اعتراف دیرهنگام سازمان ملل به نسل کشی داعش علیه شیعیان در عراق

به گزارش ایرنا حدود دوهفته پیش بود که مساله "نسل کشی" در جهان بر سر زبان ها افتاد و آنهم بخاطر تنش های ایجاد شده میان آمریکا و ترکیه برسر به رسمیت شناختن کشتار ارامنه توسط عثمانی از سوی واشنگتن بود.

اما نسل کشی های دیگری در تاریخ رخ داده اند که مربوط به سده های گذشته نیستند و حتی در تاریخ معاصر اتفاق افتاده‌اند، اما هرگز به اندازه دیگر وقایع این چنینی که در جهان معروف شده اند، دیدگان تاریخ را اشک‌آلود نکرده است.

نسل‌کشی در اصطلاح سیاسی "اقدام به منظور نابودی و حذف فیزیکی بخش یا کلیتِ گروهی نژادها، اقوام،  ملت ها و مذاهب" می باشد. براساس بیانیه سازمان ملل متحد در سال ۱۹۴۸ هرگونه اقدام به نابودی کل یک گروه نژادی، ملی، مذهبی مانند کشتار دسته جمعی یک گروه خاص، ایجاد لطمات روانی و جسمانی بر یک گروه ویژه و ضربه زدن تعمدی به افراد یک گروه خاص از مصداق‌های بارز نسل‌کشی می‌باشد.

همچنین در لغت نامه، "کشتار جمعی یا قتل‌عام" به عمل قتل و کشتار دسته‌جمعی انسان و حیوان گفته می شود که معمولا تیراندازی به افراد غیرمسلح و اعدام بختی و اتفاقی غیرنظامیان از موارد کشتار جمعی محسوب می‌شود.

مروری بر آنچه داعش بر سر مذاهب در عراق آورد:

۱. اسپایکر

جنایت ۲۰۱۴ اسپایکر توسط داعش یکی از این جنایات جنگی است که با سکوت جوامع بین الملل و برخورد های سلیقه ای همراه بود.

به گزارش ایرنا، کشتار در پایگاه هوایی اسپایکر، کشتاری جمعی بود که به‌دست تروریست های داعش در تکریت عراق در سال ۲۰۱۴ (خرداد ۱۳۹۳) به‌وقوع پیوست.

در زمان یورش داعش به عراق و اشغال شهرهایی همچون موصل و تکریت، حدود ۴۰۰۰ دانشجوی علوم نظامی و غیر نظامی که همگی غیرمسلح بودند در پایگاه اسپایکر تجمیع شده و حضور داشتند.

به نقل از شاهدانی که از این حادثه جان سالم به در برده اند، داعشی ها با وعده آزادی و انتقال دانشجویان به پایتخت و شهرهای خود آنان را با خود بردند که در واقع دانشجویان را اسیر کرده بودند. سپس با انتقال آنها به کاخ ریاست جمهوری صدام در تکریت، پس از بررسی‌ها و بازجویی‌های طولانی، افراد شیعه از غیرشیعه جدا و تمام شیعیان کشته شدند. باقی افراد در انتظار دادگاه شرع داعش ماندند تا حکم آنان اعلام شود.

نهایتا داعش بیش از ۲۰۰۰ نفر از دانشجویان عراقی به اسارت درآمده را در کاخ ریاست جمهوری صدام در تکریت، به قتل رساند.

کشتار دانشجویان عراقی بصورت دسته جمعی و با سلاح صورت گرفت و برخی دیگر از دانشجویان نیز زنده به گور شدند. سپس پیکرهای این شهدا بعضا در گورهای دسته جمعی مدفون شد و بعضا به رود دجله ریخته شد و حتی تعدادی نیز درحالیکه هنوز زنده بودند به رود انداخته شدند.

ریختن اجساد خونین این افراد به داخل رود دجله که تصاویر و فیلم های آن توسط داعش منتشر شد، باعث رنگین شدن آب دجله به خون این افراد گردید و صحنه ای دردناک را رقم زد.

