تدوین سند جامع زبان و ادبیات فارسی ضروری است

سید علی‌اصغر میرباقری‌فرد روز شنبه در آیین گشایش شانزدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی که با حضور ویدئو کنفرانسی قائم مقام وزیر علوم در امور بین‌الملل، رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، جمعی از پژوهشگران داخل و خارج کشور در دانشگاه بیرجند برگزار شد، گفت: زبان و ادبیات فارسی میراث و سرمایه بزرگ فرهنگی و ادبی ما است و این میراث ریشه در پیشینه طولانی ما دارد که امروز هم می‌تواند در سرنوشت جامعه و ساختن آینده غنی فرهنگی مملکت نقش تعیین‌کننده‌ای داشته باشد.

وی افزود: به سبب اهمیت و جایگاه بی‌بدیل زبان و ادبیات فارسی در ساحت فرهنگی، علمی و ادبی کشور، اقتضا می‌کند که همه نهادها و مراکز سیاستگذاری یا اجرایی در حیطه‌های آموزشی و غیرآموزشی برای اعتلای آن همت کنند.

رییس انجمن ترویج زبان و ادب فارسی گفت: باید این میراث و سرمایه عظیم را ابتدا حفظ کنیم، سپس اعتلا ببخشیم و ضمن متناسب‌سازی از ظرفیت‌های آن بهره مناسب ببریم.

وی تاکید کرد: باید بکوشیم با استفاده از این سرمایه علمی، نقش تاثیرگذاری در بهبود فرهنگ جامعه ایفا کنیم و با بررسی سیر تحول زبان و ادبیات فارسی در دوره‌های مختلف، مشاهده می‌شود که به‌رغم بحران‌ها و مشکلات اما زبان فارسی به حیات خود ادامه داده است.

میرباقری‌فرد گفت: در هیچ عصر و دوره‌ای به اندازه روزگار فعلی شرایط فراهم نبوده تا زبان و ادبیات فارسی بتواند در عرصه‌های نو نقش‌آفرینی کند و شرایط امروز را به‌رغم همه آسیب‌ها و تهدیدهای متوجه حوزه زبان فارسی باید قدر دانست زیرا امروز فرصت‌های در اختیار بسیار بیشتر از آفت‌ها و آسیب‌ها است.

وی با بیان اینکه زبان و ادبیات فارسی قابلیت فعالیت در عرصه بین‌الملل را دارد گفت: در کشورهایی که هیچ ارتباط رسمی نداشته‌ایم نیز این میراث بزرگ توانسته در طول تاریخ از مرزهای جغرافیایی مملکت بیرون رفته و در ادبیات دیگر کشورها نفوذ کند.

رییس انجمن ترویج زبان و ادب فارسی اظهار داشت: امروز اگر بتوانیم ظرفیت‌ها را بشناسیم و پرورش دهیم، این زمینه فراهم است که در عرصه بین‌المللی زبان و ادب فارسی بیشتر نمود پیدا کند.

وی افزود: عامل و نکته بسیار مهمی که در شکل‌گیری شرایط و ارتقای جایگاه زبان و فارسی فراهم است، نظام آموزشی فراگیر و گسترده بوده زیرا در طول تاریخ تا این اندازه در عرصه فرهنگی و علمی کشور شبکه آموزشی گسترده نداشته‌ایم.

میرباقری‌فرد نگاه نهادهای سیاستگذار و برنامه‌ریز کشور به حوزه زبان فارسی را مطلوب دانست و گفت: نشانه‌های این مهم در اسناد بالادستی، نقشه جامع علمی کشور، مهندسی فرهنگی و سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه آموزش عالی کشور به‌خوبی دیده می‌شود.

وی افزود: رهنمودها و دغدغه‌های رهبری در حوزه زبان و ادبیات فارسی و پیگیری‌های هوشمندانه و هدفمند ایشان یک فرصت بسیار خوب است که برای ارتقای جایگاه زبان فارسی می‌توان بهره برد.

رییس انجمن ترویج زبان و ادب فارسی گفت: از عوامل و عناصر دیگر بستر فناوری‌های نو و فضاهای مجازی است که هم موجب صرفه‌جویی در وقت شده و هم در سرعت، کمیت و کیفیت کار اثرگذار است.

وی با بیان اینکه شمار فراوان محققان، دانشجویان و دانش‌آموزان از دیگر عوامل موثر بر ارتقای زبان فارسی هستند گفت: ظرفیت‌های بین‌المللی نیز در حوزه آموزش و پژوهش زبان و ادبیات فارسی وجود دارد که باید شناسایی و به‌کارگیری شود و پژوهشگاه‌ها و مراکز عملی و فناوری هم در این حوزه می‌توانند نقش‌آفرینی کنند.

میرباقری‌فرد گفت: مخاطبان و علاقه‌مندان در فضاهای غیررسمی نیز فرصت‌هایی برای ارتقای جایگاه زبان فارسی هستند و امروز باید همه فرصت‌ها و ظرفیت‌ها به‌خوبی در راستای سیر تحول زبان فارسی به‌کارگیری شود زیرا بزرگترین زیان آن است که از توانمندی‌ها بهره نگیریم و جامعه بشری از این میراث بزرگ بهره‌مند نشود.

