به گزارش ایرنا نخستین بارش باران و برف زمستانی در خراسان جنوبی از روز پنجشنبه هفته گذشته بیشتر مناطق این استان کویری را در برگرفت و این در حالی است که هواشناسی از ورود سامانه بارشی جدید به این استان در هفته جاری خبر داد.
بارش باران در ۲ روز گذشته به‌ویژه جمعه باعث جاری شدن روان‌آب و سیلاب در برخی شهرها و روستاهای خراسان جنوبی شد و بارقه امید را برای کاهش آثار خشکسالی متوالی در دل کشاورزان و دامداران منطقه زنده کرد.
نزول رحمت الهی در برخی شهرستان‌ها رودخانه‌هایی را که مدت‌ها خشک بودند، جاری ساخت و هوای سرد این دیار را تلطیف کرد.
خراسان جنوبی با دربرگیری بخش قابل توجهی از بیابان لوت همواره با معضل کاهش بارندگی و کمبود منابع آبی مواجه بوده است به طوری که کاهش شدید بارندگی‌ها در سال آبی - زراعی گذشته باعث شد این منطقه بحرانی‌ترین خشکسالی را در نیم قرن اخیر تجربه کند و بسیاری از فعالیت‌های متاثر از بارش برف و باران از جمله محصولات کشاورزی آسیب زیادی دید.
خشکسالی بیش از ۲ دهه در استان خراسان جنوبی لنگر انداخته و در سال آبی گذشته (اول مهر ۱۳۹۹ تا پایان شهریور ۱۴۰۰) کمبود شدید بارندگی و افزایش دمای هوا، شرایط سخت‌تری را برای این استان ایجاد کرد، به گونه‌ای که به دلیل کمبود بارش‌ها، استفاده از منابع آب زیرزمینی افزایش یافت و کسری مخزن آبخوان‌های استان در سال آبی گذشته به ۱۲۵ میلیون مترمکعب رسید که نسبت به سال آبی قبل‌تر، ۲۵ درصد افزایش داشت.
از طرفی همزمان با افزایش کسری مخزن شاهد افت سطح آب زیرزمینی هم بودیم که متوسط افت سطح آب زیرزمینی از ۲۱ به ۲۵ سانتیمتر افزایش یافت.
مدیرکل هواشناسی خراسان جنوبی چندی قبل درباره پیش‌بینی بارندگی‌ها در سال آبی جاری گفت: با توجه به اینکه امسال هم در برخی مناطق استان پیش‌بینی بارندگی ما کمتر از نرمال است، باز هم خراسان جنوبی سال خشکی را پیش‌رو دارد، شاید امسال وضعیت بارندگی استان از سال گذشته در مجموع بهتر باشد اما پیش‌بینی ما این است که خشکسالی در منطقه ادامه دارد.
علیرضا خندان‌رو افزود: براساس آمار دوره ۱۰ ساله تا آخر سال آبی گذشته، ۸۶ درصد مساحت خراسان جنوبی درگیر پدیده خشکسالی است و از مجموع مساحت استان ۱۰ درصد در وضعیت نرمال، ۲۷ درصد خشکسالی خفیف، ۳۴ درصد خشکسالی متوسط، ۱۱ درصد خشکسالی شدید و ۱۴ درصد خشکسالی بسیار شدید است.
میانگین بارش‌های این استان از ابتدای مهر امسال تا پایان آذر ماه حدود ۹.۹ میلیمتر بود که این میزان بارندگی نسبت به میانگین دوره‌های مشابه بلندمدت حدود ۴۷ درصد کاهش داشت و حتی در مقایسه با بارش‌های مدت مشابه سال گذشته که خشک‌ترین سال آبی نیم قرن اخیر اعلام شد، ۶۹ درصد کاهش یافت.
شادی و شکرانه باران
اما بارش باران و برف در نخستین روزهای فصل زمستان دوباره بذر امید را در دل مردم خراسان جنوبی کاشت و امیدوار به سخاوت آسمان در این منطقه کویری و کم‌آب شدند.
فعالیت سامانه بارشی که از روز پنجشنبه نهم دی ماه در این استان آغاز شد تمامی مناطق را تحت تاثیر قرار داد به گونه‌ای که از ۱۱ شهرستان خراسان جنوبی گزارش برف و باران ارائه شد.
بارش کم‌سابقه باران بر زمین تشنه خراسان جنوبی در ۴۸ ساعت گذشته باعث خوشحالی مردم به‌خصوص کشاورزان و دامداران شد و امید را در کشاورزان برای به بار نشستن ۳۹ هزار و ۸۰۰ هکتار اراضی زراعی این استان که در فصل پاییز امسال زیرکشت گندم و جو رفته را زنده کرد.
