جهان امروز نیازمند بازشناخت افکار مولاناست

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، نظام‌الدین زاهدی روز دوشنبه (۲۹ آذر ماه) در همایش بزرگداشت مولانا جلال‌الدین بلخی با عنوان از بلخ تا قونیه در موزه ملی ایران، گفت: مولانا بیش از ٨٠٠ سال پیش این پیام را داده بود که «ما برای وصل کردن آمدیم/ نی برای فصل کردن آمدیم». جهان امروز ما نیازمند بازشناخت عالم و افکار مولاناست؛ زیرا این افکار و اندیشه‌ها پاسخگوی نیازهای معنوی و اخلاقی امروز و فردای انسانیت است.  
سفیر تاجیکستان در تهران اظهار داشت: انسان راستین آرمانی که مولانا بزرگترین ستایشگر آن است می تواند باعث رستگاری و رهایی فرزندان بشر از مشکلات و مضایق زندگی شود. انسان آرمانی و راستین مولانا انسان خود شناس است؛ زیرا اگر انسان مرتبه، اصل، جوهر و رسالت انسانی خود را نشناسد هیچگاه به ماهیت عالم و واقعیت آن آگاه نخواهد شد.

زاهدی خاطرنشان کرد: انسان راستین مولانا همدلی را از همزبانی بهتر می داند از کینه و عداوت بر پایه تعلقات مذهبی و نژادی دور است و در برابر تحمل پذیر بودن بر دین و مذاهب مختلف، طالب وحدت معنوی انسانیت و همایش مردم و تمدن هاست. چنین انسان راستین و آرمانی را مولانا با تعبیر «مرد خدا» تفسیر کرده و او را مانند «گنج در ویرانه» مانند «چاهی در دلو » مانند «عالمی از حق» معرفی کرده و که او را جستجو می‌کرد اما پیدا نکرده نبود.

انسان راستین و آرمانی ناپیداست

سفیر تاجیکستان در تهران با خواندن ابیاتی از اشعار مولانا گفت: امروز در بخشی از جهان جنگ و دشمنی و کشتار، خطرهای مختلف جهان سوز، فساد معنوی و اخلاقی و تعصبات و مخالفت و کینه ورزی های سیاسی و مذهبی انسانیت را تهدید می کند.

وی افزود: جهان معاصر ما انسان راستین و آرمانی مولانا را نیاز دارد؛ زیرا تنها اندیشه جهان‌ساز و معنوی افزای چنین انسانی با حفظ نیروی توانمند بر حرص و آز، کینه و کدورت جنگ و پرخاش و قتل و غارت غالب آید و  زمینه سعادت معنوی انسان و جامعه را فراهم آورد اما امروز نیز مانند زمان مولانا انسان راستین و آرمانی ناپیداست. 

زاهدی بیان کرد: برای یافتن انسان آرمانی که باعث رستگاری جهان و جهانیان می شود به تحقیق در آثار مولانا و تشویق و ترویج روز افزون افکار و اندیشه این شاعر جهانی نیاز داریم. میراث مولانا بحر در کوزه‌ای است و یافتن عمق آن به تلاش گروهی مولوی پژوهان کشورهای حوزه فرهنگی مولانا را می‌طلبد. 

سفیر تاجیکستان در تهران به اقدامات انجام شده در کشورش برای بزرگداشت مولانا گفت: روند بازیابی هویت ملی که با ابتکار رئیس جمهوری تاجیکستان امامعلی رحمان آغاز شده روندی و مهم سرنوشت ساز محسوب می شود؛ زیرا در دوران سلطه شوروی مردم تاجیکستان از آموزش معرفت میراث پربها مولانا و دیگران نمایندگان ادبیات عرفانی دور بودند زیرا سیاست حاکم آنروز ادبیات عرفانی را ممنوع کرده بود 

زاهدی تصریح کرد: خوشبختانه امروز وضعیت تاجیکستان تغییر کرده ارج‌گذاری بر تاریخ و فرهنگ باستانی ملت و افکار و آثار فرزندان فرزانه آن به سنت شایسته تبدیل شده است، اکنون مردم تاجیکستان به آثار مولانا و جهان اندیشه های اخلاقی و معنوی این عارف بزرگ روی آورده اند، در سال ٢٠٠٧ ( ١٣٨۶شمسی) هشتصدمین سال مولانا برگزار و آثار این شاعر عارف تجلیل شد.

