به گزارش ایرنا، سرطان یکی از بیماری هایی است که در دهه اخیر میزان ابتلای آن رشد چشمگیری داشته است.
سرطان که علی رغم پیشرفت های پزشکی و درمان پذیر بودن هنوز هم برای بسیاری از شهروندان جامعه یک تابو است و آنطور که پزشکان می گویند، ابتلا به آن تاثیر مستقیم و غیر قابل انکاری با سبک و نوع زندگی ما دارد.
بر اساس گزارشی که دانشگاه علوم پزشکی قزوین در این خصوص ارایه داده است، زنگ خطر سرطان در این استان به صدا درآمده و پس از کووید ۱۹، سرطان در قزوین به عنوان دومین عامل مرگ و میر شناخته می شود و شیوع آن در مردان بیش از زنان است.
در همین راستا و به مناسبت هفته ملی مبارزه با سرطان خبرنگار ایرنا به سراغ دکتر رامین مظفری یک آنکولوژیست قزوینی رفته است.
ایرنا: در ابتدای صحبت ها در خصوص چگونگی پدید آمدن بیماری سرطان توضیح بفرمایید؟
سرطان یک بیماری پیچیده است، در واقع زمانی که بخشی از سلول های بدن به رشد غیر طبیعی و بدون توقف دچار شود، سرطان پدید می آید.
این بیماری می تواند در هر قسمت از بدن انسان خود را نشان دهد و به بافت های اطراف گسترش یابد.
همانطور که می دانید، سلول های بدن در حالت عادی در حال رشد، تقسیم و جایگزینی سلول های مرده هستند اما زمانی که سرطان بروز پیدا می کند، این روند دچار اختلال شده و سلول های پیر و آسیب دیده به جای مردن، زنده می مانند و چون سلول های اضافی بدن تلقی می شوند، بدون توقف تقسیم شده و ممکن است منجر به تشکیل تومورها شوند.
رشد سلول های سرطانی در بدن بسیار سریع تر از رشد و تکثیر سلول های سالم است و همچنین یکی دیگر از تفاوت های سلول های سرطانی نسبت به سلول های سالم بدن، طول عمر بالای آن ها است.
ایرنا: به طور کلی سرطان به چند دسته تقسیم می شود و شایع ترین سرطان ها در بین زنان و مردان چیست؟
سرطان بسیار گسترده است و از نظر دسته بندی تا به امروز بیش از ۱۰۰ سرطان در جهان شناسایی شده است.
همانطور که پیش تر اشاره کردم، سرطان در هر قسمت از بدن که دارای سلول می باشد ممکن است نمود پیدا کند اما در خصوص شایع ترین نوع سرطان ها می توان گفت سرطان پروستات، معده، لوسومی یا همان سرطان خون،کبد و ریه در مردان و سرطان دهانه رحم، پستان، معده و کولو رکتال از شایع ترین نوع سرطان ها در زنان است.
البته طی چند سال اخیر در استان قزوین، ابتلای مردان به سرطان با درصد کمی، بیش از زنان گزارش شده است.
ایرنا: در خصوص عوامل موثر در بروز و ابتلای سرطان توضیح بفرمایید؟
ماده ای به نام کارسینوژن از عوامل بروز ابتلا به سرطان است که باعث تغییر در روند سلول های آسیب دیده شده و به اصطلاح سلول های مرده را به تکثیر بیش از حد و طول عمر بیشتر تشویق می کند.
بخشی از بروز سرطان به ژنتیک برمیگردد اما گاهی اوقات عوامل خارجی مانند الگو برداری غلط و رفتارهای نامناسب باعث می شود، کارسینوژن تقویت شود.
به عنوان مثال فردی که معتاد به مصرف دخانیات است و یا در مصرف الکل زیاده روی می کند می تواند به صورت عمد سرطان را وارد بدن خود کرده و سلامتی خود را به مخاطره اندازد.
مصرف دخانیات، مصرف الکل، اضافه وزن بسیار بالا، ابتلا به انواع هپاتیت و ایدز، ارتباط نزدیک با مواد شیمیایی مانند بنزین، قرارگرفتن در معرض مواد رادیواکتیو و نور خورشید می تواند عامل بروز سرطان در بدن باشد.
ایرنا: در خصوص تشخیص این بیماری هم توضیح بفرمایید؟
همانطور که اشاره کردم سرطان انواع مختلفی دارد و بر همین اساس مثلا علائم سرطان سینه با سرطان معده متفاوت است. تشخیص سرطان هم بر اساس ارزیابی چندین آزمایش ممکن است.
از آنجایی که یکی از رمز های درمان موفق و کنترل سرطان تشخیص به موقع و زودهنگام آن است، سوالی که پیش می آید این است که چه موقع به ابتلا به سرطان شک کنیم.
اگر فردی دارای سرفه مداوم و طولانی مدت بود و همزمان گرفتگی صدا، ضعف در عضلات، تغییر رنگ ادرار، درد استخوان، کاهش وزن شدید و یا پف در بدن داشت و همینطور شاهد خون در مدفوع و ادرار خود بود می توان به سرطان مشکوک شود.
البته هیچ یک از این علائم به تنهایی نشانه بروز سرطان نیست. افرادی که با سرطان بیضه یا سینه مواجه می شوند دارای یک توده در بافت های بدنی خود در قسمت های عنوان شده هستند.
