میانسال‌ها فضای عاطفی شعر فریدون مشیری را دوست دارند

محمود معتقدی با بیان اینکه فریدون مشیری بیشتر شعر چهارپاره می‌سرود، به خبرنگار ایرنا درباره سبک کاری او توضیح داد: تا جایی که به یاد دارم مشیری بیشتر با چهارپاره به صحنه ادبیات و شعر آمده بود و در حوزه شعر نیمایی کمتر فعال بود؛ اما مشیری فضای عاطفی خاصی در شعر خود دارد به عبارتی آسمان، ستاره‌ها و زمینش شبیه هم است. به طور کلی از سال ۵۷ به بعد فضای شعر و ترانه‌اش تا حد زیادی مورد اقبال قرار گرفت. شعرهای مشیری بیشتر در میان افرادی که جنبه الفت و فضای نوستالژی قدیم را دوست داشتند، زیبا است.

به گفته این منتقد ادبی، شعر مشیری زبان عاطفی خاص خود را دارد و جوان‌ها کمتر سراغ آن می‌روند. به خصوص در چهار دهه اخیر شعر او بیشتر مورد توجه قرار گرفت. بیشتر افرادی که میانسال و سالخورده هستند به حس عاطفی و عاشقانه‌ای که در زبان مشیری است، علاقه دارند. این در حالی است که جوانان دهه ۸۰ و ۹۰ با شعرهای او آشنا نیستند.

این شاعر با اشاره به تاثیر خوانده شدن شعرهای فریدون مشیری توسط محمدرضا شجریان گفت: بعد از سال‌ ۵۷ شاعرانی مانند مشیری و سیمین بهبهانی توانستند در میان مخاطبان جایگاه خود را پیدا کنند؛ به خصوص اینکه خوانندگانی مانند شجریان شعرهای او را خواندند و این موسیقی در فضای رادیو منتشر شد، این روند به شناخته شدن مشیری کمک کرد.

شعرهای مشیری نوعی سادگی و فضای عاطفی را کنار هم دارد

معتقدی زبان شعرهای مشیری را عاطفی و خاص دانست و افزود: شعرهایش مانند شعرهای سیمین بهبهانی مورد توجه همه جامعه قرار نمی‌گرفت اما گروه خاصی به آثار ایشان توجه می‌کنند که بیشتر افراد میانسال به بالا هستند زیرا شعرهای مشیری نوعی سادگی و فضای عاطفی را کنار هم دارد.

این منتقد ادبی میزان توجه به شعر مشیری را وابسته به محیط و سفره اجتماعی اعلام کرد و ادامه داد: بدیهی است که شاعران جوانی داریم که در حوزه غزل‌سرایی و شعر آزاد فعال و نامدار هستند. سهراب سپهری، فروغ فرخزاد و احمد شاملو از شاعرانی هستند که بسیار فعالیت کردند. این در حالی است که باید توجه داشت در دو دهه اخیر انسان‌های تازه با زبان تازه‌تر و چیدمان واژه جدی به میدان آمدند.

او افزود: به طور مثال کمتر جوانی را می‌بینیم که شعر نیمایی را دنبال کند. اما طبیعی است که در این سال‌ها در فضای شعر آزاد شاعرانی مانند رضا براهنی و علی باباچاهی بودند و سعی کردند موسیقای زبان را قوی‌تر از معنای آن به کار ببرند و این مساله را به مخاطب یادآور شوند. زمانی معنا گرایی در شعر مقوله مهمی بود و الان بیشتر فرم‌گرایی و شکل‌گرایی اهمیت بیشتری دارد.

معتقدی با تاکید بر تاثیر فضای اجتماعی بر شعر توضیح داد: بدیهی است که فضای اجتماعی تاثیر زیادی بر فعالیت شاعرانی که در این روزها فعالیت می‌کنند، داشته باشد. پیش از این هم این مساله را در شعر امیرهوشنگ ابتهاج و حسین منزوی دیدیم. آن‌ها بیشتر به فضای اجتماعی و سیاسی علاقه دارند تا آن را بازتاب دهند، این باعث شده شعر این شاعرها برگرفته از شرایط پیرامونی و فضای اجتماعی باشد.

فریدون مشیری متولد ۳۰ شهریور ۱۳۰۵ در تهران بود و در ۳ آبان ۱۳۷۹ درگذشت. نخستین مجموعه شعر او که در سال ۱۳۳۴ با مقدمه استاد شهریار منتشر شد، نوید شاعری موفق را در آینده می‌داد. پدر فریدون از علاقه‌مندان به شعر بود و در خانوده او همیشه زمزمه اشعار حافظ و سعدی و فردوسی به گوش می‌رسید. مشیری سرودن شعر را از نوجوانی و تقریبا از ۱۵ سالگی شروع کرد. سروده‌های نوجوانی او تحت تاثیر شاهنامه‌خوانی‌های پدرش شکل گرفته‌اند.

مشکلات خانوادگی و بیماری مادرش و مسائل دیگر سبب می‌شود که در ۱۸ سالگی در وزارت پست و تلگراف مشغول به کار شود و این کار ۳۳ سال ادامه پیدا می‌کند. مشیری در همین زمینه شعری با عنوان عمر ویران دارد. مادر او اعظم السلطنه ملقب به خورشید به شعر و ادبیات علاقه‌مند بوده و گاهی شعر می گفته، و پدر مادرش، میرزا جواد خان مؤتمن‌الممالک نیز شعر می‌گفته و نجم تخلص می‌کرده و دیوان شعری دارد که چاپ نشده است.

مادر مشیری در سن ۳۹ سالگی درگذشت که اثری عمیق در او بر جا گذاشت. از همان زمان به مطبوعات روی آورد و در روزنامه‌ها و مجلات کارهایی از قبیل خبرنگاری و نویسندگی را به عهده گرفت. بعدها در رشته ادبیات فارسی دانشگاه تهران به تحصیل ادامه داد. وی از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۱ مسئول صفحه شعر و ادب مجله روشنفکر بود. این صفحات که بعدها به نام هفت تار چنگ نامیده شد، به تمام زمینه‌های ادبی و فرهنگی از جمله نقد کتاب، فیلم، تئاتر، نقاشی و شعر می‌پرداخت.

اولین مجموعه شعر مشیری با نام تشنه طوفان در ۲۸ سالگی همزمان با نوروز ۱۳۳۴ ، با مقدمه محمدحسین شهریار و علی دشتی به چاپ رسید. مشیری از شاعران پرکار ۱۰۰ سال اخیر بوده است. از آثار او می‌توان به مجموعه شعرهای زیر اشاره کرد: تشنه طوفان، گناه دریا، نایافته، ابر، ابر و کوچه، بهار را باور کن، پرواز با خورشید، از خاموشی ، مروارید مهر، آه باران و سه دفتر.