می‌خواهیم تکنیک ایران در تلفیق فرهنگ و فناوری را فراگیریم

 ایچ چرکی دمالی در افتتاحیه چهل و هشتمین کنفرانس بین المللی چهار روزه سیموست ۲۰۲۱ تهران که با عنوان "نقش موزه ها و مراکز علم در حفاظت از محیط زیست" و به شکل مجازی برگزار می شود، افزود: برای درک تکنیک های فعالیت ایران قصد داشتیم کنفرانس را  به صورت حضوری در ایران برگزار کنیم، اما به خاطر شیوع کرونا مجبور شدیم کنفرانس را به تعویق انداخته و به شکل مجازی برگزار کنیم.

وی با طرح این سوال که چرا اینموست (موزه ملی علوم و فناوری ایران) را انتخاب کرد، افزود: اول اینکه سیموست " کمیته بین المللی موزه های علم و فناوری" ترجیح داد در مناطق جدید با کمک اینموست همکاری هایی را انجام دهد. مثلا برای اولین بار سیموست در سال ۲۰۱۷ وارد قاره آفریقا شد و در مراکش فعالیت هایی انجام داد. دومین دلیل هم این بود که اعضای ما توانستند با ایران تعامل داشته باشند تا با تکنیکی هایی که ایران برای فعالیت های خود انجام می دهد، بیشتر آشنا شویم.

رییس کمیته بین‌المللی موزه‌های علوم و فناوری جهان "سیموست" در این کنفرانس مجازی توضیح داد:‌ سیموست (CIMUSET) کمیته موزه های علم و فناوری است و تاریخچه طولانی دارد.

دِمالی ادامه داد: سیموست اولین کمیته در حوزه موزه علم و فناوری است که در سال ۱۹۴۶ شکل گفت. از آن زمان در سراسر دنیا سیموست فعالیت هایی را انجام داده است، اما برای این برنامه که چهل و هشتمین دوره سیموست هست، اینموست (موزه ملی علوم و فناوری ایران) هم سهم و مشارکت زیادی داشته است.

رییس کمیته بین المللی موزه های علوم و فناوری جهان (سیموست) با بیان اینکه موزه ها بسیار نقش پررنگی در انجام فعالیت های زیست محیطی دارند، گفت: بخاطر همین سیموست این کار را برعهده گرفته و معتقدیم موزه ها حتما و باید در مسائل و موضوعات تغیرات اقلیمی و آب و هوایی و موضوعات زیست محیطی سهم داشته باشند و در کنفرانس ها مشارکت کنند.

دمالی با تاکید بر نقش موزه های علم و فناوری تصریح کرد: در موضوعات اقلیمی این موزه ها بسیار تعیین کننده و تاثیرگذار هستند. بسیاری از موزه های ما در فضای باز برگزار می شود و میراث صنعتی در آن به نمایش گذاشته می شود. به همین خاطر از همه همکاران و اعضای خود در این حوزه درخواست کردیم که مشارکت داشته باشند تا بتوانیم پتانسیل صنعتی و فناوری قدیمی را  احیا کنیم تا موزه ها بتوانند دوباره به کار خودشان ادامه دهند.

وی افزود: در واقع میراث صنعتی قدیمی که به صورت کاملا سنتی انجام می شد، می تواند با استفاده از فناوری های جدید در فضای باز فعالیت خود را انجام دهد و با مشارکت همه افراد برای حفاظت محیط زیست فعالیت داشته باشد.

دمالی در پایان گفت: تمامی افراد جامعه موزه ها باید تلاش کنند مدل کسب و کار خود را تغییر دهند. با توجه به پاندمی کرونا مشخص شد مدل های قدیمی پاسخگوی مشکلات فعلی نخواهند بود.

آلودگی ها جهان را مکانی نامطلوب برای هرموجودی تبدیل کرده است

رییس موزه‌های آسیا و اقیانوسیه "ASPAC" نیز در افتتاحیه این کنفرانس مجازی حضور یافت و گفت: آلودگی هوا، افزایش دی‌اکسید کربن، هدر رفت آب و آلودگیِ آن این جهان را به مکانی نامطلوب برای هر موجودی در دوران پیش رو "معروف به آنتروپوسین" مبدل کرده است.

کی دونگ بائه با بیان اینکه جوامع در قاره آسیا اخیرا بلایا و تغییرات زیست محیطیِ جدی را از سر گذرانده اند، گفت: این جوامع همچنین با مسائل مربوط به تغییر اقلیم به علت انتشار گاز دی اکسید کربن (CO۲) مواجه شده اند که خود در نتیجه تغییرات اجتماعی در این منطقه بوده است. از این جهت یکی از مهمترین وظایف موزه ها در آسیا پرداختن به ایجاد جوامع پایدار در آینده است.

