گلستان بدلیل شرایط مناسب آب و هوایی، وجود بیش از صد کیلومتر مناطق ساحلی با پوشش نیزار به‌همراه چندین رشته رودخانه دایمی و غیر دایمی در غرب و شمال غربی، زیستگاه طبیعی منحصر به‌فردی برای پرورش گونه‌ای از پستانداران اهلی بزرگ جثه بنام گاومیش است.
گاومیش‌ها به سبب ویژگی ژنتیکی خاص و نداشتن غدد عرق ریز در سطح پوست مجبور هستند که با غوطه وری در آب بدن خود را خنک کنند به همین دلیل اغلب بیشتر ساعات روز را در اطراف رودخانه‌ها سپری کرده و به‌صورت نیمه‌وحشی پرورش پیدا می‌کنند که منابع آبی گلستان این فرصت را در اختیار علاقه مندان به این صنعت قرار داده است.
وجود رویشگاه های خاص با پوشش گونه های گیاهی چند ساله، فوربی و خشبی موجب شده از سال های گذشته تاکنون پروش گاومیش در شهرها و روستاهای بندرگز، کردکوی، بندرترکمن، گمیشان و شبه جزیره میانکاله در مجارت خلیج گرگان طرفداران زیادی داشته باشد.
محصولات لبنی با ارزش و تولید گوشت و شیر با استفاده از منابع خوراکی ارزان قیمت از مزایا و فواید پرورش گاومیش است که به‌همراه دیگر ویژگی های ژنتیکی نظیر قدرت بالای سازگاری با محیط اطراف و مقاومت به بیماری‌ها، این شغل را به عنوان یکی از مشاغل پرمنفعت پ حوزه دام پروری تبدیل کرده است.
همچنین گوشت گاومیش در مقایسه با سایر دام‌ها چربی و کلسترول پایین تری دارد و بر اساس این ویژگی ها گاومیش به دام هزاره سوم معروف شده است.
پرورش گاومیش در مقایسه با گاو بهینه‌تر است، چون این حیوان از هر علوفه‌ای تغذیه می‌کند ولی گاوهای شیری توان هضم علوفه‌های مختلف را ندارند و به همین دلیل هزینه نگهداری گاومیش ۵۰ درصد کمتر از گاو است.
گاومیش یکی از دام‌های فراموش‌شده است که در صورت مدیریت صحیح پرورش و فراهم بودن زیرساخت‌های لازم از پتانسیل و توانمندی بالایی برای سود آفرینی برخوردار خواهد بود.
در سالیان گذشته پرورش سنتی گاومیش با استقبال بومیان گلستان مواجه بود اما کاهش زیستگاه های طبیعی و دور شدن منابع آبی استان (به سبب پسروی آب) از سکونتگاه های انسانی موجب شد رغبت بومیان به این شغل کمتر شود و در حال حاضر تعداد گاومیش ها از حدود پنج هزار راس به ۲ هزار راس کاهش یابد.
ورود جدی تر بخش دولتی و تزریق منابع اعتباری با سودهای حداقلی به همراه اصلاح نژاد گاومیش و توزیع نهاده‌های دامی یارانه دار از جمله اهرم های موثر شکوفایی مجدد این صنعت در گلستان است.
پراکندگی مراکز پرورش و نبود جایگاه های ویژه جمع آوری شیر گاومیش، نبود تعاونی های پروش دهندگان این صنعت، قیمت سرسام آور آذوقه، هزینه های سنگین درمان، نبود مجتمع های بزرگ پرورش، کافی نبودن دوره های ترویجی و کلاس های آموزشی برای دامداران این صنعت و نبود مراکز و صنایع تبدیلی محصولات لبنی بخش از چالش های فراروی گاومیش پروی در گلستان است.
رییس سازمان جهادکشاورزی گلستان گفت: در این استان از سرمایه‌گذاری در صنعت پرورش گاومیش با هدف توسعه کمی و صنعتی و گسترش برنامه‌های اصلاح نژادی جمعیت این پستاندار استقبال و حمایت می شود.
مختار مهاجر افزود: گلستان به دلیل برخورداری از مناطق دارای آب بندان، رودخانه، تالاب، ساحل دریای خزر و شبه جزیره میانکاله، دارای ظرفیت مناسب پرورش گاومیش و افزودن بر تولید بیشتر گوشت قرمز در استان است.
مهاجر تولید محصولات لبنی و با ارزش و استفاده از بقایای گیاهی به ویژه گیاهان خَشَبِی (علوفه چوبی) و تولید گوشت و شیر با استفاده از منابع خوراکی ارزان قیمت را از مزایا و فواید پرورش گاومیش برشمرد.
به گفته وی بهبود ژنتیکی از طریق اصلاح نژاد در سطح دامداری ها، توسعه و گسترش تلقیح مصنوعی و انتقال جنین برای تسریع در پیشرفت ژنتیکی، بهبود مدیریت و بهره وری تولید در واحدهای گاومیش داری، ساماندهی تولیدات از دامداری تا صنایع تبدیلی از جمله اهداف توسعه پرورش گاومیش داری کشور و از جمله در استان گلستان است.
هر چند ساخت مجتمع های گاومیش‌داری صنعتی به معنای واقعی کلمه نیازمند تجهیزات و مکانیزاسیون پیشرفته دنیا مانند استخرهای مصنوعی و دوش های مخصوص و هزینه های گزاف است اما گاومیش داران گلستان با امکانات کمتر هم حاضر به تداوم فعالیت در این بخش هستند تا با تبدیل فضولات به کود، تولید فرآورده‌های لبنی و گوشتی و استقرار پزشک بتوانند این شغل پدری را که از چندنسل پیش به آنها رسیده حفظ و از این طریق کسب درآمد کنند.
گلستان به دلیل شرایط جغرافیایی مناسب از جمله وجود چراگاه های مرغوب و مزارع وسیع علوفه، قدمت تاریخی پرورش گاومیش و همچنین داشتن دامداران با تجربه و علاقه مند به پرورش این دام مهیای رونق بخشی مجدد با این صنعت اشتغال زا و پرسود است که اگر حمایت های مالی و بانکی برای تامین سرمایه اولیه بهمراه توجه ویژه به صنایع تبدیلی و فرهنگ سازی برای افزایش محصولات این دام انجام شود رسیدن به این هدف امکان پذیر خواهد بود.
نظر شما