وی ادامه داد: فضای مجازی و فناوری‌های نوین  فرصت بالقوه است که اگر به‌خوبی استفاده نشود دچار تهدید خواهیم شد از همین رو یک رسالت تاریخی بر دوش همه نهادهای فرهنگی، برنامه‌ریزی و اجرایی است تا از فرصت‌ها و ظرفیت‌ها استفاده کنند و شاهد سیر تکاملی در حوزه زبان و ادبیات فارسی باشیم.

رییس انجمن ترویج زبان و ادب فارسی با اشاره به لزوم تشکیل شورای عالی زبان و ادبیات فارسی با حضور رئیس جمهور گفت: این شورا می‌تواند فرادستگاهی برنامه‌ریزی کند تا اهداف بلندمدت محقق شود، همچنین انجمن‌های داخلی و خارجی فعالیت‌های خوبی داشته‌اند و باید به حوزه‌های میان رشته‌ای هم توجه کرد.

وی افزود: در کنار یافته‌های علمی باید به ظرفیت کاربرد زبان و ادبیات فارسی در عرصه ملی و بین‌المللی نیز توجه خاص شود.

میرباقری فرد با اشاره به انجام کارهای کارشناسی دقیق در حوزه زبان و ادبیات فارسی اظهار داشت: زبان و ادبیات فارسی از جمله پر توان‌ترین رشته‌های دانشگاهی است که می‌تواند پاسخگوی نیاز جامعه در حوزه فرهنگ و اجتماع باشد.

وی گفت: وجود نیازهای متعدد زبانی در جامعه نشان از این دارد که باید نقاط ضعف آموزش زبان و ادبیات فارسی بیشتر شناسایی شود.

رییس انجمن ترویج زبان و ادب فارسی بیان کرد: ادبیات خلاق نیز باید مورد توجه باشد که برای این کار می‌توان استعدادهای ادبی را پرورش داد و کوشید استعدادهایی که به لحاظ دور بودن از مراکز و امکانات شناخته نمی‌شوند، زمینه پرورش آنها فراهم شود.

وی ادامه داد: یکی از ماموریت‌های سال آینده برگزاری جشنواره‌ای برای شناسایی استعدادهای ادبیاتی در سطح شهرستان‌هاست و جشنواره ملی استعدادهای ادبی نیز اولین بار در دی و بهمن سال آینده برگزار می‌شود.

میرباقری‌فرد با بیان اینکه برنامه‌محوری سرلوحه فعالیت انجمن ترویج زبان و ادب فارسی است گفت: شعبه‌های انجمن با نوآوری‌های علمی و پشتیبانی، توجه به نیازهای خاص هر استان، احیا و ارتقای ادبیات بومی هر استان و شناسایی آفرینش‌های ادبی دایر می‌شود.

وی گفت: گردهمایی‌های انجمن در راستای ارائه یافته‌های علمی در بین دانشجویان و دعوت از صاحبنظران دانشگاهی برگزار می‌شود و نشست‌های تحلیلی در حوزه رسانه و مطبوعات نیز برنامه‌ریزی شده است.

شانزدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی امروز (چهاردهم اسفند) در دانشگاه بیرجند گشایش یافت.

"غلامعلی حداد عادل" رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و "حسین سالار آملی" قائم مقام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در امور بین‌الملل نیز به‌صورت وبینار در افتتاحیه این همایش سخنرانی کردند. 

ادبیات تطبیقی و پژوهش‌های میان رشته‌ای، انواع ادبی (غنایی، حماسی، نمایشی و...)، ادبیات آیینی و پایداری، ادبیات معاصر، ادبیات کودک و نوجوان، نقد، نظریه و مکتب‌های ادبی، آسیب‌شناسی پژوهش‌های ادبی، زبان‌پژوهی ادبی و گویش‌پژوهی خراسانی، آموزش زبان فارسی و پژوهش زبان و ادبیات فارسی در گستره جهان از محورهای اصلی این همایش است.

نشست‌های این همایش به دلیل شیوع کرونا به‌صورت محدود و در بستر اسکای روم از ۵ تا ۱۰ مارس ۲۰۲۲ برگزار خواهد شد که علاقه‌مندان برای شرکت در گردهمایی بین‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی می‌توانند به نشانی  https://conf.birjand.ac.ir/tarvij۱۶/ مراجعه کنند.

از سال ۱۳۸۳ تاکنون گردهمایی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی هر سال در یکی از دانشگاه‌های بزرگ استانی برگزار می‌شود و شانزدهمین مرحله این همایش ۱۴ تا ۱۹ اسفند امسال و با مشارکت جمعی از دانشجویان، استادان، فرهیختگان و مسئولان کشوری و استانی در دانشگاه بیرجند برگزار می‌شود.

همچنین یک روز از شانزدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، به معرفی حکیم نظامی اختصاص یافته است.