حال و هوای محرم در شهرهای شیعه نشین داغستان روسیه

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا از مسکو در مخاچ قلعه پایتخت جمهوری داغستان مردم در این ایام روزانه در مسجد خامنه ای این شهر حضور یافته و آیین های عزاداری سرور و سالار شهیدان امام حسین ( ع)  و یارانش را گرامی می دارند .
 
روحانی و  امامان جماعت مسجد مخاچ قلعه در این مراسم با تاکید بر اهمیت قیام عاشورا در تاریخ اسلام به عنوان خط جدا کننده بین ضدیت با دین با جبهه پیروی از خدا و دستاوردهای پیامبر گرامی اسلام، بر ماندگاری پیام مبارزه با ظلم امام حسین (ع) در جهان تاکید می کنند.

مسجد خامنه ای تنها مسجد شیعیان در مخاچ قلعه پایتخت داغستان است و بیش از ۱۰۰ سال قبل با همت دو برادر به نام‌های حاج اسدالله و حاج لطف‌الله خامنه‌ای ساخته شد، در دوران شوروی سالن ورزشی شده بود که پس از فروپاشی در سال ۱۹۹۱، جامعه شیعیان موفق به در اختیار گرفتن مسجد، بازسازی و بازگشایی آن شدند.

دربند یا دربنت، شیعی ترین شهر روسیه نیز شاهد برگزاری مراسم سوگواری برای کربلا است که در آن مسلمانان برای شهادت حضرت امام حسین (ع) عزداری می کنند.

روحانیون با بیان روزگار صدر اسلام پس از رحلت حضرت محمد (ص) و روند تدریجی بازگشت اشرافیت و سنت های جاهلی به ویژه فخر فروشی و بزرگنمایی به عنوان یک ارزش، تاکید می کنند که قیام امام حسین (ع) سبب شد این رویکردهای ضد انسانی برای همیشه در تاریخ اسلام نکوهیده شمرده شود.

مسجد شهر گیزلار داغستان نیز با برگزاری مراسم عزاداری های ماه محرم، این  روزها شاهد حضور گروه پرشماری از مسلمانان است که پس از سخنرانی، آئین سنتی نوا خوانی سوگ آمیز اجرا می کنند.


دربند؛ شیعی‌ترین شهر در روسیه

بخش اصلی شیعیان روسیه در جمهوری داغستان در کرانه شمال غربی دریای خزر زندگی می کنند که در شهر دربند حدود  یکصد هزار نفر نفر به عنوان بزرگ ترین جامعه متمرکز شیعی در این کشور،، مخاچ قلعه  پنج هزار  و منطقه قیزلار حدود دو هزار نفر برآورد می شود.

دربند با دو هزار سال قدمت، تنها شهر شیعه نشین روسیه در جمهوری داغستان در شمال دریای خزر است که مردم آن هر سال با شکوهی ویژه به استقبال محرم می‌روند.

به گزارش خبرنگار ایرنا از مسکو، دربند به عنوان یکی از کم تغییرترین شهرها در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. 

از این شهر که منطقه قفقاز را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم می کند در تاریخ به عنوان دروازه ورود اسلام به این منطقه و روسیه یاد شده است. دربند در طول تاریخ شاهد دهها جنگ، اشغال و آزادی بوده اما با وجود رویدادهای بسیار، چهره اصلی آن تقریبا دست نخورده باقی مانده و به همین دلیل در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. 

باروها و دژهای دربند که دیوار سنگی ۴۰ کیلومتری ساخته شده زمان خسرو انوشیروان بود، از کوهستان تا کرانه دریای خزر امتداد داشت و خط دفاعی بسیار مستحکمی در برابر مهاجمان به شمار می آمد. 
وجود چندین کتیبه فارسی باستان از دوران ساسانیان و همچنین مربوط به مدح شاه عباس صفوی از جمله آثار برجای مانده از دوران حکومت ایرانیان بر این شهر است. 

دربند کنونی با یک هزار و ۷۷۶ کیلومتر مربع مساحت و ۱۲۳ هزار و ۷۲۰ نفر جمعیت از شهرهای مهم جمهوری داغستان است. 

مسلمانان شیعه مذهب و آذری تبار با بزرگترین جامعه شهر دربند را تشکیل می دهند و بخش دیگری از جمعیت آن را نیز لزگین ها، دارگین ها، روس ها، تبسران ها، ارامنه، آگول ها و تات ها تشکیل می دهند. 

بر اساس اطلاعات تاریخی، جامعه شیعیان شهر دربند از نخستین جوامع مسلمان در روسیه محسوب می شوند. 

جامعه شیعیان دربند در دهه های نخستین اسلام با ورود پیروان این دین به قفقاز شکل گرفت و مسلمانان منطقه نیز تمامی آداب و رسوم خود را که از دیرباز به آنها ارث رسیده، حفظ کرده اند از جمله اینکه نیمه روز هنگام ظهر بانگ اذان در شهر به صدا در می آید و مومنان را برای اقامه نماز به مسجد فرامی خواند. 

در این موقع مسلمانان خود را به مساجد شهر می رسانند به ویژه اینکه بسیاری تلاش می کنند در مسجد جامع دربند که قدیمی ترین مسجد روسیه محسوب می شود و شیعیان همراه اهل تسنن در آن نماز می خوانند، حضور یابند. 

تا پیش از انقلاب سوسیالیستی سال ۱۹۱۷ روسیه و روی کار آمدن دولت شوروی، مسلمانان از مناطق مختلف داغستان برای اقامه نماز جمعه به مسجد جامع دربند می رفتند، اما اکنون این رسم کمرنگ شده و روزهای جمعه فقط ساکنان شهر و اطراف در این مسجد نماز اقامه می کنند. 

مسلمانان دربند و مناطق اطراف همچنین سوگواری های محرم را با شکوه برگزار می کنند و دسته های سوگوار در نواحی مختلف شهر حرکت کرده و مردم سینه زنی می کنند. اعیاد اسلامی مانند قربان و فطر نیز در دربند با شکوه برگزار می شود و مردم در این روزها با حضور گسترده در مساجد، عید را با هم مذهبان خود برگزار می کنند. 

 مسجد جامع دربند با قدمتی نزدیک به هزار و چهارصد سال، یکی از ۵ مسجد دیرینه جهان است که بسیاری از بخش‌های آن که با سنگ و ساروج بنا شده، همچنان دست نخورده باقی‌مانده است.

قلعه باستانی دو هزار ساله «نارین قلعه» که در زمان خسرو انوشیروان و پدرش، قباد ساسانی بعنوان بام تمدن ساسانیان بنا شده، نماد دربند و بر بلندای این شهر تاریخی در کرانه دریای خزر است.

دیوارهای بلند سنگی نارین قلعه که از کوه‌های قفقاز تا ساحل دریای خزر امتداد یافته و در آن زمان دژی مستحکم در برابر تهاجم قوم بربر و اقوام مهاجم شمال بود، هنوز پابرجا مانده و این شهر را به یکی از بزرگترین موزه‌های تاریخ مبدل کرده است.

دربند همچنین شهر کتیبه‌های سنگی به زبان فارسی به شمار می‌رود که مشهورترین آن، کتیبه سنگی مربوط به ترجیع‌بند عاشورایی محتشم کاشانی است.

کشور ۱۴۶ میلیون نفری روسیه حدود ۳۰ میلیون مسلمان دارد که جمعیت شیعه آن سه میلیون نفر تخمین زده شده است .