به گزارش خبرنگار ایرنا، هر شب نصف شب بعد از صرف سحری گروه گروه راهی کوهستان می شوند و با زبان روزه تا عصر گیاه می کنند و کوله و بقچه شان را پر می کنند تا عصر در بازار گیاه فروشان آنچه را که جمع کردند بفروشند و نانی بر سفره شان ببرند.
این رسم گیاه کن ها است بعضی وقتها خود در بازار مستقیم کوله بارشان را به مشتریان می دهند اگر زیاد خسته باشند کوله بارشان را با قیمتی کمتر به واسطه ها می فروشند.
با آغاز فصل بهار کوهستان سفره پر رزق و متنوع خود را برای همه پهن می کند کنگر، بنه، ریواس قارچ، لوشه، پیچکه، کنیوال، خوژه و بسیاری دیگر از گیاهان بهاری در فصل بهار توسط گیاه کن ها وارد بازار می شود و با این گیاهان غذاهای های متنوع و انواع خورش و ترشی درست می کنند و از خواص داروی این گیاهان بهره مند می شوند.
هر کدام از گیاهان کوهستان خواصی درمانی دارد مردم بانه نیز ازگذشته های خیلی دور به دلیل خواص درمانی که گیاهان بهاری دارند به شیوه های مختلف مصرف می کنند مصرف گیاهان کوهستانی در بانه به دلیل خواص گیاهان و فرهنگ غذایی مردم است.
جمع آوری و استفاده از گیاهان بهاری از اوایل بهار تا خرداد ماه ادامه دارد امسال به دلیل افزایش بارش برف زمستانی سفره رنگین کوهستان بسیار سرسبز و پر رونق شده و هر روز بقچه گیاه کن نیز سنگین تر می شود.
برای تهیه گزارش از گیاهان خوراکی به بازار گیاهان بهاری بانه که در حاشیه پل ۱۵ خرداد با به اصطلاح محلی (سر پرد)این شهر قرار دارد رفتم.
عصرها در بازار گیاهان بهاری بانه زنان و مردان زیادی حضور دارند که کوله بارشان را پهن کردند که گیاهان خود را عرضه می کنند و برخی از آنان گیاهان را پاک می کنند تا مشتریان بیشتری را جذب و گیاهان خوراکی خود را زودتر بفروشند.
گیاه کن ها گیاهان خوراکی بهاری را از کوهستان های بانه، سقز و مریوان می آورند گفته می شود برداشت گیاه در برخی از کوهستان های بانه به دلیل بارش برف سنگین زمستانی حدود چند روز پیش آغاز شده اما گیاهان کوهستان شهرهای دیگر در اوایل فروردین آغاز شده است.
بازار گیاهان بهاری بانه عصرها غوغا است هر کس از کوله بار خودش تعریف و تمجید می کند و مشتریان هم دور آنها را می گیرند تا بهترین ها را انتخاب کنند اگرچه گیاه کن ها خسته هستند و اما در این بازار شلوغ می مانند تا کوله بارشان را بفروشند و دست پر به خانه برگردند.
نیمه شب راهی کوهستان می شویم
در گوشه از بازار بانه ۲ مرد که مقدار زیادی ریواس را بر روی خودروی خود قرار دادند و از آن تعریف می کنند توجه من را جلب کرد و با آنها گفت وگو کردم یکی از آنها گفت: ما هر روز نیمه شب راهی کوهستان می شویم روزی ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلو ریواس می آوریم.
کریم ناصری با بیان اینکه بیش از ۱۰ ساله که با آغاز فصل بهار از گیاهان خوراکی ارتزاق می کند افزود: ما ریواس از منطقه قول قوله، پیرومران و سرشیو سقز می آوریم و هر کیلو ریواس در بازار ۱۰ هزار تومان است.
وی اظهار داشت: گاهی همراه با ریواس گیاهان خوراکی دیگر را نیز می آوریم اما بیشتر ریواس می آوریم چون زودتر به فروش می رسد و میسر را بلد هستیم.
ناصری ادامه داد: تا جای که امکان داشته باشد از ریشه کنی گیاهان جلوگیری می کنیم چراکه روزی ما از ریشه این گیاهان است اگر ندانسته ریشه گیاه کنده شد، دوباره می کاریم.
وی با اشاره به بازار پر رونق گیاهان خوراکی در بانه گفت: هر روز تمام محصول را می فروشیم هرچه بیشتر باشه سود بیشتری نصیب ما می شود.
یکی از زنان هم که در این بازار کنگر می فروشد اهل یکی از روستاهای شهر ربط (آذربایجان غربی) است در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: ما یک گروه ۱۰ نفری هستیم که هر شب بعد از خوردن سحری راهی کوهستان هرمه دول، بستان و میشیاو می شویم.
رحیمه احمد نژاد اضافه کرد: روزی ۱۰ تا ۱۵ کیلو کنگر با بنه می آوریم و کیلوی ۳۵ هزار تومان می فروشیم.
وی اظهار داشت: در این مدت شب های در خانه یکی از فامیل هایم می مانم در بانه گیاهان بهاری مشتری بیشتری دارند و مردم این علاقه زیادی به خوردن این گیاهان دارند من نیز هر سال یک ماه نیم اینجا می مانم و نصف شب به کوهستان می روم و عصر در بازار کوله بارم را می فروشم.
