشناسان مسایل منطقه با سازش میان چهار کشور عربی امارات، بحرین، سودان و مغرب کلید خورده و سران ترکیه نیز برای عقب نماندن از قافله سازش به تکاپو افتاده اند، هرچند مقامات این کشور در ظاهر خود را مخالف روند سازش چهار کشور عربی با رژیم صهیونیستی نشان داده اند، اما واقعیت چیز دیگری است.  

 در ۲۵ شهریور ماه که رابطه امارات و بحرین با دلالی دونالد ترامپ رسما در کاخ سفید کلید خورد، ترکیه از کشورهایی بود که خیلی زود علیه امارات موضع گرفت و به آن تاخت؛ اولین واکنش آنکارا به این اقدام از سوی "ابراهیم کالین" سخنگو و مشاور سیاست خارجی و امنیت ملی رئیس جمهوری ترکیه صورت گرفت که وی امارات را به خیانت و فروختن فلسطینیان مظلوم متهم و ادعا کرد که ترکیه، برادران فلسطینی خود را تنها نمی‌گذارد. پس از او، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه نیز، به تندی موضع گرفت و از احتمال اتخاذ تصمیمات شدید در سطح قطع رابطه، سخن گفت.

اما از قرار معلوم این اتفاقات تنها یک نمایش سیاسی و روی صحنه بوده و پشت پرده موضوع دیگری در جریان بود.

در ماه های اخیر یک موضوع مهم نیز به همگرایی و همکاری خوب میان ترکیه و اسراییل اضافه شد و آنهم مشارکت هر دوی آنها در جنگ قرباغ بود، اقدامی که موجب شد جمهوری آذربایجان پس از ۲۷ سال مناطق اشغالی خود را از دست ارمنستان خارج کند. جنگی که از ششم مهرماه گذشته آغاز و پس از ۴۷ روز خاتمه یافت. همین مساله موجب شده تا رییس جمهور آذربایجان این بار به جای دونالد ترامپ که نقش دلالی میان سازش کشورهای عربی و رژیم صهیونیستی را ایفا می کرد برای جبران خدمت ترکیه و رژیم صهیونیستی به باکو در آزاد سازی قره باغ، به عنوان دلال رابطه میان تل آویو – آنکارا وارد میدان شود.

پایگاه صهیونیستی والا نیوز (Walla News) در این باره گزارش داد که، "الهام علی اف" رئیس جمهوری آذربایجان طرحی پیشنهادی را برای آنکه وی میانجی از سرگیری روابط بین ترکیه و رژیم صهیونیستی شود، مطرح کرده است.

منابع اسرائیلی به این پایگاه خبری گفته اند که، رئیس جمهوری آذربایجان در تماسی تلفنی با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه با او درخصوص برقراری روابط (سیاسی) آنکارا – تل آویو بحث و گفت وگو کرده است.

در همین راستا روزنامه ترکیه ای دیلی صباح نیز روز گذشته به نقل از رجب طیب اردوغان اعلام کرد که رئیس‌جمهور ترکیه با تایید تداوم تماس‌های اطلاعاتی آنکارا با تل آویو، ابراز امیدواری کرد که روابط ترکیه و اسرائیل بهبود پیدا کند.

به نوشته روزنامه «دیلی‌صباح»، اردوغان پس از نماز جمعه در گفت ‌وگوی کوتاه با خبرنگاران گفت که «روابط ما با اسرائیل در سطح اطلاعاتی ادامه دارد و متوقف نشده است. مشکل اصلی اکنون درباره اشخاص در رأس هرم [تل‌آویو] است. اگر مشکلی با مقامات عالی آنها نداشتیم، روابط ما می‌توانست بهتر باشد».

وی البته در تلاش برای توجیه این همکاری مدعی شد که «نمی‌توانیم سیاست‌های اسرائیل علیه فلسطین را بپذیریم و این نقطه اختلاف و خط قرمز ماست، اما تمایل داریم روابط را به سطح بهتری ارتقا دهیم».

نکته مهم دیگر در خصوص تلاش مقامات آنکارا برای برقراری رابطه رژیم صهیونیستی، تعیین سفیر جدید ترکیه در فلسطین اشغالی می باشد که در روزهای اخیر صورت گرفته است.

رسانه المانیتور در این باره اعلام کرده که، ترکیه در راستای تلاش برای ازسرگیری روابطش با رژیم صهیونیستی، سفیر جدیدی در فلسطین اشغالی تعیین کرده است.

به نوشته المانیتور، «اوفوک اولوتاس» که ریاست مرکز تحقیقات راهبردی وزارت خارجه ترکیه را بر عهده داشت، به عنوان سفیر جدید ترکیه در تل آویو انتخاب شد.

اولوتاس ۴۰ ساله به زبان عبری تسلط دارد و در دانشگاه اسرائیلی شهر قدس اشغالی در رشته مطالعات خاورمیانه تحصیل کرده است.

شواهد موجود نشان می دهد که تنش ظاهری در روابط دیپلماتیک آنکارا - تل آویو نیز در حال سپری شدن است و باید تاکید کرد که روابط بین ترکیه و اسرائیل هیچگاه از تنش واقعی برخوردار نبوده و این موضوع را می توان در همگرایی آنکارا – تل آویو در موضوع سوریه و حمایت همه جانبه از تروریست ها و همچنین جنگ قره باغ به راحتی مشاهده کرد و باید گفت که سران ترکیه هیچگاه از قطار سازش با رژیم صهیونیستی پیاده نشده اند که بخواهند دوباره بر آن سوار شوند.