مسجد کازرونی یکی از مساجد معاصر اصفهان در محله عباس‌آباد نزدیکی چهارباغ عباسی واقع است که در اواخر پهلوی اول و اوایل پهلوی دوم به همت خانواده کازرونی و به دست معمار علی‌اکبر کازرونی بناشد.
محل بنای این مسجد در جایی است که با فاصله اندکی در آن سوی خیابان، کلیسای حضرت لوقا( ثبت ملی)، بیمارستان عیسی ابن مریم و خانه اسقف یا همان موزه ملی هنرهای اصفهان قرار دارد. کارشناسان، معماری مسجد کازرونی را تدوام معماری گذشته و بخشی از دوره گذار آن در اصفهان می‌دانند؛ آنها معتقدند نباید میراث معاصر مساجد اصفهان را به دلایل واهی قربانی کرد؛ دلایلی که می‌خواهد بنای مسجد کازرونی را از دم تیغ بگذراند و افزایش تراکم داشته باشد.
آن طور که مقامات اداره کل میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی به ایرنا گفته اند تاکنون هیچ مجوزی برای تخریب و ساخت و ساز مسجد کازرونی داده نشده و ابعاد این ماجرا کماکان در دست بررسی است.
مسجد کازرونی وقف نیست و در تملک ورثه خانواده کازرونی است، محمدرضا کازرونی فرزند علی اکبر کازرونی معمار بنای مسجد کازرونی به ایرنا گفت که مالکان مسجد دخالتی در این ماجرا ندارند و برخی از هیات امنای مسجد اصرار به این کار دارند.
برخی از اهالی عباس‌آباد نیز به ایرنا گفتند که اکثریت ساکنان با تخریب و ساخت و ساز جدید مخالف هستند؛ با این وجود پیگیران این طرح، خانه پشت مسجد را که البته ارزش تاریخی نداشته است، خریداری و از درون تخریب کرده اند.
گفته می شود در طرح نوسازی مسجد کازرونی قرار است، طبقه پایین پارکینگ و قسمتی از طبقه بالا، مسجد و بخش‌های دیگر به مکان فرهنگیو هنری تبدیل شود.
پیشتر با شنیدن اولین زمزمه‌های تخریب و توسعه مسجد کازرونی، معاونت پیشین اداره کل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی اصفهان از یکی از کارشناسان دعوت کرده بود تا در یک بازدید میدانی راجع به بنای مسجد کازرونی اعلام نظر کند، مرتضی فرشته نژاد از پیشکسوتان میراث فرهنگی اصفهان است، که در آن بازدید گفته بود، مسجد کازرونی باید حفظ شود.
بگذارید معماری این مسجد سرجایش بماند
فرشته نژاد در گفت‌و گو با ایرنا یادآورشد: به ما گفتند که می خواهند تغییراتی درمسجد کازرونی بدهند، رفتیم و دیدیم که می خواهند، بنا را از ریشه بکنند. مسجد کازرونی نباید تخریب شود چرا که نمونه معماری مسجد سازی در قرن اخیر است. هرچند که مقداری تغییراتی در مسجد داده شده اما می‌توان آن را مرمت کرد و تغییرات را به حالت اول برگرداند.
وی افزود: در مسجد کازرونی معمار آنقدر مسلط بوده است که مثل معمار مسجد شیخ لطف الله( استاد محمدرضا اصفهانی ) قبله را گردانده است؛ بدون اینکه مشکل شرعی پیش بیاید وباید گفت معمار خیلی خوب بنا را طراحی کرده است. باید این معمار و مسجدی که نشانه اسلامیت و معنویت است گرامی داشته شود. حیف است که این مسجدِ شاخص دوره معاصر را خراب کنند.
این استاد سابق دانشگاه هنر اصفهان معتقد است که معماری مسجد کازرونی باید برای معماران آینده و دانشگاه هنر الگو باشد و دانشجویان باید تدوام معماری ایرانی اسلامی را در این مسجد و امثال آن ببینند.
فرشته‌نژاد یادآور شد: قانونی داریم که می‌گوید، اگر بنایی در سال‌های معاصرطراحی و ساخته بشود و از نظر ضوابط معماری ارزشمند باشد، باید حفظ شود. این معماری دینی است و اگر ضوابط را با این مسجد تطبیق بدهیم، می بینیم که این مسجد نسبت به مساجدی که امروز می‌سازند نمره اش بیست است. می خواهند اینجا را در آینده چند طبقه بسازند، طبقات بالا که مسجد نمی‌شود! قطع یقین واحدهای انتفاعی خواهد شد که به لحاظ شرعی برای بنا مشکل ایجاد می کند.
وی افزود: اگر کسی می‌گوید بنای مسجد کازرونی ارزش ندارد، بدانید که آن افراد کارشناس مجرب و با تجربه نیستند یا تجربه در معماری مسجد ندارند. باید به هیات امنای این مسجد گفت که می‌دانیم چند میلیارد تومان پول جمع کرده اید و می خواهید خرج ساخت مسجد کنید اما این مسجد فقط نیاز به یک مرمت دارد، آنهم مرمتی که میراث فرهنگی بکند نه هیات امنا به سلیقه خودش . اگر می خواهید کار خیر بکنید، این پول را بردارید و بروید جایی که فضاهای عمومی مثل مسجد و مدرسه ندارند، خرج کنید.
