۲۴ اسفند ۱۴۰۰، ۸:۲۱
کد خبرنگار: 851
کد خبر: 84680904
T T
۰ نفر

برچسب‌ها

پروندهٔ خبری

پیشوازی نوروز با چاوش خوانان بهار گیلان

۲۴ اسفند ۱۴۰۰، ۸:۲۱
کد خبر: 84680904
پیشوازی نوروز با چاوش خوانان بهار گیلان

رشت – ایرنا – نوروز خوانی آئینی کهن از اجداد گیلانیست که چاوش خوانان بهار چند روز مانده به نوروز با شعر، ساز و طرب نوای شاد باش سر می‌دهند و مژدگانی بهار از مردمان سرزمینشان می ستانند. 

فرهنگ هر قوم و ملتی ترکیبی از اعتقادات، باورها، اسطوره ها، آئین ها، مراسم و به طور کلی شیوه ها و الگوهای زندگی است که درطول تاریخ توسط پیشینیان و اجداد انسان ها ساخته و پرداخته شده و طی فرایند جامعه پذیری از نسلی به نسل دیگر منتقل و موجب تداوم و حفظ الگوهای اجتماعی و فرهنگی در جامعه می شود.

همینطور فرهنگ مردم گیلان نیز مانند تمامی فرهنگ های شفاهی و مردمی، در فراخنای زمان و از عناصر اسطوره ای و آئینی شکل گرفته و نمایش های آئینی، بخشی جدایی ناپذیر از این فرهنگ به شمار می رود.

نوروز،آئینی برای زنده شدن و اعتباری به وسعت هزاران هزار سال در آستانه نوروز نوای نوروزخوانانش هر لحظه نزدیک تر می شود و چنین می خوانند: بهار آمد، بهار آمد همه گل ها شکفته /سر هر شاخه گل، بلبل نشسته/ مبارک بادتون، نو سالتون باشد مبارک/ به حق حرمت سوره تبارک... 

گیلان با پیشینه ای کهن سرشار از آئین‌ها و مراسمی است که هر یک در فصل، زمان و مکان خود اجرا می شود و هر یک نشانگر فرهنگی کهن است و امروز بر اساس تعاریف جدید گردشگری این آئین‌ها با تمام داشته‌هایش عاملی در راستای توسعه این صنعت نوپاست و نوروز خوانی کهن آئینی است که خوش خبری بهار را سر می دهند و اینک سرپرست‌ اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان در کنار تاکید بر رعایت شیوه نامه های بهداشتی مطرح کرد: نوروز خوانی در سراسر استان برگزار می شود.

پیشواز نوروزی

محمد بشرا  از محققان و مفاخر گیلان در کتاب دانشنامه فرهنگ و تمدن گیلان می گوید: اسطوره ها، جشن ها و آئین های کهن ایران باستان در گیلان متأثر از اوضاع طبیعی، جغرافیایی، تاریخی و معیشتی این سرزمین برای ماندگاری از لحاظ ساختار ، نوع روایت و حتی باورهای عامیانه دگرگونی ها و تغیراتی را پذیرفته اند.

وی در زمینه مراسم پیشواز نوروزی در گیلان نیز معتقد مینویسد: این مراسم بین فاصله دو زمان کهنه و نو برگزار می شود؛ زمانی که دوره کهنه رو به اتمام و زمان نو با نوزایی و تجدید حیات طبیعت در پیش‌رو است.

پژوهشگر آئین ها و فرهنگ های گیلان، ادامه میدهد: حدود ۱۵ تا ۲۰ روز مانده به سال نو، مراسم استقبال از جشن نوروز آغاز می شود، خانه ها ، مغازه ها و خیابان ها خاکروبی و پاک می شوند و دانه های عدس و گندم را می خیسانند و در ظرفها می‌رویانند.

