مانع تراشی غرب در بازگشت آوارگان سوری؛ جنایتی دیگر 

در حالی که شرایط امنیتی سوریه نسبت به چند سال گذشته که اکثر مناطق آن در تصرف تروریست های تکفیری بوده، با شکست گروه های تروریستی همچون داعش به شرایط خیلی خوبی رسیده و مقامات دمشق بارها اعلام کرده اند که آماده پذیرش و بازگشت آوارگان سوری می باشند، اما آمریکا و کشورهای غربی و حتی سازمان ملل، سدّی شده اند در مقابل بازگشت این افراد به کشورشان.
بنابر اخبار اعلامی، با آغاز بحران سوریه و تبدیل آن به جنگ بین المللی در اسفند ماه سال ۱۳۸۹ (۲۰۱۱)، ۱۲ میلیون نفر از جمعیت ۲۳ میلیون و پانصد هزار نفری آن زمان سوریه آواره شدند که از این میان شش میلیون و پانصد هزار نفر به خارج این کشور رفتند و پنج میلیون و پانصد هزار نفر دیگر هم در داخل این کشور آواره شدند.  
شماری کمی از این افراد توانستند خود را از مسیر ترکیه، لبنان و اردن به غرب برسانند؛ بخشی از این افراد که دارای پول و سرمایه بودند با رساندن خود به کشورهای یاد شده و گرفتن ویزای کشور مورد نظر به غرب مهاجرت کردند و برخی از آوارگان نیز مجبور شدند با رساندن خود به ترکیه و زدن به دل دریا به طور غیرقانونی راهی غرب شوند که در این مسیر هزاران نفر جان خود را در دریا و سرما از دست دادند.
داستان آوارگان سوری روایت غم انگیزی است که بخش زیادی از این قصه پرغصه به دلیل کشته شدن شمار زیادی از آنها در دریا و سرما با خود آنها دفن شده، ولی با بازگشت آوارگان بازمانده به کشورشان و انتشار خاطرات این افراد در آینده مطمئنا بخش هایی از این داستان منتشر خواهد شد و چهره وافعی غرب نیز بیشتر رسوا خواهد گردید.

از شمار پناهجویان سوری که به خارج مرزهای این کشور رفتند، حدود ۳ میلیون و پانصد هزار نفر وارد خاک ترکیه شدند که تا سال ۲۰۱۶ ده ها هزار نفر آنها توانستند خاک این کشور را به سمت اتحادیه اروپا ترک کنند، ولی طی توافقی که میان آنکارا با این اتحادیه در سال ۲۰۱۶ حاصل شد، مقر گردید که ترکیه با دریافت بودجه از اتحادیه، مانع عبور پناهجویان سوری به خاک اروپا شود.    
بر اساس داده‌های اداره کل مهاجرت ترکیه در سال ۲۰۱۹ (منابع سوری این آمار را تایید نمی کنند)، این کشور میزبان ۵ میلیون و ۹۰ هزار و ۲۴۹ خارجی از ۱۹۲ کشور مختلف جهان شد. از این تعداد ۳ میلیون و ۶۹۵ هزار و ۹۴۴ نفر اتباع سوریه هستند که تحت حفاظت موقت می‌باشند، ۱ میلیون و ۷۰ هزار و ۱۴۴ نفر با داشتن دفترچه اقامت در ترکیه اسکان گزیده‌اند و ۳۲۴ هزار و ۱۶۱ نفر با استقرار در ترکیه، تقاضای پناهندگی کرده و خواهان اسکان در کشور سومی هستند.
هرچند شرایط پناهجویان سوری در داخل این کشور نیز به دلیل شدت جنگ مناسب نبود، ولی این پناهجویان حداقل در داخل کشور خود و در مناطق امن سکنی داشتند و بسیاری از مدارس شهرهای سوریه و یا مراکز تعبیه شده برای پناهجویان از سوی دولت دمشق، محل اقامت آنها بود، اما در خارج از سوریه اوضاع بسیار فرق دارد و پناهجویان مجبور هستند تا در اردوگاههایی که دولت های همسایه سوریه تاسیس کرده اند، اقامت کنند.
در سال های اخیر داستان های و حکایت های وحشتناکی از اردوگاه های پناهجویان سوری به ویژه در ترکیه، هرچند به صورت محدود منتشر شده که نشان دهنده اوضاع اسفبار این پناهجویان به ویژه زنان و دختران دارد.