رییس آیکوم - آسپَک اضافه کرد: محیط زیست مهمترین مسأله ای است که بشر در هر مرحله ای از تکاملِ خود در زندگی با آن روبرو بوده است. امروزه تکنولوژی های مختلف ارتباط مابین انسان و محیط زیست را تغییر داده و بقای بشریت را به واسطه انواع آلودگی های ساخته دست خود انسان در عصر مدرن به مخاطره انداخته است.

وی خاطرنشان کرد: پایداریِ بیولوژیکی به عنوان حیاتی ترین مسأله در جامعه جهانی مطرح است، اما موزه ها به منظور حل مشکلات موجود در این بحران انسانی چه کاری می توانند انجام دهند؟ معتقدم راهکار حل مشکلات عصر مدرن و آینده باید در هوش و بینش انسان که از طریق تجارب طولانی مدت گذشته بشر در طبیعت حاصل شده، یافت شود.

رییس آیکوم - آسپَک ادامه داد: موزه به عنوان منزلگاهی از میراث بینش و آگاهیِ جمعی مبتنی بر تمامی خاطره ها و دانشِ مربوط به سازگاری با طبیعت و غلبه بر تغییرات نامطلوب زیست محیطی در تاریخ و سرگذشت انسان هستند.

وی گفت: از این جهت خیلی از افراد با دانش و خِرَد در حوزه میراث موزه ها پیامی را به عنوان یک هشدار عمومی درباره بحران زیست محیطی فعلی داده اند و فعالیت های مختلفی از جمله برگزاری نمایشگاه ها، آموزش و ... انجام می دهند. به خاطر همین موزه ها برای جامعه بین المللی، بسیار حائز اهمیت هستند تا یک پایگاه اطلاعاتی از تمامی نمایشگاه ها و برنامه های آموزشی در این حوزه داشته باشیم و این ارتباطِ ما با عموم مردم را مؤثر و کارآمدتر می کند.

باید در ساختِ تصویری از موزه ها بازنگری کنیم

در ادامه این وبینار آلبرتو گارلاندینی، رییس شورای بین المللی موزه ها "آیکوم" با ابراز خرسندی از سخنرانی در سیموسِت (CIMUSET) در تهران گفت: برگزاری این کنفرانس سالانه با یک دورانِ سرنوشت ساز متقارن شده است؛ چرا که  وضعیت اضطراری کووید ۱۹، چالش های فوق العاده جدیدی را به ارمغان آورده و برخی از چالش های قدیمی را هم تشدید کرده است.

وی ادامه داد: درحالی که تعدادی از موزه ها با محدودیت های بازگشایی مواجه هستند، اما بسیاری از آنها تعطیل باقی مانده اند؛ مادامی که به آرامی از دورانِ همه گیری خارج می شویم، با وجود در اختیار داشتن فرصت، این وظیفه را هم بر عهده داریم تا بازسازی بهتری کنیم.

گارلاندینی  اظهار داشت: علاوه بر بهبودی در این دوران، باید خود را مجدداً احیا کرده و در ساخت تصویری از موزه در آینده بازنگری کنیم. اطمینان دارم که ساختِ موزه های متعلق به آینده از قبل آغاز شده است.

رییس شورای بین المللی موزه ها ادامه داد: هر روزه افراد حرفه ای در حوزه موزه در حال ایجاد ارتباطاتِ جدید با جوامع و آزمایشاتِ گوناگون برای حفظ منابع طبیعی با اَشکال نوآورانه مشارکت ها و راهبردهای فرهنگی هستند. این همه گیری به طور چشمگیری سبب افزایش نابرابری در دسترسی به میراث و مشارکت در زندگی فرهنگی شده است. منظور از مشارکت به معنای مداخله و ارتباط فعال شهروندان است.

وی افزود: به همین دلیل جوامع نه تنها نباید فقط در حد مشورت و شنیدن نظرات مورد توجه قرار گیرند، بلکه آنها باید در تصمیم گیری ها، توسعه محتوا و تعریف اولویت ها مشارکت داشته باشند. از این جهت دسترسی آزاد به فرهنگ یکی از حقوق بشر است که توسط سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شده است.

گارلاندینی با اشاره به اینکه نوآوری و جامعیت، یا فراگیری، مسائل کلیدی هستند، اظهار داشت: در دنیایی که ۴۱درصد جمعیت آن هیچ دسترسی به اینترنت ندارد، نوآوری باید فراگیر باشد و فراگیری یا جامعیت به نوآوری نیاز دارد.

وی با بیان اینکه تاثیرات شوکه کننده بحران آب و هوا همچنان به آسیب رساندن به میراث طبیعی و فرهنگی ما در سراسر جهان ادامه می دهد، تصریح کرد: میزان چشمگیر تنوع زیستی و تأثیرات تغییرات آب و هوایی نشان می دهد که چقدر ارتباط مابین انسان، زیست کُره و سنگ کُره (قسمت سخت زمین)، نزدیک است.

