فضای مجازی ابزار پیشرفت با چاشنی آسیب

به گزارش ایرنا، دهه های ۸۰ و ۹۰ شمسی با آمدن اینترنت به متن زندگی بشریت، تحولات بزرگی در بستر آن به وجود آمد، ابزاری که با سرعت تمام ،جوامع بشری را به هم نزدیک کرد و به تمام معنا ایده دهکده جهانی محقق شد.
اگرچه عصر گوتنبرگ و ظهور رسانه های چاپی و پس از آن شنیداری و دیداری مانند رادیو و تلویزیون را آغاز تبدیل جهان به دهکده می نامند اما در دهه های اخیر این اینترنت و فضای مجازی است که بر افکار جهانیان مدیریت می کند و میلیون ها پیام را بین جوامع مختلف بشری رد وبدل می کند.
اینک جهان به سمتی پیش می رود که افکار انسان ها در بستر فضای مجازی و دنیای اینترنت شکل می گیرد ، عصری که پیام ها به سرعت بازتاب و بازنشر می یابد و سطح آگاهی ملت ها و تمدن ها از حال و احوال یکدیگر نزدیک شده است.
در این حال آنچه در این بستر می توان دید، دست های آشکار و پنهانی است که هریک مقاصدی دارند تا به نوعی سکان افکار را در دست گیرند.آمدن فناوری جدید نه تنها خود به الگوی شخصیت بخشی تبدیل شده بلکه افکار و ایده ها را به سمتی پیش می برد که مقصد طراحان فکری آن را در پشت پرده پیاده سازی کرده اند.

با این وجود جذابیت این نرم افزار که در دست حداکثری جمعیت دنیا دیده می شود به حدی است که دار و ندارها، عافیت طلبی ، رفاه جاودانه، کسب ثروت و قدرت و برتری را در سایه سار آن می جویند. اینکه بسیاری در پرتو این پدیده نوظهور حتی زندگی خود را به باد فنا داده یا جان باخته اند اما باز طرفدارانش به قدری فراوانند که شمارش آنها تنها از عهده همین ابزار بر می آید.
روی دیگر سخن اینکه فناوری امروز رسانه ای در گیرنده های تلویزیون یا رسانه های خبری خلاصه نمی شود و هر کاربر تلفن همراه یا رایانه کوچک خود یک رسانه تشکیل می دهد ؛ حتی کودکان خردسال هم آمال و آرزوهای خود را در این فضا می جویند و بین رسانه تلویزیون و امثال آن ، پریدن به دامان فضای مجازی را ترجیح می دهند.
فراوانی بازی های فکری ، علمی و تنوع سرگرمی ها تا موارد دیگر ، خوان این فضا را گسترده و تا عمق وجود مردمان کره زمین ریشه دوانده است. با اینکه نمی توان منکر فواید دنیای مجازی و ابزار اینترنت شد اما در بستر همین ابزار دست های پلید به آداب ، رسوم ، فرهنگ ها ، ارزش ها و عقاید ملل چنگ انداخته و درحال پاک کردن اذهان از داشته های فرهنگی خود هستند به طوریکه بسیاری از جوامع در اسارت یک فرهنگ و اندیشه ای که به اصطلاح خود را برترین می داند به بند کشیده شده اند.
گاهی این فضا تا آنجا پیش می رود که برخی افکار ساده لوح ،خود را قربانی یک ایده نادرست می کنند و به امید آنکه در سرای باقی ، بهشت برین را به تملک درآورند مرگ را بر زندگی ترجیح می دهند.

فضای مجازی ، نابود کننده مرز خیال و واقعیت

رییس پلیس فتا استان البرز در خصوص آسیب های فضای مجازی می گوید: استفاده افراطی نوجوانان از فضای مجازی نابودی مرز بین خیال و واقعیت را در پی دارد چرا که ورود شبکه های اجتماعی به کانون خانواده سبب بروز آسیب های اخلاقی شده است.

سرهنگ رسول جلیلیان می افزاید: امروزه کودکان و نوجوانان هدایت فکری اینترنتی را صمیمانه و لذت بخش تر از رابطه عاطفی خود با خانواده می دانند که غرق شدن در این فضا زمینه انزوا و افت تحصیلی را فراهم می کند.

وی به برخی اثرات مخرب فضای مجازی اشاره کرد ، ادامه می دهد : کم خوابی و افزایش پرخاشگری، مشکلات جسمی ، روحی و روانی، تنبلی ذهن و افت تحصیلی، افسردگی، گوشه‌گیری و انزواطلبی ، کاهش تعاملات خانوادگی و اجتماعی از آسیب هایی است که در بستر فضای مجازی دامنگیر کودکان ، نوجوانان ، جوانان و حتی بزرگسالان شده است.

