امروز سی ام مرداد مصادف با دوازدهم محرم الحرام و به روایتی سالروز شهادت امام چهارم حضرت زین العابدین (ع) است. آن حضرت در پنجم شعبان سال ۳۸ قمری در مدینه دیده به جهان گشود. امام سجاد (ع) پس از شهادت امام حسین (ع) در محرم سال ۶۱ قمری، در ۲۳ سالگی به مقام امامت نایل آمد و در سخت ترین شرایط تاریخ اسلام، رهبری شیعیان را بر عهده گرفتند. امام سجاد پس از بازگشت به مدینه، به مدت ۳۴ سال امامت شیعیان را در طول ۵۷ سال عمر بابرکت خود بر عهده داشتند.
حجت الاسلام محمدصادق کفیل در گفت و گو با خبرنگار معارف ایرنا اظهار داشت: بعد از حادثه عاشورا فضای جامعه اسلامی یک فضای پرآسیب بحران زده شد. امام سجاد (ع) با وجود همه مصائب همچنین ناراحتی هایی که از مردم مکه و مدینه و جامعه اسلامی داشتند و با توجه به کم توجهی جامعه مسلمین به پدر بزرگوارشان در حادثه کربلا، هیچگاه نسبت به جامعه بی توجه نشدند.
وی افزود: ممکن است اتفاقی برای انسان بیافتد و کسی اجابت نکند، طبیعی است انسان بی توجه شود. ولی امام زین العابدین (ع) با تمام وجود گام برداشتند و دغدغه آن حضرت مبنی بر تغییر جامعه بیشتر شد.
رئیس مرکز تخصصی صحیفه سجادیه اضافه کرد: جامعه مدینه جامعه ای بود که عاشورای حسینی را دیده یا شنیده بود ولی با امام همراه نشد و این جامعه بعد از حادثه کربلا به گناه روی آورد. امام سجاد (ع) فرمود در مدینه ۲۰ نفر هم عاشق ما نیست. در چنین مدینه ای که فساد بیداد می کرد و به تعبیری از اسلام فقط یک قبله ای مانده بود، امام زین العابدین با استقامت، تدبیر و برنامه ریزی باعث تغییر در چنین شهری شد و به گونه ای تغییر ایجاد کردند که چند هزار نفر در کلاس های امام باقر (ع) و امام صادق (ع) حاضر می شدند.
مدیریت دو بحران توسط امام سجاد (ع)؛ واقعه حره و حمله به مسجدالحرام
وی افزود: از طرف دیگر در دوران امام سجاد (ع) بدترین اتفاقات در طول تاریخ برای این شهرهای اسلامی رخ داد. یکی واقعه حره بود که هیچ مشابهی ندارد به گونه ای که لشکریان یزید وارد مدینه شدند و یزید جان و مال و ناموس مردم مدینه را به مدت سه روز برای لشکریانش حلال کرد و آزادی مطلق برای هر نوع جنایت داشتند.
کفیل از حمله به مسجد الحرام به عنوان حادثه ای دیگر در دوران امام سجاد یاد کرد و گفت: امام چهارم همه این بحران ها را مدیریت کردند. البته قیام هایی مانند قیام توابین به د فاع از امام حسین (ع) رخ داد یا گروهی که از مدینه به دربار یزید رفتند و چون دیدند یزید فاسق است، مردم را تحریک کردند که منجر به واقعه حره شد. حرکت آن کسانی که به دفاع از امامت و ولایت گام برداشتند، حرکتی خدایی و توحیدی بابرنامه نبود. این قیام ها قیام همراهان با تدبیر و راهگشایی امام (ع) نبود.
وی افزود: یکی دیگر از مشکل جامعه مسلمین مساله عبدالله بن زبیر بود. چون وی رهبر مردم مکه از سال ۶۱ تا ۷۳ هجری و کسی بود که هیچگاه ولایتی و اهل بیتی نبود بلکه دشمن اهل بیت بود. به گونه ای که شش ماه نماز جمعه خواند و یک بار نام پیامبر (ص) را ذکر نکرد. وقتی علت را پرسیدند، گفت پیامبر نسلی دارد و من می ترسم نسلش دچار غرور شوند. یکی دیگر از کارهای عبدالله بن زبیر این بود که عبارت آل محمد (ص) را از صلوت حذف کرد.