 رییس شورای بین المللی موزه ها افزود: فرهنگ های آنتروپوسن در حال آسیب دیدن هستند؛ چرا که مناظر، منابع طبیعی و زیست پذیری در معرض خطر هستند و در این میان جوامع بومی در خط مقدم قرار دارند. از این جهت نه تنها معیشت آنها به خطر انداخته می شود، بلکه میراث فرهنگی آنها نیز نمی تواند بدون زیستگاه طبیعی شان باقی بماند. حتی زبان های بومی در نتیجه بحران آب و هوا، پیوسته رو به زوال هستند.

وی خاطرنشان کرد: اهداف توسعه پایدار سازمان ملل متحد در جهت جبران و بهبود همه گیری اخیر ضروری هستند که با هدف اقتصادهای همسو و سازگار با محیط زیست و جوامع منعطف تر به وجود آمده اند.

رییس آیکوم با بیان اینکه موزه ها یکی از مورد اطمینان ترین نهادهایی هستند که در موقعیتی منحصر به فرد برای ارتقای این همسویی و گوناگونی قرار دارند، گفت: حمایت از سیاست های زیست محیطی و استراتژی های پس از همه گیری، اطلاعات علمی را منتشر کرده و اقدامات پایدار را در جوامع محلی سبب می شوند.

گارلاندینی گفت: موزه ها در ترویج راهکارهای نوآورانه نقش کلیدی ایفا کرده و صدای افراد خواهان اصلاح در حوزه محیط زیست را تقویت کرده اند و تمامی اعضای جامعه را در مسائل مربوط به تغییرات آب و هوا درگیر می کنند.

وی ادامه داد: آیکوم از تمامی اقدامات لازم از جمله مسئولیت و مشارکت مدنی در جهت ترویج آگاهی نسبت به عدالت آب و هوایی حمایت می کند. 

رییس آیکوم اظهار داشت: در سال ۲۰۱۹، مجمع عمومی آیکوم در کیوتو قطعنامه پایداری و اجرای برنامه کاری ۲۰۳۰ را تصویب کرد. دستیابی به اهداف توسعه پایدارِ سازمان ملل متحد و مبارزه برای عدالت آب و هوایی، به یک نقطه مرجع بنیادی برای فعالیت های آیکوم طی دهه آتی و فراتر از آن در سطوح ملی، منطقه ای و بین المللی تبدیل شده است.

وی افزود: در این راستا تحت حمایت و پشتیبانی گروه فعالیت های پایدار آیکوم هستیم که به منظور کمک به کمیته های ما در تلفیق مسائل مربوط به پایداری و اهداف توسعه پایدار با فعالیت های خودشان که ایجاد اعتماد، مهارت و ظرفیت اقدام است به وجود آمده اند. در حال حاضر این گروه در حال توسعه یک برنامه عملیاتی جهانی است که طی بیست و ششمین کنفرانس عمومی در اوت ۲۰۲۲ در پراگ به آن پرداخته خواهد شد.

گارلاندینی ادامه داد: در پایان ماه ژوییه سال ۲۰۲۱ اولین نشست وزرای فرهنگی گروه G۲۰ در رُم برگزار شد که تمرکز این نشست بر اهمیت فرهنگ در جهت آینده ای پایدار بود. مفتخرم که اعلام کنم صدای موزه ها در تمام طول جلسات شنیده شد و آیکوم به طور فعال در نشست های گروه G۲۰ شرکت کرد تا اطمینان حاصل کند افراد تصمیم گیر در سرتاسر جهان موزه ها را در سیاست های خود ادغام کرده و مسائل مربوط به میراث، پایداری و بحران آب و هوایی را در نظر گیرند.

رییس آیکوم تاکید کرد: کشورهای عضو گروه G۲۰ در اعلامیه نهایی خود تصدیق کردند که آیکوم یک نهاد فعال با اهمیت در سطح بین المللی بوده و نقش موزه ها را در محافظت از میراث، توسعه پایدار و آموزش مورد تأکید قرار دادند.

وی خاطرنشان کرد: مبارزه با تغییرات آب و هوایی و از بین رفتن تنوع زیستی وظیفه اخلاقی موجود در دوران ماست.چالش های جهانی مستلزم واکنش های جهانی است. همکاری بین المللی در حال حاضر بیش از هر دوران دیگری مورد نیاز است. از این جهت آیکوم موزه ها را فرا می خواند تا با این چالش و آخرین تغییرات آن روبرو شوند.

موزه ملی علوم و فناوری ایران از  ۱۶ تا ۲۰ آبان ماه ۱۴۰۰، به صورت مجازی میزبان چهل و هشتمین کنفرانس بین المللی موزه ها و مراکز علم دنیا (سیموست ۲۰۲۱ تهران) با عنوان «نقش موزه ها و مراکز علم در حفاظت از محیط زیست» است.