تعداد کشته های این جنایت از هزار و ۷۰۰ نفر تا ۲ هزار و ۱۰۰ نفر نقل شده، اما بنا به اطلاعیه رسمی گروهک تروریستی داعش تعداد شیعیان کشته شده در حمله به اسپایکر را ۱۷۰۰ نفر بوده که البته همگی زیر ۲۲ سال سن داشتند. تعداد زیاد کشته‌شدگان این حمله، مرگبارترین جنایت فرقه‌ای در تاریخ اخیر عراق را شکل داده‌است.

دیدبان حقوق بشر تعداد مجموع کشته شدگان این حمله را ۲۱۳۴ نفر ذکر کرده‌ است. از این میان ۱۷۰۰ دانشجوی شیعه غیرمسلح این پایگاه هوایی به‌طور جمعی قتل‌عام شدند. وزارت بهداشت عراق، آمار رسمی کشته‌شدگان در این جنایت را ۱۹۰۷ نفر گزارش کرد.

پس از این واقعه، دولت عراق در زمینه یافتن اجساد و دستگیری متهمان، تلاش‌های بسیاری کرد که به یافتن گورهای دسته‌جمعی متعددی در اطراف منطقه کاخ ریاست جمهوری در تکریت و پایگاه اسپایکر منجر شد. در اسفند ۱۳۹۳ و پس از آزادی تکریت از دست داعش، ده‌ها گور دسته جمعی از کشته شدگان قتل‌عام اسپایکر کشف شد و تا خرداد ۱۳۹۴ بقایای ۵۹۷ جسد از کشته شدگان اسپایکر کشف شد.

با تفحص برای یافتن اجساد، ابعاد خشونت و بی رحمی تروریست ها بیشتر روشن می شد. بنا به برخی گزارش ها،  برخی از اجساد یافت شده در گورهای دسته جمعی با دست بسته دفن شده بودند. همچنین غواصان توانستند در دیماه سال ۱۳۹۵ جسد ۸۰ تن از قربانیان این جنایت را در حاشیه رود دجله، محدوده‌ای نزدیکی به کاخ ریاست جمهوری صدام بیابند.

۲. سنجار و ایزدیان

در سال ۲۰۱۴ تروریست های داعش با حمله به کوهستان سنجار در کردستان عراق، این منطقه عمدتا ایزدی نشین را تحت محاصره خود درآوردند.

تروریست های داعشی ضمن کشتار مردان ایزدی، زنان و بچه‌های آنها را به اسارت بردند و در برخی مناطق اقدام به بریدنِ سر، کشتن و به دار آویختنِ ساکنینِ این مناطق کردند.

بنا به گزارش رسانه های محلی نزدیک ۵۵۰ هزار ایزدی در عراق تا قبل از هجوم داعش ساکن بودند که بیش از ۳۶۰ هزار نفر آنان بعلت ظهور داعش در عراق فرار و مهاجرت کردند.

تعداد کشته شدگان ایزدی در اثر هجوم داعش حدود ۵ هزار نفر برآورد شده است.

گزارش جدید سازمان ملل

تیم تحقیق سازمان ملل در گزارش تازه خود درباره اعدام دسته جمعی اسپایکر که اکثریت کشته شدگان شیعه بوده اند ذکر کرده که تیم تحقیق "توانسته شواهد و فیلم هایی بدست آورد که تشویق و تحریک به نسل کشی علیه مسلمانان شیعه را ثابت می کند" چراکه در این فیلم ها به وضوح شنیده می شود که تروریست ها درباره شیعیان می گویند که هرجا آنها را یافتند آنان را بکشند.

همچنین در این گزارش آمده که شواهد موجود نشان می دهد که اینگونه حملات داعش به شیعیان شامل جنایت جنگی، کشتار، شکنجه، رفتار وحشیانه و تعرض به کرامت انسانی بوده است.

این گزارش همچنین افزوده که در سال ۲۰۱۶ داعش به گاز خردل دست یافته و ۴۰ راکت به سمت منطقه شیعه نشین و ترکمان نشین طوزخورماتو شلیک کرده که آلوده به گاز خردل بود.

"کریم اسعد احمد خان" مشاور ویژه حقوقی سازمان ملل و رئیس برنامه تحقیق درباره جنایات گروه تروریستی داعش (UNITAD) با انتشار گزارش ششم خود درباره جنایات داعش، تأکید کرد که این گروه تروریستی در حق شیعیان مرتکب جنایت جنگی تشویق به نسل کشی و در حق ایزدیان سنجار مرتکب نسل کشی شده است.