گزارش‌های رسیده حاکی است مردم در برخی روستاهای شهرستان‌های سربیشه، قاینات، زیرکوه، درمیان و فردوس پس از خشکسالی‌های چندین ساله و کاهش شدید بارندگی در پاییز سال آبی جاری، با نزول رحمت الهی در روزهای اخیر علاوه بر پخش شیرینی و پخت غلور (آش نذری) به درگاه خداوند متعال سجده شکر به جا آوردند.
نزول رحمت الهی علاوه بر اینکه باعث تلطیف هوا شد، آبیاری زمین و آبگیری برخی سازه‌های آب در برخی شهرستان‌ها را نیز در پی‌داشت.
با وجود بارندگی خوب در چند روز اخیر در هیچ یک از نقاط استان به‌ویژه شهر بیرجند آبگرفتگی وسیع سبب ایجاد اختلال در آمد و شد خودروها در معابر و محورهای مواصلاتی نشد و در مجموع بارندگی‌ها با عافیت و بدون خسارت جانی و مالی برای این استان بود.
همچنین بارش برف زمستانی مناطق کوهستانی و قله‌های مرتفع خراسان جنوبی به‌خصوص روستاهای کوهپایه‌ای بخش قهستان درمیان، روستای کریمو سرایان و تعدادی از روستاهای کوهپایه‌ای شهرستان بیرجند و سربیشه را سفیدپوش کرد و ارتفاع برف در برخی روستاها به ۱۵ سانتیمتر رسید.
خوشحالی مردم، نماز شکر و پخت نذری
یکی از کشاورزان روستای گیت شهرستان درمیان که در این روستا ارتفاع برف به ۱۲ سانتیمتر رسید در گفت و گوی تلفنی با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: کاهش شدید بارندگی در پاییز امسال باعث نگرانی کشاورزان و دامداران شده بود که بارش برف در روز گذشته مردم روستا را خوشحال کرد.
علی عباسی افزود: سال گذشته واقعا سال خشکی بود و مردم خسارت‌های زیادی را متحمل شدند، مردم نگران ادامه این شرایط بودند که بارش مناسب برف و باران در ۲ روز گذشته امید را در دل کشاورزان زنده کرد و خداوند را شاکریم.
وی گفت: مردم در برخی روستاهای منطقه به شکرانه بارش باران، نماز شکر خواندند و غلور (آش نذری) پختند، ما خداوند متعال را برای نزول رحمت خود در اوج ناامیدی مردم شاکریم.
فعالیت این سامانه بارشی تا صبح امروز در برخی نقاط با ملایمت و برخی نقاط با شدت ادامه داشت اما اوج بارش‌ها همانگونه که اداره کل هواشناسی پیش‌بینی کرده بود، در روز گذشته (جمعه) به ثبت رسید.
بارندگی و حرکت به سمت بند دره
همچنین عصر دیروز جمعی از شهروندان راهی مناطق تفرجگاهی بند دره و بند امیرشاه بیرجند شدند که با توجه به اخطاریه‌های هواشناسی مبنی بر شدت بارندگی در استان با تدبیر ستاد مدیریت بحران ورودی‌های این مناطق تفریحی برای ساعاتی بسته شد.
با این وجود به دلیل نبود اطلاع‌رسانی، ترافیک سنگینی در بلوار پیامبر اعظم (ص) بیرجند ایجاد شد و با ورود پلیس راهنمایی و رانندگی بیرجند به حالت عادی برگشت.
اما بعد از بازگشایی مسیر ورودی به بند دره و بند امیرشاه جمعیت زیادی حتی در تاریکی شب به دل طبیعت بارانی رفتند، در پی جاری شدن روان‌آب از ارتفاعات باقران حجم قابل توجهی آب به سمت بند دره جاری شد و این سازه که طی ماه‌های اخیر حجم آب به‌صورت قابل توجهی کاهش یافته بود، مجدد آبگیری شد.
یکی از کشاورزان روستای حسین‌آباد بیرجند که در حال آبیاری باغات عناب خود با استفاده از روان آب‌های روستا بود، گفت: در ۲ روز گذشته بارندگی‌های خوبی در شهرستان بیرجند بارید که باید شاکر خداوند متعال باشیم.
رضا حسین‌آبادی افزود: واقعا این بارندگی نه تنها باعث خوشحالی کشاورزان و دامداران بلکه باعث خوشحالی همه مردم می‌شود چرا که رحمت خداوند بر بندگان است.
وی بیان کرد: امیدواریم رحمت الهی ادامه داشته باشد چون با بارندگی‌های مناسب در فصل زمستان کشاورزان به کشت بهاره امیدوارتر می‌شوند و امید بیشتری به بار نشستن کشت پاییزه خود دارند.
ادامه بارش‌ها در زمستان
الگوی نقشه‌های پیش‌یابی هواشناختی حکایت از تداوم بارندگی در ماه‌های پیش‌رو ادمه دارد و اداره کل هواشناسی خراسان جنوبی درخصوص فعالیت سامانه بارشی جدید از روز یکشنبه هفته جاری در منطقه هشدار سطح نارنجی (آمادگی) صادر کرد.