بنا بر گزارش هایی که وزارت کشور ترکیه منتشر کرده، اغلب پناهجویان سوری در استان‌های مرزی «شانلی اورفا، قاضی عنتاب، هاتای و کلیس» زندگی می‌کنند، اما بخش قابل توجهی از آنان نیز در استانبول، آنکارا و دیگر استان‌های ترکیه حضور دارند.

پناهجویان سوری در لبنان نیز وضعیت اسفباری دارند؛ بنا بر نتیجه تحقیقات جدید «یونیسف» (صندوق کودکان سازمان ملل) که سال گذشته منتشر شده، در مجموع ۷۷ درصد خانوارهای لبنانی (به دلیل تحریم های ظالمانه غرب و اوضاع بد اقتصادی) غذا و یا پول کافی برای خرید غذا را ندارند و این رقم در بین پناهجویان سوری که شمار آنها به بیش از یک میلیون نفر در لبنان می‌رسد، به ۹۹ درصد رسیده است.
در اردن نیز شرایط برای پناهجویان سوری که پیش از این شمار آنها یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر قید شده بود، به همین منوال می باشد و اوضاع این پناهجویان اصلا مناسب نیست.
اما در زمان کنونی که شرایط امنیتی سوریه به برکت مجاهدت های رزمندگان جبهه مقاومت اسلامی و ارتش سوریه که منجر به شکست گروه تروریستی «داعش» در سال ۱۳۹۶ و شمار دیگری از گروه های مشابه تامین شده و اکثر مناطق تصرف شده نیز آزاد شده و شرایط برای بازگشت آوارگان مهیا گردیده، اما کشورهای غربی به ویژه آمریکا نمی گذارند آنها به کشورشان بازگردند.
چندی پیش وزیر خارجه سوریه با اشاره به مانع تراشی‌های غرب در روند بازگشت آوارگان سوری به کشورشان تاکید کرد که دولت دمشق همه شرایط لازم برای استقبال از شهروندان خود را فراهم کرده و درهای کشور به روی آوارگانی که وطن خود را ترک کرده‌اند باز است.
"فیصل المقداد" با اشاره به اینکه صدور احکام عفو عمومی، بازگشت آوارگان به کشورشان را بدون هیچگونه مشکل قانونی تسهیل می‌کند، گفت که «دولت سوریه بر رویکرد آشتی ملی برای بازگشت اوضاع به وضعیت عادی تمرکز کرده است».
وزیر خارجه سوریه تاکید کرد که همه مقامات مربوطه در سوریه با همه توان خود برای استقبال از آوارگان و بازگرداندن آنها به کشور تلاش می‌کنند تا این شهروندان سوری به مکان زندگی خود که از شر تروریست‌ها پاکسازی شده است برگردند. تلاش‌های سوریه و کشورهای دوست در بحث بشردوستانه به طور کلی و موضوع بازگشت آوارگان به طور خاص ادامه دارد. این درحالی است که برخی کشورها و طرف‌ها در فکر سوءاستفاده از پرونده آوارگان در راستای منافع سیاسی برای خود بوده و اقدامات آنها هیچ ربطی به تامین منافع مردم سوریه ندارد.
المقداد افزود که کمک واقعی به مردم سوریه مستلزم توقف حمایت از تروریسم، پایان دادن به اشغالگری خارجی‌ها و متوقف کردن روند غارت ثروت‌های سوریه از جمله نفت و گندم این کشور توسط آمریکا و مزدوران آن است.
وی تصریح کرد، غرب همه قوانین بین‌المللی و منشور سازمان ملل را نقض می‌کند و این امر موجب به وجود آمدن نابسامانی‌ها و عدم ثبات در جهان شده و آثار فاجعه‌باری بر همه کشورها از جمله افزایش شمار آوارگان و پناهجویان در سراسر جهان دارد. کشورهایی که واقعا نگران امور بشردوستانه هستند و نیز آژانس‌های سازمان ملل متحد باید تلاش بیشتری در زمینه ایجاد شرایط مساعد برای بازگشت آوارگان  انجام دهند و از تلاش‌های سوریه در این زمینه حمایت کنند.
"بشار اسد" رئیس جمهور سوریه نیز در ابتدای مرداد سال گذشته در دیدار با نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه گفته بود که دمشق در تلاش برای فراهم کردن شرایط بازگشت پناهجویان است.
اسد تاکید کرده بود که سوریه به صورت مداوم در راستای بازگرداندن پناهجویان از طریق بازسازی زیرساخت‌هایی که تروریست‌ها ویران کردند، تلاش می‌کند. دولت سوریه به دنبال بازگرداندن امنیت و ثبات در مناطق آزاد شده بوده تا پناهجویان سریعتر بتوانند به شهرها و روستاهای خود بازگردند.