بشرا اضافه می‌کند: مراسم پیشواز از نوروز اغلب جنبه تمثیلی دارد و در ارتباط با نوزایی طبیعت است. مردم گیلان نیز با آئین های نمایشی چون عروسه گولی، رابرچره، نوروزخوانی، چهارشنبه‌سوری و شال اندازی به استقبال نوروز خجسته می روند.

وی نوروزی خوانی را نوعی آگاه سازی مردم از بهار و نوروز می داند و می گوید: نوروزخوانان افراد شناخته شده و انگشت شمار باسواد روستایی بودند و در هر گروه نوروزخوان فرد مسن تر اشعار اصلی نوروز را می خواند و بقیه تکرار می کردند ... بهار آمد جوانان خیر ببینند / گل عشرت به کام دل بچینند/ جوانان شما داماد گردند/ عروسان صاحبه گاهواره فرزند/ به یاسین و به طاها و تبارک / شوما را سال نو باشد مبارک.

وی نمایش های آئینی چون عروسه گولی (جنگ بین زمستان و بهار با نمادی از غول و عروس ) و رابرچره (چراننده آهو) را در ساده ترین شکل خود نمادی از بازگشت و یا نزدیک شدن خورشید به برج و اعتدال بهاری و رستاخیز زندگانی می داند.

بشرا می گوید: نان سفره نوروزی بیشتر از جنس کوماچ، کشتا یا خولفا نان (نانی مهیا از کدو حلوایی)، نان برنجی بود که تمامی شان از آرد برنج پخته می شدند و آجیل نوروز هیچ گاه از بازار خریداری نمی شد و اجزای آن تخم صیفی ، دانه های بلال ، نخود ، عدس و برنج بود که پس از خیساندن برشته می کردند.
وی شاد بودن و دلخوشی را مهمترین خصیصه مردمان در نوروز می داند.

مفاخر در کنار میهمانان نوروز 

گیلان کهن، سرزمین باران و فرهنگ مفاخرش همچنان پرقوت و استوار همچون هیرکانیان هزاران ساله اش یک به یک سایه سار کشور و جهانیان شده اند و گاه به گاه تبلور فرهنگ این سرزمین، فروزان بخش خانه همسایه می شود و البته ای افسوس وار که گاه مردمان سرزمینش چه اندک از آنان می دانند اما در خبری دیگر به یمن نوروز سرپرست اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان از بهره‌مندی  حضور مفاخر گیلانی در کنار میهمانان نوروزی در اماکن تاریخی و گردشگری استان در طول تعطیلات نوروزی ۱۴۰۱ خبر داد.

جهانی با اشاره به اجرای این طرح برای نخستین بار در استان گیلان گفت:مقرر شده است با حضور مفاخر استان گیلان در محل اماکن تاریخی و گردشگری استان گیلان، داشته‌های فرهنگی و تمدن غنی مردمان مناطق مختلف استان به شکلی صحیح به گردشگران معرفی شود.

جهانی با اشاره به مزیت‌های حضور مفاخر گیلانی افزود: استان گیلان از ظرفیت‌های فرهنگی،علمی و تاریخی ارزشمندی برخوردار است و  نیاز است با اجرای برنامه‌های مدون ضمن معرفی این داشته‌ها به شکل هدفمند، ازاین گنجینه غنی برای الگو سازی برای نسل جدید بهره گرفت.

گیلان تنها سرزمین رنگ و طبیعت نیست و چه بسا در هر دوره مفاخری از آن بروز کرده که ردی عمیق و مؤثر بر سابقه فرهنگی ایران و جهان از خویش به جا نهاده و از کهن سالیان پیش نام گیلان با فرهنگ عجین شده است.

دیار سبز گیلان سرزمین شالی و باران، جنگل و رنگ،ماهی و دریا بی هیچ گزافه و گمان و به دلیل غنایی کهن مملو از آئین ها و فرهنگ هایی است که خود به تنهایی می تواند خاستگاه فرهنگ شیفتگانی باشد که برای دانستنش دل به راه سفر می سپارند. 

اخبار مرتبط

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha