رشد ۵۰ درصدی اجرای طرح آبیاری نوین در خراسان شمالی

به گزارش خبرنگار ایرنا، هم اکنون افزون بر ۳۸ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان خراسان شمالی که ۱۲ درصد از اراضی این استان را شامل می شود به سیستم آبیاری نوین مجهز شدند که افزون بر نیمی از این اراضی در دولت یازدهم و دوازدهم از این سیستم برخوردار شدند و پیش بینی می شود تا با طرح های در دست اجرا تا پایان این دولت حدود ۲ هزار هکتار دیگر از این اراضی نیز به آبیاری نوین مجهز شوند.
براساس اعلام کارشناسان کشاورزی در استان خراسان شمالی با اجرای سیستم آبیاری نوین ،حدود ۳۰ درصد از کم آبی ناشی از خشکسالی کاهش یافت و راندمان بهره گیری از آب در این حوزه از ۳۷ درصد سال ۹۲ به حدود ۴۲ درصد رسید و در اراضی که این سیستم اجرا شد نیز به حدود ۷۵ درصد رسید.
مدیریت منابع آب 
براساس آمار میزان منابع آبی استان خراسان شمالی حدود یک میلیارد و ۲۰۰ متر مکعب می رسد که در شرایط فعلی حود ۳۲۴ میلیون متر مکعب از این آب در پشت هشت سد قابل تنظیم است و مابقی نیز به نوعی از دسترس مستقیم خارج می شود و همین میزان آب موجود ذخیره ای نیز بیش از ۷۰ درصد در بخش کشاورزی به مصرف می رسد و تداوم خشکسالی در خراسان شمالی به خصوص در سال جاری باعث کاهش ۶۰ درصدی ورودی آب به داخل سد ها شود و تداوم این روند می تواند در آینده ای نزدیک بخش کشاورزی استان را دچار مشکل کند، کما این که در سال جاری نیز به دلیل خشکسالی حدود دو سوم از اراضی برنجکاری در این منطقه زیر کشت قرار نگرفت.

در استان ۳۳ نوع محصول زراعی و ۲۶ نوع محصول باغی تولید می شود که از حیث تولید محصولات زراعی از نظر سهم از کشور ۱.۰۸ درصد و از نظر تولید رتبه ۲۶  را دارد که در سال جاری ۵۸ درصد از گسترده استان تحت تاثیر خشکسالی قرار دارد و با توجه به فرایند رو به رشد خشکسالی در سال های اخیر تنها راه نجات استان از این بلایای طبیعی به خصوص بخش کشاورزی مدیریت منابع آبی با اجرای طرح های سیستم آبیاری نوین و روی آوری به محصولات کشاورزی کم آب بر است.
 در هشت سال گذشته  برنامه محوری دولت برای مدیریت منابع آب از پوشش انهار تا آبیاری نوین رسیده است به طوری که در این مدت روش‌های نوین آبیاری از جمله آبیاری بارانی، قطره‌ای، زیرسطحی در مناطق مختلف با توجه به آب موجود و شرایط اقلیمی هر منطقه اجرایی شده است به گونه ای که بر اساس آمار  جهادکشاورزی راندمان آب را ۱۰ درصد ارتقا داده است که بارقه امید را در دل کشاورزان بخصوص در مناطق خشک و کم آب روشن‌ کرده‌است.

تجهیز ۱۹ هزار هکتار اراضی استان به سامانه آبیاری نوین 

مدیر امور آب و خاک و فنی و مهندسی سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی گفت: در  هشت سال گذشته  ۱۹ هزار هکتار از اراضی کشاورزی این استان مجهز به سامانه های آبیاری نوین شد و در مجموع هم اکنون ۳۸ هزار هکتار از اراضی استان زیر پوشش این سیستم قرار گرفت. 

سید ابراهیم سیدی افزود : با اجرای این طرح  راندمان بهره وری از آب از  ۳۷ درصد  سال ۹۲ به حدود ۴۶ درصد رسید و دولت برای اجرای این برنامه با وجود محدودیت های مالی و اعتباری یکهزار و ۹۰۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شد و برای سال جاری نیز طرح سیستم آبیاری نوین در ۲ هزار هکتار از اراضی کشاورزی در دستور کار قرار گرفت که برای این برنامه نیز ۷۵۰ میلیارد ریال اعتبار مورد نیاز است.
وی خاطرنشان کرد :  در سال های گذشته در ۴۰ درصد اراضی استان تنش آبی  مواجه بود و با توحه به روند رو به رشد  خشکسالی و کمبود بارندگی در سال زراعی جاری این تنش به بیش از ۵۰ درصد نیز رسید و باید اجراین طرح سیستم آبیاری نوین نیز در اراضی کشاورزی استان به ۵۰ هزار هکتار برسد و پیش بینی می شود که این برنامه تا ۱۴۰۵ محقق شود.
مدیرامور آب و خاک سازمان جهاد کشاورزی استان با بیان این مطلب که در مجموع مدیریت منابع آبی در قالب آبیاری نوین و کم فشار در ۹۵ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان وجود دارد اظهارداشت : با توجه به این که دولت ۱۰۰ درصد از هزینه اجرای این طرح را پرداخت می کند؛ استقبال کشاورزان نیز از این طرح ها در سال های اخیر روند افزایشی به خود گرفت.

سیدی از بهره برداران خواست تا با تشکیل یک تعاونی اراضی خود را یکپارچه کنند و از این فرصتی که دولت در طرح های آب و خاک و به ویژه آبیاری نوین برای آنان ایجاد کرد به درستی استفاده کنند، چرا که با اجرای این طرح ها راندمان آبیاری در طرح های متوسط کم فشار ۶۵ درصد، آبیاری بارانی ۷۵ درصد و قطره ای نیز ۸۵ درصد خواهد رسید.
به گفته وی هم اکنون طرح آبیاری نوین در ۶۵ درصد از اراضی زراعی و ۳۵ درصد اراضی باغی در دست اجرا قرار دارد.

وی اظهار داشت: روش های آبیاری نوین علاوه بر جلوگیری از تلفات آب، باعث بالا بردن کیفیت تولید در واحد سطح نیز می شود.

                               

این مدیر سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان شمالی می گوید : روش آبیاری مزارع به شکل سنتی، روشی که بیشتر زمین های کشاورزی در کشور با این شکل آبیاری می شوند حتی با صرف هزینه های گزاف تسطیح اراضی، راندمان آبیاری کمتر از ۴۰ درصد است اما با اجرای طرح های آبیاری با توجه به نوع آن راندمان به ۷۵ تا ۹۰ درصد نیز می رسد.

مدیر امور آب و خاک و فنی و مهندسی سازمان جهادکشاورزی خراسان شمالی گفت: با احتساب اعتبارات آبیاری نوین که شامل هزار و ۹۰۰ میلیارد ریال است میزان کل اعتبار تخصیص داده شده در هشت سال گذشته در بخش آب و خاک استان سه  هزار میلیارد ریال بوده است.

وی در بخش دیگری از سخنانش به سایر اقدامات شاخص در بخش آب و خاک استان اشاره کرد و افزود: کل سطح مستعد استان در بحث کانال انتقال آب استان ۱۱ هزار و ۵۰۰ کیلومتر است که از سال ۹۲ تا ۹۹ تنها ۳۵۰ کیلومتر اجرایی شد، اعتبارات این بخش استانی است و در اجرا محدودیت داریم، به ازای هر کیلومتر اجرا بیش از سه میلیارد ریال اعتبار هزینه می شود.