مشاور ویژه تیم تحقیق سازمان ملل اعلام کرد که تیم تحقیق از طریق تحقیقات جنایی مستقل "شواهد واضح و قانع کننده ای مبنی بر ارتکاب جنایت نسل کشی داعش علیه جامعه ایزدی به عنوان یک گروه مذهبی" انجام داده است.

به گفته "کریم اسعد احمد خان" مشاور ویژه تیم تحقیق، شواهد جمع آوری شده توسط این تیم تحقیق همچنین تایید می کند که داعش مسئول اقدامات نسل کشی، قتل، تجاوز، شکنجه، بردگی، آزار و اذیت و سایر جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت است که علیه یزیدیان انجام شده است.

این بدان معناست که سازمان ملل اقدامات داعش علیه ایزدیان را "نسل کشی" می داند.

البته این دومین باری است که تیم تحقیق سازمان ملل وقایع سنجار که بر ایزدیان گذشت را نسل کشی قلمداد می کند.

کمیسیون مستقل تحقیق در سازمان ملل سال ۲۰۱۶ گزارشی منتشر کرد که در آن آمده بود "داعش علیه اعضای این اقلیت مذهبی و قومی فجیع‌ ترین جنایات از جمله کشتار، شکنجه، بردگی جنسی را مرتکب شده است. "

براساس گزارش سال ۲۰۱۶ این کمیسیون بسیاری از زنان برای فرار از فجایعی که به سرشان می‌ آمد، خودکشی می‌کردند و کودکان زیر هفت سال همراه مادران اسیر شده و پسران بالای ۷ سال به زور از مادرانشان جدا شده و به اردوگاه‌های داعش منتقل می‌شدند تا تحت تعلیم نظامی قرار گیرند.

تیم تحقیق سازمان ملل ذکر کرده که مردان و پسران بالای ۱۲ سال از زنان و دختران جدا شدند و "با هدف نابود کردن هویت ایزدی" در صورت ایمان نیاوردن به دین اسلام کشته می‌شدند.

شیعیان، مظلوم و محجور

با وجود اینکه جنایات داعش در عراق و سوریه بیش از هر گروهی بر شیعیان متمرکز بوده و همچنین محکم ترین سد در برابر تجاوزات این گروهک تروریستی نیز مجاهدان شیعه بوده اند، هرگز بطور رسمی کشتارهایی که متوجه شیعیان بوده "کشتار جمعی مذهبی" قلمداد نشده است.

در گزارش جدید سازمان ملل نیز این جنایات هرچند "در زمره جنایت جنگی" شمرده شده که "تعرض به کرامت انسانی" به شمار می روند، اما با وجود کشتار ۲۰۰۰ نفر در چند ساعت و ریختن اجسادشان به رودخانه و دفن در گورهای دسته جمعی این اقدامات وحشیانه داعش صرفا "تشویق و تحریک به نسل کشی" عنوان شده است و در گزارش به "نسل کشی" دانستن واقعه اسپایکر که گوشه ای از مصائب های تروریسم بر شیعیان بوده اشاره ای نشده است.

این درحالیست که صدای مقاومت شیعیان در عراق بقدری رسا بود که پاپ فرانسیس رهبر کاتولیک های جهان در دیداری که با آیت الله سیستانی در اسفند سال گذشته داشت، از "مقاومت شیعیان" برابر تروریسمی که عراق را تهدید می کرد و "صدای شیعیان برای احقاق حق ستم دیدگان و جنگ زدگان" در عراق تجلیل کرد.

صدای شیعیان عراق علی رغم تمام مظلومیت و سختی که در دوران صدام و داعش متحمل شدند آنقدر رسا و بلند بود که بانگ آن تا ناقوس های واتیکان نیز رسید. صدایی که فریادش بر سر داعش آوار شد و اکنون پاپ فرانسیس از رهبر دینی با آیینی دیگر از بلندکردن این صدا تشکر و قدردانی کرد اما هنوز از سوی مجامع حقوق بشری و بین المللی واکنشی نسبت به ظلم های روا داشته شده بر شیعیان جهان نشان داده نشده است.