وی گفت: امروز در میان ملت تاجیکستان مثنوی خوانی مانند حافظ خوانی شاهنامه خوانی به حکم سنت شایسته معنوی رواج دارد. روز ٣٠ سپتامبر (٨ مهر) مربوط به مولاناست و همه ساله در کشور با همایش علمی ادبی گرامی داشته می‌شود. 

سفیر تاجیکستان در تهران گفت: حفظ و ترویج میراث مولانا در تاجیکستان گسترش پیدا کرده است. همه آثار او بر خط کنونی تاجیکی منتشر شده است. شهرستانی به نام جلال الدین رومی نام‌گذاری شده و مجسمه او به عنوان سلطان عشق و عرفان در مرکز این شهر نصب شده است. 

زاهدی اظهار داشت: مردم تاجیکستان مانند همه ملت‌های فارسی زبان و همزبان و هم فرهنگ خود در افغانستان، ایران و ترکیه و پاکستان و هندوستان عشق و علاقه ای پرشور به مولانا و آثار و افکار او دارند و از تعلق خود به این نابغه شعر و عرفان افتخار می‌کنند. 

وی افزود: همه ملت های این کشورها، ملت های مولانا هستند؛ زیرا میراث جهان ساز مانند جلال الدین بلخی با گذشت عصرها از محدوده یک ملت و کشور و چند ملت و کشور معین بیرون آمده و به میراث فراملی تبدیل شده است. 

نام شکوهمند مولانا خاور و باختر را در نوردیده است  
سرور بختی رئیس موسسه فرهنگی اکو  در پیامی که در  این همایش توسط نماینده این موسسه خوانده شد، گفت: آثار فاخر ادبی و هنری در شمار ارزشمندترین گنجینه های فرهنگی تمدن اکو است؛ منطقه کهن اکو گهواره بسیاری از تمدن های عظیم فرهنگی است که فرزانگی چون رودکی، فردوسی، حافظ، مولانا، عزیزالدین نسفی، صدرالدین عینی، مخدوم قلی فراغی، امیر علیشیر نوایی، خلیل الله خلیلی، اقبال لاهوری، نظامی گنجوی و بسیار دیگر هدیه این منطقه متمدن به جهان است. 

در این پیام آمده است: مولانا از مشاهیر برجسته قرن هفتم هجری است که عصاره تمامی مدنییت های پیشین و اقیانوسی بیکران از معارف بشری را در قالب رساترین منظومه ها در جان جویندگان طریق حکمت و کمال نفس طنین انداز کرده است. شاهکار پربار ٢۶ هزار بیتی مثنوی معنوی متجاوز از ٧٠٠ سال است که در روح و جان خوانندگان شعر پارسی زنده و جاودانه مانده. این منظومه بزرگ نردبانی است که می توان با آن به آسمان معرفت رفت.

مولانا در نشر آرمان های انسانی و فرهنگ بشری نقشی بسیار برجسته دارد؛ آرمان شهر او شهر صلح و سازش است و در آن تغییر در جهت کمال از جایگاهی ویژه برخودار است. هیچ متفکری به پیمانه او توجیهات محکم و استوار برای صلح واقعی را در نهاد زندگی بشر پدید نیاورده است.

نام شکوهمند مولانا خاور و باختر را در نوردیده و مردمان ایران، تاجیکستان، افغانستان، پاکستان، ترکیه، آسیای صغیر، شبه قاره و سایر اقوام که همگی در گسترش زبان فارسی و فرهنگ مشترک آن سهیم بوده اند مخاطبان بی واسطه شعر و اندیشه او هستند.

در ادامه این پیام آمده است: آثار ماندگار مولانا نظیر مثنوی، دیوان شمس، فیه ما فیه، مکتوبات و مجالس سبعه که در طول تاریخ مورد تحقیق و بررسی پژوهشگران ادبیات عرفانی قرار گرفته است امروزه به موضوع کارهایی با محوریت صلح و مدارا تبدیل شده که انسانیت دلتنگ آنهاست. تدبر در اصالت اندیشه زبان سحر آفرین ادبیات آشتی خواهانه که از جمله منظومه‌ های اصلی متفکر مشرقی است نه تنها سبب همبستگی و همگرایی میان مناطق فارس زبان اکو شده است بلکه در محافل فرهنگی هنری سینما موسیقی و سایر شئون زندگی غربیان نیز راه باز کرده است.  

شخصیت ممتاز مولانا، به همه بشریت تعلق دارد
وی ادامه داده است: نای وجود نازنین مولانا از نیستان باصفای سرزمین‌های اکوست؛ از بلخ تا قونیه، میراث‌داران اندیشه فاخر این شاعر یگانه حوزه تمدنی اکو هستند. شخصیت ممتاز مولانا، محصور در زمان و مکان نبوده و به همه بشریت تعلق دارد. بی‌جهت نیست که در دفتر ثبت حافظه جهانی یونسکو، به محل تولد او در بلخ، به زبان شعری‌اش یعنی فارسی و به محل زندگی و وفاتش در قونیه استناد شده است.

شهر باستانی بلخ، زادگاه مولانا که در زمان تولد او از مهمترین شهرهای خراسان و یکی از کانون‌های زبان دری بوده است، علما و فضلای بزرگی نظیر جلال‌الدین محمد بلخی را در دامان خویش پرورانیده است. امروزه نام‌گذاری کتابخانه‌ها و اماکن مختلف به نام مولانا، برگزاری همه‌ساله‌ بزرگداشت سالگرد تولد و وفات او، وجود کرسی مولاناشناسی در دانشگاه‌ها و برگزاری محافل مثنوی‌خوانی در ولایات مختلف این کشور، گویای عشق و پیوند عمیق مردمان افغانستان به مولاناست.

در این پیام آمده است: برخی شرق‌شناسان، منطقه وخش در تاجیکستان را نیز زادگاه مولانا معرفی کرده‌اند. بازتاب عناصر سنت‌های فرهنگ تاجیکی در مثنوی شریف بسامد بسیاری دارد که در هنر شاعری و جلوهای خاص از ارزش‌های ادبی آثار مولانا به مشاهده می‌رسد. ازطرفی تأثیر اشعار مولانا بر آثار شاعران تاجیک را نمی‌توان انکار کرد.

عشق به مولانا و میراث مکتوب او، در تاروپود مردم پاکستان نیز تنیده شده است. در ادبیات پاکستان تحقیقات دانشگاهی و آزاد پیرامون هنر و اندیشه مولانا گسترش پیدا کرده و شرح‌های متنوع مثنوی‌ به زبان‌های فارسی و اردو به چاپ رسیده و همواره نشست‌های دوره‌ای مثنوی‌خوانی مورد استقبال مولوی‌پژوهان پاکستانی است. یونسکو با پیشنهاد ترکیه، سال ۲۰۰۷ را سال جهانی مولانا نامید. مزار و حرم محبوب آن حضرت، امروزه به‌عنوان نماد شهر قونیه و پربازدیدترین جاذبه توریستی آن شهر است و هرساله با برگزاری مراسم ده‌روزه بزرگداشت یاد مولانا، میزبان جمعیت بسیاری از مریدان و مشتاقان او از سراسر دنیاست.

در بخش دیگری از این پیام آمده است: میراث حیات مولانا گذشته از جنبه های عرفانی و معرفتی از نظر ادبی نیز گنجینه سترگی است و در ادبیات فارسی منظوم و منثور در نوع خود بی نظیر می نماید. عظمت علمی و عرفانی مولانا فراتر از مرزهای اعتباری سیاسی است و مردم سراسر گیتی حق دارند که از آبشخور تفکر و بینش متعالی مولانا در همه حوزه ها بهره مند شوند. از این روی مساعی ارزشمند محققان در حوزه مولانا شناسی در کشورهای آسیایی و اروپایی در معرفی روزگار و آثار و سلوک فکری او زیبایی اندیشه ایشان را بیشتر شناسا می نماید. نویسندگان محققان و شاعران کشورهای عضو اکو نیز سهم بسزایی در ماندگاری آثار گرانسنگ مولانا و پاسداری از آن داشته اند. 

بختی می‌افزاید: در موسسه فرهنگی اکو همواره در معرفی و بازکاوی اندیشه های مولانا تلاش شده و هر ساله همزمان با سالروز تولد او با هدف بیان اتحاد و صلح دوستی میان مردمان منطقه مقام فاخر مولانا را ارج می نهیم. انتشارات موسسه فرهنگی اکو در سال ٢٠١٢ کتاب مثنوی معنوی را با همکاری رایزن فرهنگی ایران در روسیه منتشر و در سال ١٣٩٠ با همکاری نشر کتاب پارسه به انتشار کتاب مولانا جلال الدین بلخی اقدام کرد.

وی در این پیام ابراز امیدواری کرد که نویسندگان و اهالی قلم در زمینه احیای داشته های تاریخی ادبی و فرهنگی ملت ها بیش از پیش همت گمارد و در انتشار آثاری که در حوزه مولانا شناسی تا کنون به طبع رسیده یا نیاز به تجدید چاپ دارد یاریگر انتشارات این نهاد بین المللی باشند.