سیدی بر احیا و مرمت قنوات نیز تاکید کرد و گفت: ۶۳۱ رشته قنات دراستان داریم که ۳۰ هزار هکتار از اراضی استان را زیر پوشش این منابع آبی قرار دارد که حفظ، لایروبی و پایداری دبی آن بسیار اهمیت دارد در هشت سال گذشته هر رشته قنات بیش از دو حتی تا سه مرتبه نیز احیا و مرمت شد.

وی همچنین در خصوص تجهیز و نوسازی اراضی در ایجاد استخر ذخیره آب، سایر سازه های کوچک گفت که در این هشت سال ۳۲ میلیون متر مکعب طرح اجرا شده که همین میزان آب استحصال شده است.

سیدی در خصوص طرح های خروجی پایاب سد ها نیز اظهار داشت: هزار و ۹۵۰ هکتار از اراضی ایجاد شده است که قبل از سال ۹۲ در پایان سد ها هیچ طرحی اجرا نشده بود.

افزایش ۲۳ درصدی بهره وری آب در استان 

مدیر امور آب و خاک و فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی گفت: میزان بهره‌وری فیزیکی از آب کشاورزی این استان سال ۹۲، ۰.۹۲ بود که اکنون با ۲۳ درصد افزایش به ۱.۱۳۵ کیلوگرم بر مترمکعب رسیده است.

سیدی اظهار داشت: بر این اساس هم اینک به ازای مصرف هر مترمکعب آب در استان ۱.۱۳۵ کیلوگرم محصول کشاورزی تولید می شود و استان در اجرای برنامه  سامانه‌های نوین آبیاری رتبه هشتم را در بین استان ها دارد.

وی ارتقاء بهره ­وری آب ‌ و خاک کشاورزی و صرفه‌جویی در مصرف آب، افزایش راندمان آبیاری با روش‌های نوین آبیاری، افزایش تولید محصولات راهبردی و ارتقای ضریب خوداتکایی و بهبود و افزایش عملکرد در واحد سطح از مهم ترین راهبردهای وزارت جهاد کشاورزی دانست.

وی با بیان اینکه هم اکنون در سامانه‌های سنتی آبیاری میانگین عملکرد انتقال آب حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد است، اظهار داشت: در روش‌هایی که منجر به استقرار سامانه‌های آبیاری بارانی می‌شود، راندمان آبیاری به ۷۰ درصد افزایش پیدا می‌کند که در سامانه‌های قطره‌ای این رقم تا ۹۰ درصد هم می‌رسد.

سیدی گفت: بدین ترتیب در سامانه آبیاری قطره‌ای عملکرد انتقال آب تا ۲ برابر ارتقا پیدا می‌کند و در هر هکتاری که این طرح اجرا شود به طور متوسط چهار هزار و ۴۰۰ مترمکعب آب صرفه جویی می‌شود.

وی با بیان اینکه عمده اراضی کشاورزی این استان خرد و در قطعات کوچک است، افزود: برای اجرای سامانه های آبیاری نوین در اراضی کوچک و خرده مالکی هزینه های زیادی انجام می شود که اگر کشاورزان زمین های خود را تجمیع کنند دولت ۱۰۰ درصد اعتبارات را اختصاص می دهد.

آب قابل استحصال در استان افزون بر یک میلیارد متر مکعب است که سهم کشاورزی با ۸۷.۶ درصد شامل ۹۶۵ میلیون متر مکعب است، سهم شرب ۸.۱ درصد و صنعت ۴.۱ درصد است.

استان خراسان شمالی ۳۴۴ هزار هکتار از  مساحت این استان را اراضی کشاورزی تشکیل می دهد که از جمعیت ۸۶۳ هزار نفر حدود ۳۸ درصد در بخش کشاورزی اشتغال دارند که این میانگین در سطح ملی حدود ۱۹ درصد اعلام شده است.
براساس آمار سالانه ۱.۵ میلیون تن محصولات کشاورزی از این اراضی برداشت می شود که ارزش اقتصادی این بخش به حدود ۱۰۰ هزار میلیارد ریال می رسد.