به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، هکتور هیو مونرو متخلص به ساقی (۱۹۱۶- ۱۸۷۰) یک نویسنده و روزنامه‌نگار پرکار اسکاتلندی از عصر ادواردیان بود که امروزه اغلب به عنوان استاد داستان کوتاه‌نویسی شناخته شده و با نویسندگان مطرحی چون اُهنری و دوروتی پارکر مقایسه می‌شود. اگرچه این نویسنده پرآوازه نیز چون بسیاری از هم نسلانش در جوانی و به شکلی تراژیک در جریان نبرد در جنگ جهانی اول درگذشت اما شهرت او به عنوان یک نویسنده توانا تا مدتها پس از مرگش به طور روزافزون افزایش یافت. مونرو نام مستعار ساقی را در سال ۱۹۰۰ میلادی و براساس یکی از شخصیت‌های موجود در رباعیات حکیم عمر خیام، شاعر، ریاضی‌دان و منجم ایرانی، برای خود برگزید. ساقی علاوه بر داستان های کوتاهی که به آنها معروف بود، چند رمان نیز نوشت و کار خبرنگاری هم می‌کرد.
آنچه سبک کار ساقی را از دیگر نویسندگان متمایز می‌کند، ترکیب بی‌مانند هجویات، کنایه، پایان‌های غیرمنتظره، دیالوگ‌های هوشمندانه، لطافت طبع هدفمندانه، مضامین روانشناختی، عناصر رمزآلود و حتی ترسناک در آثار اوست. وی در بیشتر آثارش عرف و ظاهرسازی‌های پوچ عصر ادواردیان در انگلیس را در تقابل با ماهیت بی پرده و بی‌رحم طبیعت قرار می‌دهد و ترتیبی اتخاذ می‌کند که در بیشتر موارد نیروی دوم برنده میدان شود. ممتازترین نمونه‌های هنر داستان‌نویسی ساقی را می‌توان در دو مجموعه داستانی ماجراهای کلوویس و جانوران و ابر جانوران یافت که به ترتیب در سالهای ۱۹۱۱ و ۱۹۱۴ منتشر شدند.
ماجراهای کلوویس شامل ۳۰ داستان کوتاه خنده‌دار، کنایه‌آمیز و ماوراءالطبیعه است که اغلب در بین مردم طبقات بالای جامعه انگلیس و با محوریت کاراکتری به نام کلوویس سنگریل (Clovis Sangrail) رخ می‌دهند. کلوویس از جنس قهرمانان معمول در دنیای داستان‌های ساقی است: جوان، مغرور، مادی‌گرا، کمی بی‌رحم، با زبانی تند و تیز و لحنی طعنه‌آلود.
مجموعه داستان‌های جانوران و ابر جانوران ساقی نیز شامل ۳۶ داستان است که لطافت طبع و مهارت قصه‌گویی چندلایه این نویسنده را در ویترینی از داستان‌هایی با رویدادهای غیرمنتظره و غافلگیرکننده به نمایش می‌گذارد، داستان‌هایی سرگرم‌کننده که در عین حال خواننده را تا مدتها در اندیشه فرو می‌برند.
کتابسرای تندیس تابستان امسال گلچینی از بهترین داستان‌های این مجموعه را در کتابی با عنوان درخت به و ۲۲ داستان دیگر گردآوری و منتشر کرد. بخش اول این کتاب که به منتخبی از داستان‌های ماجراهای کلویس اختصاص دارد، شامل ۱۱ داستان از معروف‌ترین آثار ساقی است. در این بخش درباره سرنوشت گربه‌ای به نام تابرمری می‌خوانیم که یاد می‌گیرد به زبان انسان‌ها صحبت کند و مردی که هنر «به جانش افتاده» و به خاطر یک خالکوبی با از دست دادن هویت مستقل خود به یکی از گنجینه های ملی کشور تبدیل می‌شود.
فضایی که در داستان‌های این بخش بیش از همه خودنمایی می‌کند، فضای تاریکی، وحشت و کینه است. در داستان سردنی واشتار از خدایی کینه جو و ساکن در قفس می‌خوانیم که از تخیل یک پسر بچه پا می گیرد، به دنیای واقعیت پا می‌گذارد و دست به جنایت می‌زند. در بخشی از این داستان آمده است:
خانم دی‌راپ [...] تا حدودی آگاه بود که مخالفت‌های مستمر و از سر مصلحتش با کارهای کنرادین وظیفه‌ای است که ملال کوچکترین جایی در آن ندارد. کنرادین با خلوصی فروتنانه از خانم دی‌راپ متنفر بود و خوب هم می‌توانست این تنفر را از همه پنهان نگاه دارد. اندک خوشی‌هایی که نائل به فتحشان می‌شد، با در نظر گرفتن این احتمال که سرپرستش از انجامشان ناخشنود است، لذتی چندباره زیر دندانش پیدا می‌کرد. افزون بر این، تخیلش قلمرویی محسوب می‌شد که دروازه‌اش به روی سرپرستش قفل بود، آن زن چیزی ناپاکی بود که نباید راهی به تخیلش می‌یافت. (۴۲-۴۱)
ساقی در داستان نوای سر تپه دیگر بار به نیروهای ماوراءالطبیعی و کینه جو مجال خودنمایی می‌دهد. در این داستان می‌بینیم که چطور «خدایان جنگل با کسی که به ایشان بی حرمتی کند بد تا می کنند» (ص. ۵۱). در داستان آرامش در موزل بارتن فضای وحشت و کینه جویی به اوج خود می‌رسد؛ در این داستان از قدرت بالای طلسم و نفرین می‌خوانیم و این که «کافی است آدمیزاد یک بار در محاسباتش به مسئله‌ی غیرممکنی بها بدهد تا به امکان حقیقی شدنش به حد بی نهایتی افزوده شود» (ص.۶۱).
بخش دوم کتاب درخت به و ۲۲ داستان دیگر شامل ۱۲ داستان برگزیده از مجموعه داستان جانوران و ابرجانوران ساقی است. در این بخش همانطور که انتظار می رود حیوانات پای ثابت اکثر داستان‌ها هستند؛ در داستان ماده گرگ، از یک شعبده‌بازی صحنه سازی شده با همکاری یک ماده گرگ می‌خوانیم و در داستان لورا از زنی که تناسخ به جسم یک حیوان هم نمی‌تواند بر شر نهفته در نهادش سرپوش بگذارد. در برخی از داستان‌های این مجموعه از جمله پنجره باز، استراحت مطلق و تار عنکبوت همچنین می‌توان برخی از بهترین نمونه‌ها از پایان غیرمنتظره را خواند.
مجموعه داستانی درخت به و ۲۲ داستان دیگر با ترجمه مریم عزیزی تابستان امسال در شمارگان ۵۰۰ نسخه توسط انتشارات کتابسرای تندیس چاپ و روانه بازار شد.
نظر شما