فرشته نژاد گفت: عباس آباد یک خیابان باریک است ، برای چه می خواهند این‌همه تراکم اینجا بسازند؟! جاهایی که می خواهند روی سر این مسجد بسازند، چه ربطی به مسجد دارد، چه چیزی را می خواهند ثابت کنند؟! بگذارند این مسجد سرجایش بماند، فقط مرمتش کنند.
باید دید تا چه اندازه میراث در مقابل اراده تخریب می‌ایستد
در این رابطه عبدالله جبل عاملی از دیگر پیشکسسوتان میراث فرهنگی اصفهان نیز در گفت‌وگو با ایرنا بر ضرورت حفظ مسجد کازرونی تاکید کرد و یادآور شد: این مسجد قابل حفظ است؛ ورودی خوبی درخیابان عباس‌آباد دارد و باید از راه قانونی ممنوعیت تخریبش رسمی شود.
این استاد پیشین دانشگاه هنر اصفهان افزود: به نظر می رسد یک هیات امنای قدرتمند کمرِ همت بسته که این کار را انجام بدهد ؛ نمی دانم تا چه اندازه میراث بتواند در مقابل این اراده بایستد! اما این مسجد می‌تواند حفظ شود.
مراحل ثبت مسجد کازرونی در حال پیگیری است
در این پیوند علیرضا خواجویی مسوول ثبت و حریم اداره کل میراث فرهنگی ، گردشگری و صنایع دستی اصفهان به ایرنا گفت: به دنبال بازدید از مسجد کازرونی بر اساس اجماع نظر کارشناسان مبنی بر واجد ارزش بودن بنا جهت ثبت در فهرست آثار ملی، پرونده ثبت بنا توسط واحد ثبت و حریم میراث فرهنگی تهیه شد و در شورای ثبت و حریم استان مطرح و به اتفاق آرا مورد تایید قرار گرفته است.
وی یادآور شد: این مسجد سه شاخصه واجد ارزش را برای ثبت در فهرست آثار ملی دارد؛ یکی تدوام معماری ارزشمند گذشته که نشان دهنده یکپارچگی تاثیرپذیری و گذار از یک دوره تاریخی به دوره دیگر و مکمل مجموعه اسناد و مدارک یک دوره تاریخی است، دوم اینکه مسجد کازرونی نزد اهالی مورد توجه و علاقه خاص بوده و خاطرات جمعی یک نسل را در خود حفظ کرده است و سوم اینکه معمار بنا، از آخرین نسل معماران مبرز گذشته بوده که دانش معماری را به صورت استاد شاگردی فراگرفته و خود به مرحله استادی رسیده اند.
این کارشناس میراث فرهنگی گفت: لازم به ذکر است چنانچه بی‌قانونی شیوه مرسوم تخریب گرها ست، خانه همجوار مسجد که جهت توسعه تصرف شده، بدون هیچگونه کسب مجوز از میراث فرهنگی از داخل تخریب شده است.
تخریب مسجد کازرونی اتفاق خوبی برای میراث فرهنگی اصفهان نیست
"شاردن (جهانگرد فرانسوی که در عهد صفوی به ایران و اصفهان سفر کرده و کتابی درباره ایران زیرعنوان "سفرهای سر ژان شاردن" نگاشته است.) نوشته است که " در منطقه عباس‌آباد، هفت مسجد و مدرسه وجود داشته" و به احتمال قوی مسجد کازرونی جای یکی از آن مساجد دوره صفویه ساخته شده است." این گفته علیرضا جعفری‌زند باستان شناس و فعال میراث فرهنگی در رابطه با پیشینه محل بنای مسجد کازرونی است.
وی به ایرنا گفت: درست که مسجد کازرونی معاصر است اما معماری آن مربوط به دوره انتقالی از اواخر قاجار به دوره پهلوی است؛ در یک دوره گذار بنا شده و دارای ارزش است، چراکه مربوط به برهه ای از تاریخ معماری اصفهان است که نمی‌توانیم آن را نادیده بگیریم.
از نگاه این فعال میراث فرهنگی، مسجد کازرونی، کلیسای لوقا و موزه هنرهای اصفهان یک روند معماری یکنواخت دارند که اگرتغییراتی در این مسجد بدهند که حتما هم افزایش ابعاد بنا را خواهیم داشت؛ اتفاق خوبی نخواهد بود.
پیگیری خبرنگار ایرنا برای مصاحبه با اعضای هیات امنای مسجد کازرونی بی نتیجه بود و اما مقامات میراث فرهنگی اصفهان به ایرنا گفتند که تاکنون مجوزی برای تخریب مسجد کازرونی داده نشده است. به گفته معاونت میراث فرهنگی اصفهان پرونده این مسجد تهیه شده تا به وزارتخانه ارسال و در شورای ثبت آثار بررسی شود.
نظر شما