در خصوص افرادی که با سرطان معده دست و پنجه نرم میکنند، درد طولانی مدت معده و افرادی که دارای سرطان ریه هستند، دچار تنگی نفس می باشند. افراد می توانند در صورت بروز این علائم جمعی به پزشک مراجعه کنند.
تشخیص این بیماری و ارزیابی کامل بیمار نیاز به معاینه دقیق، آزمایش های فیزیکی و بررسی پیشینه وضعیت فیزیکی بیمار در کنار آزمایش های تشخیصی دارد.
روش های تشخیص سرطان نیز شامل روش هایی چون نمونه برداری از تومور، عکس برداری، نمونه برداری آزمایشگاهی،آندوسکوپی، جراحی و آزمایش های ژنتیک است.
ایرنا: در نمونه برداری های آزمایشگاهی، چه فاکتورهایی برای تشخیص سرطان مورد ارزیابی قرار می گیرد؟
ارزیابی خون و ادرار یکی از متداول ترین روش های تشخیص و اندازه گیری سرطان است و مواد شیمیایی موجود در خون و یا ادرار شامل قند خون، الکترولیت ها، آنزیم ها، هورمون ها، چربی ها و سایر موارد متابولیک و پروتئین ها برای تشخیص هرچه بهتر این بیماری مورد ارزیابی قرار میگیرد.
آزمایش خون، شمارش سلول های خون، تومور مارکرها در تشخیص ابتدایی سرطان بسیار موثر است.
ایرنا: در خصوص عکس برداری و نمونه برداری هم توضیح بفرمایید. چه موقع از این روش ها برای شناسایی سرطان استفاده می شود؟
به طور کلی ۳ نوع عکس برداری برای تشخیص سرطان وجود دارد که عکس برداری به واسطه اشعه ایکس، عکس برداری از طریق فرستادن امواج صوتی با فرکانس بالا به بخش ها یا ارگان های بدن و عکس برداری به واسطه ذرات هسته ای یا انرژی مغناطیسی را شامل می شود.
در هر یک از این روش ها تومورها و بافت ها و سلول های بدن مورد ارزیابی دقیق قرار میگیرد.
در روش تشخیص سرطان با استفاده از نمونه برداری، بافت یا سلول هایی از بدن برای معاینه زیر میکروسکوپ برداشته می شوند. برخی نمونه برداری ها می تواند در مطب انجام شود، اما برخی دیگر باید در بیمارستان انجام شوند.
علاوه بر این، برخی از نمونه برداری ها نیاز به استفاده از بی حسی دارند، و برای برخی قسمت های دیگر نیازی به بی حسی نیست.
عکس برداری و نمونه برداری ها معمولا برای تعیین بدخیم بودن تومور (سرطانی) یا جهت تعیین علت عفونت انجام می شود.
نمونه برداری از طریق های مختلفی صورت می گیرد، به عنوان مثال نمونه برداری از طریق آندوسکوپی، نمونه برداری مغز استخوان، نمونه برداری آسپیراسیون، نمونه برداری با پانچ و نمونه برداری از طریق تراشیدن روش های معمول و متداول هستند.
ایرنا: در خصوص درمان سرطان هم توضیح بفرمایید؟
درمان سرطان های مختلف متفاوت است اما آنچه که برای تمام سرطان ها مهم و ضروری است، تشخیص زودهنگام آن می باشد یعنی روند درمان با تشخیص زودهنگام آن بسیار ساده تر و موفق تر است.
به طور کلی برای درمان سرطان از روش های تسکینی و روش های دارویی استفاده می شود. جراحی و برداشتن توده سرطانی، رادیوتراپی، شیمی درمانی و تارگت تراپی از روش های متداول درمان سرطان است.
ایرنا: در خصوص تارگت تراپی هم توضیح بفرمایید؟
تارگت تراپی به عنوان یکی از روش های درمانی هدفمند و موثر شناخته شده است که روشی متفاوت از شیمی درمانی و روش های درمانی قدیم دارد.
از طریق تارگت تراپی می توان بعضی سرطان های پیشرفته یا سرطان های گسترده را کاملا کنترل کرد.
نکته مثبتی که تارگت تراپی دارد، این است که این روش درمانی تنها با هدف گرفتن بافت نشانه و هدایت داروها و مواد شیمیایی و اشعه ها به سمت بافت و توده سرطانی، آن را تحت تأثیر قرار داده و توده هایی که در قسمت سرطانی بدن در حال رشد هستند را ضعیف می کند اما در سایر روش های درمانی مانند شیمی درمانی، درمان به تمام قسمت های بدن نفوذ می کند.
ایرنا: آقای دکتر صحبت آخر شما در این خصوص چیست؟ چه توصیه ای به مردم برای پیشگیری از سرطان دارید؟
داشتن تن سالم و سلامت یک انتخاب است که به واسطه داشتن سبک زندگی استاندارد رقم می خورد. نوشیدن آب زیاد، عدم مصرف دخانیات، مصرف مواد غذایی حاوی ارزش بالا مانند سبزیجات و میوه جات، اجتناب از غذاهای فست فودی وپخته شده با روغن سوخته، عدم قرارگیری در برابر برخی مواد شیمیایی، داشتن برنامه ورزشی مرتب، استفاده کم از تلفن و موبایل به دلیل وجود اشعه، مصرف کلسیم، غلات و دوری کردن از مصرف الکل و نوشیدنی های شیرین مانند نوشابه و دلستر می تواند سلامتی ما در برابر انواع بیماری ها از جمله سرطان ها تا حد بالایی تضمین کند.
نظر شما