اعلام آمادگی لبنان برای بازگشت آوارگان سوری
در ماه‌های گذشته هماهنگی زیادی میان سوریه و لبنان برای بازگرداندن آوارگان سوری انجام گرفته است. "عصام شرف‌الدین" وزیر مهاجرت و امور پناهندگان در دولت موقت لبنان در این زمینه اعلام کرده که «ما یک طرح قابل قبول برای بازگرداندن ماهانه ۱۵ هزار آواره سوری به صورت داوطلبانه ترسیم کرده‌ایم، اما دولت سوریه اعلام کرده که توانایی استقبال از ۱۸ هزار نفر را در هر ماه دارد و ما از این مسئله شگفت‌زده شدیم. ما در لبنان با وجود موانع بین‌المللی زیاد شروع به تهیه مقرراتی برای سوری‌هایی که مایل به بازگشت داوطلبانه بودند، کردیم و در تمام مناطق لبنان هماهنگ‌کننده‌هایی داشتیم، اما کشورهای غربی شروع به مداخله و از طریق تبلیغات رسانه‌ای خود شروع به ترساندن آوارگان کرده و مدعی شدند که آنها در صورت بازگشت به سوریه دستگیر خواهند شد.  ما برای تکمیل این مرحله بسیار جدی هستیم و تماس‌های لازم و هر آنچه را که می‌توانستیم انجام دادیم و حتی رویکرد قانونی را دنبال کردیم. لبنان و سوریه به عنوان دو کشور مستقل توانایی این را دارند که به دور از مداخلات بین‌المللی مسائل خود را حل کنند».
وی در پاسخ به سوالی درباره ادعاهای سازمان ملل مبنی بر امن نبودن سوریه برای بازگشت آوارگان گفت که این ادعاها اصلا درست نیست. در واقع ۸۰ درصد خاک سوریه امن است و ما آوارگانی را که متعلق به مناطق امن هستند برمی‌گردانیم. ۲۰ درصد باقی مانده مربوط به مناطقی از سوریه است که آمریکایی‌ها و ترک‌ها به شکل غیرقانونی در آن حضور دارند و اینها مناطق ناامن سوریه محسوب می‌شوند که البته هیچ ارتباطی به روند بازگشت آوارگان ندارد. کسانی که از ادامه بحران آوارگان در لبنان سود می‌برند مانند برخی انجمن‌ها و سازمان‌های بشردوستانه در داخل کشور، نمی‌خواهند که پناهجویان سوری به کشورشان برگردند، اما صادقانه بگویم هیچ عاملی مانع اراده ما برای اجرای طرح بازگشت آوارگان نمی‌شود.
"هکتور حجار" وزیر امور اجتماعی دولت پیشبرد امور لبنان نیز اعلام کرد که  سازمان‌های بین‌المللی نه تنها در امر بازگشت پناهجویان سوری کارشکنی می‌کنند بلکه هیچ مساعدتی در امر بازگشت داوطلبانه آوارگان سوری به کشورشان از لبنان، با دولت این کشور انجام نمی‌دهند.
وزیر امور اجتماعی دولت پیشبرد امور لبنان در اظهاراتی که رسانه‌های لبنانی و سوری بازتاب پیدا داشت، اعلام کرد که مخالفت سازمان‌های بین المللی با برنامه دولت لبنان برای تامین بازگشت امن و داوطلبانه پناهجویان سوری به کشورشان مایه تعجب و شگفتی است.
وی تصریح کرد که شرایط در اردوگاه‌های آوارگان سوری در لبنان به ویژه در بخش بهداشتی به دلیل شیوع بیماری وبا خوب نیست.
این وزیر لبنانی سازمان‌های بین المللی را به کارشکنی و عدم کمک به لبنان در تحمل بار پناهجویان یا کمک به بازگشت داوطلبانه آنها به کشورشان یا حداقل تامین آب شرب سالم برای آنها متهم کرد.
آنقدر آش وابستگی نهادهای بین المللی به آمریکا شور شده که  سازمان عفو بین المللی چندی پیش از دولت لبنان درخواست کرد برنامه بازگشت آوارگان سوریه را به کشورشان که به شکل دسته جمعی انجام می‌شود، متوقف کند، درخواستی که دقیقا از سوی دولت تروریست پرور آمریکا دیکته شده است.