همه این مسائل نشان می دهد مقدمات عقب نشینی و سکوت برای امام سجاد فراهم بود؛ ولی امام با برنامه وارد شدند. یک راه امام تبلیغ چهره به چهره بود. گاهی در مسجد النبی می نشستند و روزی چند ساعت با یک نفر صحبت می کردند تا او را هدایت کنند.
وی افزود: راه دیگر امام چهارم برای تربیت موضوع کنیزان بود. امام سجاد (ع) افرادی را به عنوان غلام وکنیز می خریدند، آنها را تربیت و سپس آنها را آزاد می کردند. این کار یک زمینه هدایتی محسوب می شد به گونه ای که یک نفر در طول سال تحت تربیت امام قرار می گرفت و این مقدمه‌ای برای تربیت نسل جدید بود. امام در قالب دعا و مناجات سعی داشت ضمن معرفی خدا و پیامبر اکرم (ص)، راه و رسم زندگی را به مردم بیاموزد و در جامعه تغییر ایجاد کند.
وی گریزی به وضعیت کنونی جامعه بعد از جنگ تحمیلی زد و گفت: بعضی افراد انتقاد می کنند چرا همچنان بعد از هشت سال دفاع مقدس مشکلات فراوانی در کشور وجود دارد و سوال می کنند نتیجه این همه خون دادن چه شد. در حالی که اگر با دقت بررسی کنیم، متوجه می شویم بدترین و ضعیت جوامع اسلامی بعد از عاشورا بوده و برکات عاشورا به مرور و در یک سیر تاریخی مشخص شد.
کفیل افزود: مدینه به یکباره بعد از عاشورا دچار فساد و ابتذال شد. کار آوازه خوانان و مطربان در مدینه رونق گرفت به گونه ای که اگر یکی از درباریان منطقه شامات قصد برگزاری عروسی داشت، از مدینه مطرب و آوازه خوان دعوت می کرد. به عبارت دیگر برای جلسات لهو و لعب از مدینه آوازه خوان می بردند.
اگر کسی مدینه بعد از واقعه کربلا را می دید، اینگونه نتیجه گیری می کرد که جریان امام حسین (ع) شکست خوردند و سید الشهدا بی دلیل در کربلا شهید شدند. چون وضعیت جوامع اسلامی در مدینه و مکه و کوفه دچار فساد و تباهی شده بود ولی حادثه کربلا نتایج خود را در طول تاریخ گذاشت و جریان سازی کرد.
این کارشناس مذهبی اضافه کرد: اگر امام سجاد (ع) بعد از حادثه عاشورا می خواستند نگاه تاریخی و روزمره به حادثه کربلا داشته باشند، باید زندگی خود را در مدینه به سکوت می گذراندند و به عبادت مشغول می شدند ولی امام (ع) بیش از این که سیدالساجدین و زین العابدین باشند و به عبادت و مناجات مشغول شوند، دغدغه تغییر جامعه را داشتند و با امید فضای جامعه را تغییر دادند و در عمل بی توجهی به حادثه عاشورا را از بین بردند.
کفیل اضافه کرد: به طور معمول اگر ما در انجام کاری چند اشکال ببینیم، عقب نشینی می کنیم ولی باید از امام سجاد (ع) الگو بگیریم. آن حضرت بعد از ماجرای عاشوار مایوس نشدند و استقامت کردند و با دغدغه مدینه را تغییر دادند.
وی تاکید کرد: اگر مدینه زمان امام باقر و صادق (علیهماالسلام) به کلاس درس و بحث تبدیل شد، اینگونه نبود که بگوییم فضایی کاملا مساعد فراهم شده بود. چون فضای دوران عباسی آنگونه هم که باید مساعد باشد، مساعد نبود و مساله مهمتر این که امام چهارم طی یک جریان سازی ۳۵ ساله یعنی از سال ۶۱ تا ۹۴ در مدینه فعالیت کردند و نتیجه آن در زمان امام باقر و امام صادق مشخص شد.
نظر شما