این کارشناس فضای مجازی نقش خانواده ها را در هدایت فرزندان کلیدی می داند و می گوید: برای استفاده از اینترنت و بازی های رایانه ای قانون ساعت مشخصی را تعیین کرده است و برای تنظیمات امنیتی و حریم خصوصی دستگاه مورد استفاده کودک  را به طور مرتب بررسی می کند.

محتوای برخی برنامه ها مضر است

رییس پلیس فتا البرز دربخش دیگری از سخنان خود به آسیب های بازی های اینترنتی و مجازی اشاره می کند و می افزاید: محتوای برخی از این بازی‌ها برای کودکان و نوجوانان مضر است و خشونت و هیجان زیاد را در پی دارد ضمن آنکه نمایش تصاویر و شخصیت های

نامناسب در فضای مجازی ذهن و روان کودکان را به چالش می کشد.

براین اساس پلیس فتا به عنوان یک مجری و ناظر بر فضای مجازی در این سال ها اقدامات گسترده ای برای پیشگیری و کنترل افکار انحرافی در فضای مجازی در پیش گرفته و همواره آسیب های این فضا را به خانواده ها و کودکان و نوجوانان گوشزد کرده و هشدارهای لازم را داشته است .

جلیلیان توصیه می کند که والدین ، کودک و نوجوان خود را هنگام استفاده از فضای مجازی تنها نگذارند و روی نحوه استفاده آنان از این دنیای گسترده نظارت کافی و دوستانه داشته چرا که فناوری فضای فاصله‌ها را بیشتر کرده است . استفاده از اینترنت برای نوجوان باید همراه با قانونمندی باشد و والدین باید به فرزندان خود یاد بدهند که اجازه چه فعالیت‌هایی را با اینترنت دارند و از چه فعالیت‌هایی باید به دور باشند.
در این فضای پرمخاطره والدین نقش اساسی و اصلی در حفظ امنیت کودکان در برابر آسیب‌ها و تهدیدات فضای مجازی بر عهده دارند، آن‌ها باید سطح دانش و آگاهی خود را بالا برده و با آگاهی‌بخشی به کودکان و همراهی آنان در این محیط، از آسیب‌های این حوزه پیشگیری کنند.

توصیه های یک مسوول تعلیم و تربیت در البرز

رییس اداره امور تربیتی ، مشاوره و مراقبت در مقابل آسیب های اجتماعی آموزش و پرورش استان البرز از جمله مسوولانی است که خانواده ها را در صف مقدم مقابله با آسیب های اجتماعی معرفی می کند و از خانواده ها می خواهد رفتارهای فرزندان خود را در دنیای مجازی کنترل کنند.

فرهاد منظوری معتقد است که بسیاری از آسیب‌های اجتماعی در گروه سنی نوجوانان بروز پیدا می‌کند و امروزه با افزایش آسیب‌های اجتماعی ناشی از فضای مجازی در بین دانش آموزان مواجه هستیم.

سلامت روان، امنیت و آرامش درون محیط خانواده ه از مسیرهای اصلی مقابله با آسیب‌های اجتماعی است که بنا به گفته منظوری امروزه کمتر مورد توجه قرار می گیرد.
وی تاکید می کند که والدین نباید به بهانه اشتغال خود، فرزندانشان را به حال خود رها کنند، بلکه باید بیش از پیش از فرزندان خود در برابر آسیب ها مراقبت کنند.

رییس اداره امورتربیتی، مشاوره و مراقبت دربرابرآسیب‌های اجتماعی آموزش و پرورش البرز ادامه می دهد، کودکان و نوجوانان به عنوان سرمایه‌های اجتماعی و آینده سازان جامعه هستند و برطرف سازی مشکلات و نیازهای روحی و جسمی آنها ضروری است.

استفاده درست از فضای مجازی آسیب زا نیست

یک جامعه شناس البرزی ، استفاده اصولی از فضای مجازی برای غنی سازی اوقات فراغت کودکان ، نوجوانان و جوانان توصیه می کند و می گوید این رویه آسیب زا نیست چرا که فضای مجازی یک‌ پدیده جهان شمول، کاربردی، مفرح، علمی و فرهنگی است که در صورت استفاده درست از آن بسیار هم خوب است.
احمد علی جبارزاده معتقد است که دسترسی آسان در هر زمان و مکان ، پایین بودن هزینه ، همگانی بودن، تنوع داشتن، خصوصی و عمومی بودن، مطابق با هر سلیقه ای بودن و امثال آن همه اینها دلایلی است که دنیا با مسأله اعتیاد به فضای مجازی به عنوان یک آسیب نوپدید روبرو شده است.
این جامعه شناس به تعریف جهانی از میزان استفاده از فضای مجازی اشاره می کند و می افزاید: سازمان بهداشت جهانی حداکثر زمان غیر کاری بودن در فضای مجازی را ۲ ساعت تعریف کرده و بیش از آن را آسیب زا خواهد بود.
به گفته وی ، مشاهدات، بررسی ها و شکایات والدین نشان‌می دهد که بیشترین زمان آزاد افراد  به گشت و گذار و فعالیت و بازی و چت در فضای مجازی و اینترنت سپری می شود و برخی مواقع میانگین این مدت زمان به حدود ۶ ساعت در روز می رسد که بسیار زیاد است.
نظارت و اجرای توافق انجام شده هر دستور العمل و برنامه ای با نظارت درست، مستمر و پیگیرانه والدین برای مدیریت کردن استفاده از فضای مجازی فرزندان از توصیه های این جامعه شناس است.