میشل عون رئیس جمهور سابق لبنان نیز قبل از تحویل کاخ بعبدا اعلام کرده بود که اداره امنیت عمومی لبنان کار بازگرداندن پناهجویان سوریه را به کشورشان در چند نوبت به اجرا خواهد گذارد.
نکته قابل تامل این که «دلال حرب» سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در لبنان به روزنامه الشرق‌الاوسط گفته که «درحال حاضر این کمیساریا بازگشت داوطلبانه گسترده پناهجویان از لبنان به سوریه را تسهیل یا تشویق نمی‌کند».

سرتیپ "ترکی الحسن" کارشناس مسائل راهبردی سوریه معتقد است که غربی ها و برخی از کشورهای منطقه از جمله ترکیه از موضوع پناه جویان و آوارگان سوری برای تحقق بخشیدن به اهداف سیاسی و اقتصادی خود سوء استفاده می کنند و در صدد یاری رساندن به آنها نبوده و نیستند.
وی با اشاره به این که ترکیه شش ماه قبل از آغاز جنگ تحمیلی به سوریه اقدام به برپایی چند اردوگاه در استان اسکندرون (که ترکیه پس از اشغال آن را هاتای نامیده) کرده بود، بیان داشت: در آن زمان حتی یک تظاهرکننده سوری نیز به خیابان ها نیامده بود؛ وقتی از ترک ها  سوال می شد که هدف از برپایی این اردوگاه ها چیست؟، می گفتند، قرار است یک رویداد بزرگ در سوریه رخ دهد و این اردوگاه ها برای پذیرش افرادی است که از سوریه رهسپار ترکیه خواهند شد.
ترکی ادامه داد: با آغاز جنگ در سوریه (در اسفندماه سال ۱۳۸۹) رسانه های گروهی غربی – عربی نقش بسزایی در کوچ دادن مردم سوریه به ترکیه داشتند و آنکارا در آن زمان از این موضوع بهره برداری سیاسی کرده و ادعا می کرد که نظام سوریه در حال کشتار و یا آواره کردن مردمان خویش است و مانع از باقی ماندن آنها در خانه و کاشانه شان می شد.
وی افزود: ترکیه از پناهندگان و آوارگان سوری به عنوان برگ برنده سیاسی بهره می برد و رسانه های گروهی در کشورهای مختلف جهان و سازمان ملل و نهادهای غربی نیز با توجه به موارد یاد شده به موضوع پناهجویان سوری می پرداختند.
این کارشناس سوری با بیان این که سالیان متمادی از موضوع پناهجویان و آوارگان سوری بهره برداری شده و همچنان نیز از آن بهره برداری می شود، تصریح کرد: تمامی کشورهایی که در آنها پناهجویان سوری حضور داشتند، شمار آنها را بیش از آمار واقعی نشان می دادند به حدی که اگر یک شهروند سوری حتی برای یک روز به ترکیه یا اردن و یا لبنان سفر می کرد، نام وی به عنوان پناهنده در سه کشور ثبت می شد.
سرتیپ بازنشسته ارتش سوریه با تشکیک در آمار واقعی پناهجویان و آوارگان سوری در کشورهای همسایه گفت: اگر بخواهیم تعداد پناهجویان سوری در ترکیه، عراق، اردن و لبنان را با هم جمع کنیم در آن صورت شمار آنان ۷۰ درصد مجموع پناهندگان سوری را تشکیل خواهد داد که برخلاف واقعیت است. هم اکنون در این کشورها پناهجویان سوری وجود دارند، اما اجازه بازکشت آنها به کشورشان داده نمی شود، چرا؟ زیرا دولت این کشورها به بهانه پناهجویان سوری کمک های مالی از سازمان ملل دریافت می کنند و در عین حال از آنها بهره برداری های سیاسی می کنند و از موضوع پناهجویان به عنوان برگ برنده سیاسی و اهرم فشار در مقابل محور مقاومت و دولت سوریه سوء استفاده می کنند.
الحسن با اشاره به یک مثال ادامه داد: به عنوان مثال تاکنون بیش از نیم میلیون تبعه سوریه از اردن به خانه و کاشانه خود بازگشته اند، اما اردن به دروغ اعلام می کند که یک میلیون و ۶۰۰ هزار پناهنده سوری در آن کشور ساکن هستند در حالی که واقعیت امر آن است که نیم میلیون تبعه سوری پناهجو هم اکنون در اردن بسر می برند.