احمد نژاد ادامه داد: در این مدت پول خوبی در می آورم در فصل های دیگر سال هم کارهای متنوعی انجام می دهم تا بتوانم گوشه از بار مشکلات اقتصادی خانواده ام را سبک کنم.
ایجاد تنوع غذایی با گیاهان بهاری
یکی از مشتریان بازار گیاه فروشان بانه گفت: مصرف گیاهان بهاری از گذشته های خیلی دور در بانه رواج دارم و مردم این گیاهان را به روش های مختلف مصرف می کنند.
ریبوار صالحی افزود: این گیاهان علاوه به ایجاد تنوع غذایی خواص درمانی نیز دارند بسیاری از مردم به خاطر خواص درمانی این گیاهان را مصرف می کنند.
وی اظهار داشت: گاهی به تعدادی از دوستان به کوه می رویم که علاوه برای تفریح و ورزش هم گیاه جمع آوری می کنیم.
صالحی ادامه داد: بسیاری از جوانان و نوجوانان این دوره علاقه ای به مصرف این گیاهان ندارند اما گیاهان بهاری تنوع خوبی در مصرف غذایی و سفره ها ایجاد می کند.
نکته قابل تامل در تهیه این گزارش مشاهده کردم که بعضی از گیاه کن ناآگاهانه ریشه کگیاهان را نیز می کنند که این مهم نشان از عدم آگاهی گیاه کن ها است و نیاز به آموزش و آگاهی بخشی دارند در این میان کارشناسان مناطبع طبیعی وظیفه دارند که به این افراد آموزش دهند.
کندن گیاهان با ریشه باعث از بین رفتن پوشش گیاهی و نابودی منابع طبیعی و خدادادی می شود این مسئله طرفداران محیط زیست و فعالان مدنی را نیز نگران کرده است.
وجود ۷۵ گونه گیاهان خوراکی در بانه
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بانه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: ۷۵ گونه گیاهان خوراکی در این شهرستان شناسایی شده که همه این گیاهان خواص داروی دارند.
عثمان افتخاری اضافه کرد: مردم منطقه از گیاهان به روش های مختلف استفاده می کنند و بسیاری از خانواده ها گیاهان خوراکی را برای فصول دیگر سال فریز می کنند و انواع ترشی و دمنوش درست می کنند.
وی با بیان اینکه در استان کردستان بیش از ۴۵۰ گونه گیاهی خوراکی که خواص درمانی دارند وجود دارد گفت: یکی از دغدغه های اداره منابع طبیعی و آبخیزداری حفظ گونه های گیاهی است برهمین اساس در بسیاری از مناطق کوهستانی اقدام به تهیه طرح مرتع داری شده که در این طرح نحوه برداشت هم تعریف شده که به تایید مسوول فنی شهرستان می رسد و به شورای عالی جنگل و مرتع منتقل می شود.
افتخاری اضافه کرد: در راستای اجرای این طرح و حفظ گونه های گیاهی در برخی از مناطق عملیات قرق و در برخی از مناطق نیز با گونه های بومی عملیات بذر پاشی و بذرکاری انجام می شود.
وی اظهار داشت: علارغم اهمیت گونه های گیاهی برخی افراد یکی از گونه ها با نام لاله های واژگون و با نام محلی (هه لاله برایمه) را با ریشه و پیازچه برداشت می کنند که با این افراد برخورد قانونی می شود.
این مسوول با اشاره به اقدامام برخی افراد سودجو و منفعت طلب گفت: برخی از افراد گل و گیاه هه لاله برایمه را برای کشت در آرامستان ها برداشت می کنند در حالی که آسیب زیادی به ژنتیک گیاهان منطقه وارد می کنند.
وی ادامه داد: در مناطقی که مرتع حالت پسرفت دارد عملیات ذخیره نزولات، تراس بندی و قرق انجام می شود.
رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری بانه اظهار داشت: دوره های آموزشی در روستاها به صورت حضوری با هدف حفاظت از گیاهان طبیعی برگزار می شود اما ما با پدیده حاشیه شهرها در این زمینه مواجه هستی و افراد حاشیه نشین که از این موضوع آگاهی ندارند اقدام به ریشه کنی گیاهان می کنند که باعث از بین رفتن بسیاری از گونه های ارزشمند گیاهی می شود.
وی افزود: همه گیاهان کوهستانی و داروی قابلیت کشت دارند اما تاکنون برای کشت و تکثیر گیاهان متقاضی نداشتیم چراکه برخی از کشت برخی از گیاهان درآمد زایی چندانی ندارند و در سال تنها یک دوره می توان از آنها برداشت کرد.
افتخاری گفت: سالانه به طور متوسط ۶۰۰ هکتار از اراضی طبیعی قرق می شود و سال گذشته نیز ۱۰ هکتار از اراضی ملی و طبیعی شهرستان کوپه کاری شد امسال نیز حداقل ۸۰ هکتار از اراضی شهرستان کوپه کاری می شود.
شهرستان مرزی بانه با ۱۵۸ نفر در ۲۷۰ کیلومتری غرب سنندج مرکز استان واقع شده است.
نظر شما