رییس گروه پیش‌بینی و صدور پیش‌آگاهی‌های جوی اداره کل هواشناسی خراسان جنوبی درباره مقدار بارندگی‌ها در ۴۸ ساعت گذشته و ورود سامانه بارشی جدید در هفته جاری به خبرنگار ایرنا گفت: در ۴۸ ساعت گذشته بیشترین بارندگی‌ها به ترتیب با ۲۹.۴ میلیمتر و ۲۸ میلیمتر در ایستگاه‌های ماژان و خوسف به ثبت رسید و کمترین بارندگی‌ها را شهرهای طبس و بشرویه با بیش از یک میلیمتر داشتند.
جواد نخعی افزود: در این مدت در ایستگاه بیهود قاین ۲۳.۷ میلیمتر، قاین ۱۶.۶ میلیمتر، کریمو سرایان ۱۵.۵ میلیمتر، نوغاب حاجی‌آباد ۱۵ میلیمتر، چاه طالب سرایان و فتح‌آباد فردوس ۱۴ میلیمتر، مهوید فردوس ۱۳ میلیمتر، سربیشه ۱۰ میلیمتر، سرایان ۷.۲ میلیمتر و ایستگاه‌های خضری دشت بیاض، فردوس و نهبندان هم ۶ میلیمتر بارندگی به ثبت رسید.
وی بیان کرد: در ۲۴ ساعت گذشته در کریمو شهرستان سرایان، روستاهای بخش قهستان درمیان و ارتفاعات بیرجند و سربیشه بارش برف نیز داشته‌ایم.
کارشناس هواشناسی با بیان اینکه طبق پیش‌بینی فصلی برای فصل زمستان بارندگی‌ها نزدیک نرمال است و در دی ماه فراتر از نرمال پیش‌بینی می‌شود گفت: در زمستان سال جاری بارندگی‌ها نسبت به زمستان سال گذشته شرایط بهتری خواهد داشت اما در پاییز امسال بارندگی‌ها نسبت به سال قبل کاهش یافت.
وی عنوان کرد: پاییز امسال میانگین بارندگی‌های استان ۹.۹ میلیمتر به ثبت رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۶۹ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت ۴۷ درصد کاهش داشت.
نخعی از فعالیت سامانه بارشی جدید از روز یکشنبه هفته جاری خبر داد و گفت: این سامانه وزش شدید باد لحظه‌ای، رگبار شدید باران گاهی رعد و برق در مناطق کوهستانی و گردنه‌ها با احتمال بارش برف و تشکیل مه را سبب خواهد شد.
وی افزود: مناطق تحت تاثیر این سامانه شهرستان‌های نهبندان، سربیشه، سرایان، خوسف، بیرجند، غرب قاینات، شرق فردوس، طبس و غرب درمیان پیش‌بینی شده است.
رییس گروه پیش‌بینی و صدور پیش‌آگاهی‌های جوی اداره کل هواشناسی خراسان جنوبی گفت: این بارش‌ها لغزندگی سطح جاده‌ها و معابر عمومی، اختلال در جابه‌جایی بار و مسافر، وقوع روان‌آب و سیلابی شدن مسیل‌ها به‌ویژه در نیمه جنوبی استان شهرستان‌های نهبندان و سربیشه و کاهش دید افقی در اثر تشکیل مه را در پی دارد.
تاثیر بارندگی بر کشت پاییزه کشاورزان
مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی هم گفت: پاییز امسال ۳۹ هزار و ۸۰۰ هکتار از اراضی این استان زیر کشت غلات از جمله گندم و جو رفت.
سید مجتبی حسینی افزود: از این مقدار ۱۷ هزار و ۹۶۵ هکتار گندم و ۲۱ هزار و ۸۳۵ هکتار جو بوده و در مجموع پاییز امسال نسبت به سال گذشته سطح زیر کشت غلات در استان ۷۳۵ هکتار افزایش یافته است.
وی عنوان کرد: سال آبی گذشته به دلیل خشکسالی شدید، سطح زیر کشت غلات نسبت به سال ماقبل کاهش زیادی داشت ولی بارندگی اخیر بارقه امیدی را در کشاورزان این استان زنده کرد تا فصل بهار کشت بیشتری داشته باشند.
مدیر امور زراعت سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی گفت: بارندگی‌های خوب فصل زمستان در برداشت بیشتر محصول کشاورزان تاثیرگذار است و کشت پاییزه برای ادامه رشد به باران نیاز دارد.
وی افزود: امیدواریم با ادامه بارندگی در فصل زمستان تا حدودی زخم ناشی از خشکسالی بر عرصه کشاورزی استان ترمیم شود و کشاورزان امسال برداشت مناسب‌تری داشته باشند.
نظر شما