وی تصریح کرد: تمامی شهروندان سوری که قبل از جنگ در اردن به طور عادی بسر می بردند، با آغاز جنگ در سوریه و آواره شدن شماری از شهروندان سوری به عنوان پناهجو ثبت نام شدند، که این امر در مورد لبنان نیز صدق می کند، در حالی که شمار سوری های ساکن لبنان به طور معمول بیش از ۷۰۰ هزار نفر است، اما نام شان در فهرست پناهجویان ثبت شده است!. در ترکیه نیز رقم ثابتی در مورد پناهجویان سوری وجود ندارد و دولت آنکارا از این موضوع بهره برداری سیاسی می کند و کشورهای اروپایی را تهدید کرده که در صورت عدم ارائه کمک های مالی به آنکارا، دروازه های مهاجرت به اروپا را بر روی پناهجویان سوری خواهد گشود.
 این تحلیل گر سوری با اشاره به تاکید مداوم دولت سوریه برای بازگشت پناهجویان سوری، گفت: دولت سوریه تا کنون پنج بار برای بازگشت پناهجویان کنفرانس برگزار کرده و همه امکانات لازم را برای بازگشت آنان فراهم و حتی اگر خانه های آنها منهدم شده باشد نیز برای آنان امکانات مسکن، مواد غذایی، آموزش و بهداشت را فراهم کرده است و افرادی که تحت پیگرد قرار داشتند نیز هم اکنون این امر در مورد آنان کان لم یکن اعلام شده و دولت سوریه هم اکنون پذیرای تمامی پناهجویان سوری در صورت بازگشت به کشورشان می باشد.
 وی افزود: تاکنون تقریبا ۷۰۰ هزار پناهنده سوری از لبنان به خاک کشور خود بازگشته اند و اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز اعلام کرده که تقریبا ۶۰۰ هزار پناهنده سوری از ترکیه به سوریه بازگشته اند.  
سرتیپ الحسن در خاتمه تصریح کرد: دمشق هم اکنون به دنبال مختومه اعلام کردن پرونده پناهجویان است، اما خواست سازمان ملل و کشورهای همسایه باید با خواست دمشق همراه و همگام شود. هم اکنون میان سوریه از یک سو و لبنان و اردن از سوی دیگر در این خصوص همکاری وجود دارد، اما تا کنون هیچ گونه همکاری از سوی ترکیه در این خصوص مشاهده نکرده ایم.  
وی ادامه داد: هم اکنون میان احزاب ترکیه با دولت اردوغان در خصوص موضوع پناهجویان سوری کشمکش وجود دارد و حتی مخالفان (دولت سوریه) نیز خواستار بازگشت به کشورشان ظرف مدت حداکثر یک سال هستند، اما اردوغان می خواهد با اسکان دادن آنها در (شمال) سوریه از آنها در داخل کشورشان بهره برداری سیاسی نماید و در حال ساخت شهرک هایی برای آنها (در مناطق مرزی شمال سوریه) است تا آنها به مانعی بین مرزهای ترکیه و کردها تبدیل شوند.
هم اکنون انتظار است که پناهجویان سوری به کشور و خانه و کاشانه خود باز گردند، کاشانه ای که سال ها توسط گروه های تروریستی مورد حمایت جبهه غربی – عربی – صهیونیستی و ترکیه به آتش کشیده شد، ولی با مجاهدت های رزمندگان جبهه مقاومت اسلامی و ارتش سوریه آزاد شد و دوباره باید به دست خود سوری ها آباد شود و رنج و مشقت چند ساله آنها به آرامش تبدیل شود.
هدف غربی ها و به ویژه آمریکا و سازمان های در ظاهر حقوق بشری وابسته به غرب در جلوگیری از بازگشت آوارگان سوری به کشور خود این است که آنها با این کار خود می خواهند بگویند که در سوریه امنیت نیست و در عین حال می خواهند مشکلات آوارگان سوری در لبنان ادامه داشته باشد و به لبنان ضربه بزنند، کشوری که خود دارای مشکلات فراوان اقتصادی است، اما برخی مقامات لبنانی به خوبی متوجه این قضیه شده و دست غربی ها را خوانده اند و سعی دارند با هماهنگی دولت دمشق به قضیه آوارگان سوری در کشور خود پایان دهند.
اما در اصل قضیه این است که با بازگشت آوارگان سوری به کشورشان و بازگویی خاطرات تلخ آوارگی چند ساله خود، چهره ضدانسانی غرب و به ویژه آمریکا بیشتر هویدا خواهد شد، موضوعی که غربی ها راضی به آن نیستند.