آنچه باید آموخت
همانطور که اشاره شد فضای مجازی ابزاری کارآمد برای توسعه افکار است و تیغ آن در بسیاری جهات بران و اسبش تیز رو است اما این تفکر، تعمق فکری و درنگ آگاهانه است که می تواند از تلاطم گردباد این پدیده نوظهور خود را به ساحل نجات برساند و سره را از ناسره تشخیص دهد .

وقوع حوادث و رویدادهای متفاوت در عصر کنونی بخش عمده ای از آن را به دنیای مجازی نسبت می دهند، دنیایی که دست پیدا و پنهان شیاطین را می توان در آن دید و به خوبی نیک و بد روزگار را فهمید.
آنچه در این سال ها سبب شد تا بسیاری از جوامع بشری به انحطاط یا پیشرفت دست پیدا کنند به عقیده کارشناسان حاصل برداشت های مثبت و منفی از دنیای اینترت و فضای مجازی است ؛ ملت هایی پیشرفت کردند که ضمن صیانت از باورهای اصیل، جانب رشد و توسعه علمی و عملی را در پیش گرفتند و فاصله خود را با دنیای هرزگی و بی بندوباری حفظ کردند.

اما در این آشفته بازار که افکار و اذهان به سرعت زیر بمباران عبارات و تصاویر مختلف قرار دارد، آنچه می تواند جوامع بشری به ویژه نوجوانان ، جوانان و حتی بزرگسالان را به سمت آرمان های مطلوب هدایتگر شود، سواد رسانه ای است که باید برای آن هزینه داد ، سرمایه گذاشت و ابزار لازم را به نسل جدید معرفی کرد.
نیک وبد دنیای مجازی با اینکه در کانون خانواده مشخص و تفهیم می شود اما متاسفانه امروزه بسیاری خانواده ها خود اسیر دنیایی شده اند که حتی خود و فرزندان را هم فراموش کرده اند.جذابیت و وسوسه های دنیای مجازی به حدی فراوان است که نمی توان به سادگی از کنار آن گذشت و در بسیاری جهات صدق و کذب چنان درهم آمیخته شده که تجزیه و تحلیل آن ها کار ساده ای نیست چه رسد به اینکه کاربر تلفن همراه یا رایانه، کودک ، نوجوان و جوان باشد.
با این وجود امروز دغدغه مندانی وجود دارند که با تحلیل داده های فضای مجازی برای مردم روشنگری می کنند و مردم را نسبت به استفاده درست از این پدیده نوظهور آگاه می سازند.دیدن جلوه های زیبا از زندگی اولین جرقه در اذهان برای فراموش کردن بسیاری از داشته های ارزشمند خود به شمار می رود و کار را به جایی می رساند که فرد مغلوب فضای مجازی به گذشته و دارایی های مادی و معنوی خود پشت کند.
بیشتر مواقع چنان یک، نوجوان، جوان و بزرگسال مجذوب داده های یک برنامه مجازی می شود که در فضای صمیمی و جذاب دورهمی خانوادگی و فامیلی گوشه انزوا را انتخاب می کند که البته این وضعیت امروزه حتی گریبانگیر دورهمی ها شده و به بیان ساده می توان گفت همه در جمع هستند اما در دنیای خود غرق شده اند.

در این سال ها حادثه های فراوانی در بستر همین دنیای مجازی رخ داده که به فروپاشی بسیاری از کانون گرم خانواده ها انجامیده و مرگ ناخواسته عزیزان را رقم زده است . بر این اساس درصورتی فضای مجازی و اینترنت ابزار توسعه علمی ، پیشرفت و ترقی محسوب می شود که استفاده از این فضا اصولی ، دارای چارچوب مشخص و قانونمند باشد ضمن آنکه افزون بر خانواده ها ، کارشناسان و متولیان امور هم باید با استفاده از ظرفیت ها مانند فرهنگسراها و مکان های عمومی ، آموزش همگانی را پیرامون این فضا عملیاتی کنند.