به گزارش خبرنگار هنرهای تجسمی ایرنا، امروز ۳۱ مردادماه، سالروز درگذشت صادق صندوقی هنرمند تصویرگری است که آثارش در حافظه بصری دانش آموزان دهه ۵۰ و ۶۰ ماندگار است.
صادق صندوقی را می توان در شمار آخرین نسلی از هنرمندان به شمار آورد که وفاداری شان به نمادهای هنر سنتی و گرایش به طرح جزئیات تصویری و برگرفته از هنر نگارگری را تا پایان راه ادامه دادند.
ویژگی که همزمان پرکاری‌ها و ظرافت‌های نگارگری و نقاشی قهوه خانه ای را دربرمی‌گرفت. هنرمندی که تلاش می ورزید آثارش پلی میان گذشته هنرهای تجسمی و آینده طراحی فیگوراتیو باشد.
درون مایه های دینی و تاریخی، دو عنصر اصلی آثار صادق صندوقی به شمارمی روند. او که دانش آموخته هنرستان هنرهای زیبا و آموزشکده هنر بود با ورود به آموزش و پرورش، تجربه های گرافیکی و تصویرگری خود را صرف تهیه تصویر بر روی کتابهای درسی کرد.
علاقه صندوقی به هنرهای سنتی ایران در تصویرگری کتاب های تاریخی و دینی به حدی است که به خلق آثاری دشوار و پر ساخت و ساز انجامید و می توان در آثارش به حرکت ها و کنش های ریزو درشت اسب‌ها و آدم‌ها در میدان‌های نبرد دربرمی‌گیرد.
از بخار دهان اسب‌های عرق کرده گرفته تا برق شمشیرهای از نیام برکشیده و چهره های خشمگین و گاه درد آلودی که در قالب دشمن در برابر یکدیگر صف‌آرایی کردند.
هرچند پرداختن به چنین ظرافت های پرچالش، نیازمند پشت سر گذاشتن تجربه های دشوار و طولانی است اما طی کردن مسیری یکنواخت و کم تفاوت چیزی نیست که بتواند هنرمند را در بستر زمان و ویژگی های تغییرات اقلیمی آن به تحرک وا دارد و نگاهش را به سمت آینده هدایت کند.
گرایش توأمان به هنر نگارگری و طراحی فیگوراتیو و واقعگرا، سبب شد تا آثارش سرشار از زمینه های تشعیر و نقش مایه های کهن باشد. ویژگی که در تصویرگری کتاب های درسی و غیردرسی او به سمت ماجراهای دینی تاریخی کشیده شد و با نگاهی نسبتأ یکسان ادامه یافت.
تلاش های نخستین او در کتاب هایی چون «آزادی» و «تو نیکی میکن و در دجله انداز» از جرقه هایی گذرا برخوردار است، با این همه، نتوانسته به آثاری جدی و ماندگار تبدیل شود.
او در تصویرگری کتاب «روباهی که فریب خورد، توانایی های همیشگی اش را در طراحی فیگوراتیو به نمایش گذاشت. توانایی هایی که بعدها جای خود را به ویژگی های مسلط در پرداختن به زمینه های پر ماجرا و پر تحرک تصویری داده است.
اهمیت تلاش‌های حرفه ای و غیرحرفه‌ای صادق صندوقی را باید در این پدیده جست وجو کرد که کودکان امروز خاطرات فراوانی از طراحی کارت های صدآفرین و تصویرهایی با گرایش های کهن و دینی و کتابهای درسی خود دارند.
تصویرگری کتاب هایی چون عدی بن حاتم، غدیرخم» و سپاه فیل» نمونه های تمام ویژگی های گفته شده در این دوره از آثار صندوقی به شمار می رود.
آثار صندوق آبادی چنان برای مخاطب جذاب بود که بسیاری از دانش آموزان مطالب کتب درسی را با چاشنی تصویرگری‌های کتاب خواندنی می کردند.
نقاشان بزرگ بسیاری را می توان سراغ گرفت که در مواجه های نخستین با تصویرگری های کتاب های درسی نور استغداد آنها در رشته نقاشی روشن شد و اکنون از اساتید به نام عرصه هنرهای تجسمی هستند.
صادق صندوقی، نگارگر و تصویرگر کتابهای کودکان و کتابهای درسی، در سال ۱۳۲۵ در همدان به دنیا آمد. دوره‌ی متوسطه را در هنرستان هنرهای زیبا و آموزشکده‌ی هنر به پایان رساند و پس از آن در آموزش و پرورش به کار گرافیک و تصویرگری کتابهای درسی پرداخت. صندوقی در سال ۱۳۷۷ کار رسمی خود را در آموزش و پرورش به پایان رساند.
نخستین تجربه‌ی حرفه‌ای او، به تدارک تصویری از حماسه‌ی عاشورا در سال ۱۳۴۴ بازمی‌گردد که برای روی جلد مجله‌ی صبح امروز کار کرد. پس از این، در سال‌های پایانی دهه‌ی ۱۳۵۰ به تصویرگری قصه‌های قرآنی پرداخت. به این ترتیب، زمینه‌ی اصلی تصویرگری صندوقی، تصویرگری موضوع‌های دینی‌تاریخی شد.
زنده‌یاد صندوقی پس از تصویرگری قصه‌های قرآنی به عنوان تصویرگری در حوزه کتاب نیز شناخته شد؛ که از این میان به تصویری که داستان «اصحاب فیل» را در کتابهای درسی مدرسه روایت می‌کرد، می‌توان اشاره کرد. همچنین اغلب طرح‌های روی جلد کتابهای ترجمه شدهٔ ژول ورن، نویسنده فرانسوی که پس از انقلاب چاپ شدند، مزین به نقاشی‌های صندوقی است.
بسیاری از آثار صادق صندوقی با وجود سادگی‌شان به تصویرهایی ماندگار تبدیل شدند. شاید یکی از دلایل آن را نگاه ساده‌ی او به موضوعات و قصه‌ها بتوان داست. تصاویری که از زنگ و لعاب‌های امروزی برخوردار نبودند، اما در سادگی تمام قصه‌های ماندگاری را روایت می‌کردند.
زنده‌یاد صادق صندوقی، تصویرگر پیشکسوت ۳۱ مرداد ماه ۱۳۹۷ در سن ۷۲ سالگی در بیمارستان «فیروزگر» درگذشت.
۱) مجله تندیس: ۱۷ مهر ۱۳۹۷
۲) تو نیکی میکن و در دجله انداز، رضا شیرازی، تهران: پیام آزادی، ۱۳۶۱
نظر شما