به گزارش ایرنا، انتشارات سوره مهر اخیراً کتابی از «محمدصالح ذاکری» زبان‌شناس و دانش‌آموخته دکترای زبان و ادبیات فارسی منتشر کرده که در آن به تحلیل و بررسی اشعار دوره معاصر از منظر زبان‌شناسی پرداخته شده است.
ذاکری در این کتاب تلاش کرده تا پژوهش‌های زبان‌شناسانه‌اش درباره جدیدترین اشعار کلاسیک امروزی را در دسترس پژوهشگران و دانشجویان حوزه زبان و ادبیات فارسی قرار دهد که شامل انواع قالب‌های شعری مانند شعر نو، غزل و قالب‌های شعری دیگر می‌شود.
«شعر کلاسیک امروز از دیدگاه زبان‌شناسی» شامل چهار فصل «پیشینه پژوهش»، «مبانی نظری و روش‌شناسی»، «تجزیه و تحلیل داده‌ها» و «نتایج و پیشنهادها» است و در بخش مقدمه نیز به مباحثی مانند آشنایی‌زدایی، برجسته‌سازی، هنجارگریزی، ارزش بلاغی، شعر کلاسیک و شعر امروز پرداخته شده است.
مؤلف این کتاب در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا با بیان این که بیشتر پژوهش‌های انجام شده تا امروز در حوزه زبان‌شناسی شعر معاصر مربوط به شعر نو فارسی است، گفت: این کتاب پژوهشی پیرامون زبان‌شناسی شعر کلاسیک امروز است. ضمن این که از نظر قالب، پژوهش‌های پیشین بیشتر به غزل پرداخته‌اند. در حالی که این پژوهش در کنار غزل به قالب‌های دیگر شعری نیز می‌پردازد.
دکتر محمدصالح ذاکری افزود: معمولا دوره زمانی پژوهش‌هایی که تا پیش از این درباره زبان‌شناسی اشعار معاصر انجام و منتشر شده مربوط به اشعار دهه‌های گذشته است، ولی در این کتاب تازه‌ترین اشعار کلاسیک امروز بررسی می‌شود. سعی کرده‌ام که از اشعار منتشر شده شاعران امروزی در بازه زمانی میانه‌های دهه ۸۰ تا امروز که عمدتا در وبگاه‌ها، وبلاگ‌ها و کانال‌های اجتماعی شاعران منتشر شده به عنوان آثاری که کمتر مورد بررسی و پژوهش قرار گرفته‌اند استفاده کنم. ضمن این که بیشتر پژوهش‌های پیشین به نوآوری‌ها از نظر موضوع، فرم، یا صور خیال پرداخته‌اند، اما در تأکید این کتاب بر نوآوری‌های در تمام سطوح زبانی است.
وی اظهار کرد: طی دهه‌های اخیر تلاش‌هایی برای معرفی شعرشناسی و زبان‌شناسی در دانشگاه‌های ایران انجام شد و به همین منظور درس مستقلی با عنوان «ادبیات از دیدگاه زبان‌شناسی» در دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری زبان‌شناسی در نظر گرفته شد. طرح مباحث مربوط به زبان‌شناسی ادبیات در این پژوهش نیز گامی در مسیر گسترش و غنی‌تر کردن این شاخه از زبان‌شناسی در ایران است.
به گفته این پژوهشگر، در کتاب «شعر کلاسیک امروز از دیدگاه زبان‌شناسی» به یکی از موضوعات مربوط به سبک‌شناسی پرداخته می‌شود که فصل مشترک ادبیات و زبان‌شناسی است و پلی بین ادبیات با زبان‌شناسی به شمار می‌آید تا گامی برای تبیین مسائل مشترک این دو حوزه برداشته شود.
ذاکری با بیان این که کتاب را بر پایه رساله دکتری خود تألیف کرده است، در تشریح فصل‌های این کتاب گفت: در مقدمه به نکات اولیه این پژوهش پرداخته شده است. ابتدا مسأله پژوهش و اهداف آن مطرح شده و بر اساس آن پرسش‌های پژوهش مشخص شد. سپس در مورد مهم‌ترین مفاهیم و اصطلاحات کلیدی مطرح در این پژوهش بر اساس چارچوب نظری آن تعریف کوتاهی ارائه می‌شود تا مخاطب با مفاهیم موجود در کتاب آشنا شود.
وی افزود: در فصل اول سعی شده که مهم‌ترین پژوهش‌های انجام شده در گذشته که با این پژوهش مرتبط هستند معرفی شوند. این پژوهش‌ها یا به چارچوب نظری این پژوهش ارتباط دارند یا به موضوع پژوهش که نوآوری‌های زبانی در شعر امروز است و پس از آن تفاوت‌های پژوهش حاضر با پژوهش‌های گذشته شرح داده می‌شود.
ذاکری اظهار کرد: در فصل دوم کتاب که مبانی نظری و روش‌شناسی نام دارد مهم‌ترین مفاهیمی که برای تجزیه و تحلیل داده‌ها مورد نیاز است شرح داده شده و سپس در بخش روش پژوهش، مراحل تشخیص داده‌ها و نحوه انتخاب و طبقه‌بندی آن‌ها مطرح می‌شود. فصل سوم نیز به تجزیه و تحلیل داده‌ها اختصاص دارد و در آن بر اساس داده‌هایی از شاعران کلاسیک‌سرا، مهم‌ترین نوآوری‌های زبانی موجود در شعر کلاسیک امروزی شناسایی، توصیف و تبیین شده است.
به گفته مؤلف کتاب «شعر کلاسیک امروز از دیدگاه زبان‌شناسی» فصل چهارم این کتاب نیز یافته‌ها و دستاوردهای اصلی و نتایج جنبی پژوهش و همچنین پیشنهادهایی برای پژوهش‌های بیشتر در آینده است.
کتاب سه پیوست نیز دارد که شامل واژه‌نامه فارسی و انگلیسی است و در آن همه اصطلاحاتی که در کتاب به کار رفته به ترتیب الفبای فارسی و انگلیسی تنظیم شده است. پیوست سوم نیز فهرست شاعرانی که آثارشان در این کتاب مورد بررسی قرار گرفته و تعداد آثار تجزیه و تحلیل شده گنجانده شده است.
ذاکری تلاش کرده تا در این پژوهش نگاهی گسترده‌تر داشته باشد و به همین دلیل تعداد شاعرانی که آثارشان در کتاب از منظر زبان‌شناسی مورد بررسی قرار گرفته بالاست. او اشعار ۲۸۰ شاعر را برای این پژوهش زبان‌شناسانه بررسی کرده و معتقد است نوآوری‌های زبانی برخی از این شاعران قابلیت انجام پژوهش‌های مستقل دارد.
این کتاب ۳۴۸ صفحه‌ای با قیمت ۵۵ هزار تومان در دسترس پژوهشگران زبان و ادبیات فارسی قرار گرفته است.
دکتر محمدصالح ذاکری اوایل اسفند امسال و همزمان با روز جهانی زبان مادری نیز کتاب «زبان‌شناسی مازندرانی؛ هفت گفتار درباره زبان مازندرانی» را با شمارگان ۵۰۰ جلد و قیمت ۸۰ هزار تومان منتشر کرد که ابعاد مختلفی از زبان مازندرانی را در ۳۵۲ صفحه برای پژوهشگران و مخاطبان کتاب بیان کرده است.
نظر شما