شورای فرهنگ عمومی کشور بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران با هدف گسترش فرهنگ پژوهش در کشور ۲۵ آذر را روز ملی پژوهش نام‌گذاری کرد. وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز از سال ۱۳۷۹ و با تغییرات در این وزراتخانه از وزارت فرهنگ و آموزش عالی، چهارمین هفته آذر را به نام هفته پژوهش نام گذاشت و پس از آن از سال ۱۳۸۴ این نام به هفته پژوهش و فناوری تغییر یافت. هفته پژوهش و فناوری استانی امسال از ۱۲ تا ۱۷ آذر و هفته پژوهش و فناوری ملی ۱۹ تا ۲۵ آذر برگزار می‌شود.
در آستانه هفته پژوهش و فناوری، مسعود تجریشی دانش‌آموخته مهندسی محیط‌زیست از دانشگاه کالیفرنیا دیویس در مقطع دکتری و عضو هیات علمی دانشکده عمران دانشگاه صنعتی شریف در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در مورد هفته پژوهش و اهمیت آن اظهار داشت: یکی از اهداف برگزاری این هفته آن است که بگوییم چه دستاوردهایی حاصل شده است تا مسوولان بدون تحقیق تصمیم گیری نکنند، همچنین اقدامات انجام شده چه بوده و چه آثاری برای جامعه داشته است.
وی که سوابق کار اجرایی و تحقیقاتی مختلف از جمله معاونت محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست (۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰)، معاون پژوهشی دانشگاه صنعتی شریف (۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵) و مدیریت دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه (۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰) را در کارنامه کاری خود دارد، خاطرنشان کرد: این موضوع یک فرآیند ادامه‌دار است، باید متصل باشد و فقط در یک هفته این اهداف محقق نمی‌شود. مساله اصلی ما این است که باید علم را در خدمت جامعه درآوریم؛ زیرا مردم و حتی برخی مسئولان می‌پرسند اصلا تحقیق به چه دردی می‌خورد؟
استاد دانشگاه صنعتی شریف افزود: در ادوار مختلف، تنها رهبر معظم انقلاب اسلامی به‌خوبی بر نقش فعالیت‌های علمی و پژوهش و اهمیت آن در توسعه کشور تاکید کردند و تذکرات و پیگیری های لازم را در این زمینه انجام دادند. تعداد اندکی از اعضای دولت ها و مسوولان به اهمیت این موضوع توجه کرده و حتی در دولت ها افراد کمی بودند که نقش واسط حاکمیت با دانشگاه‌ها و آموزش عالی را ایفا می کردند.
در دوره‌های مختلف زمینه‌های فرهنگی لازم را در دولت و مجلس برای توجه لازم به علم و پژوهش ایجاد نکرده‌ایم.
ارتقای اعضای هیات‌علمی در بسیاری از کشورها با مقاله آی‌اس‌آی نیست
تجریشی در پاسخ به این سوال که جوامع دیگر چه راهکاری برای پذیرش مفید بودن پژوهش توسط مردم انتخاب کرده‌اند، گفت: بسیاری از دانشگاه‌های خوب دنیا یک روز یا یک هفته درهای خود را به روی مردم باز می‌کنند، آزمایشگاه ها و مراکز علمی و موزه های آنها پذیرای مردم و همه اعضای خانواده ها هستند و به این شکل مردم از دستاوردهای دانشگاه محل زندگی خود مطلع می شوند، همچنین فعالیت های علمی و اهمیت آنها برای مردم توضیح داده می شود.
وی ادامه داد: روند ارتقای اعضای هیات علمی در بسیاری دانشگاه‌های خوب دنیا بر اساس انتشار مقاله‌های آی اس آی (مانند ایران) نیست و به موضوعات محسوس مانند شرکت عضو هیات علمی در جلسات حل مشکل با مردم، انتشار مقاله در روزنامه های شهر و حل مشکلات جامعه یا عقد قراردادهای ارتباط با صنعت هرچند ناچیز هم توجه می شود، زیرا مردم باید بدانند پژوهش و کار علمی در بهبود زندگی و کاهش هزینه زندگی آنها نقش اصلی دارد.
معاون پژوهشی پیشین دانشگاه صنعتی شریف بر آموزش اهمیت علم از دوران کودکی تاکید کرد و گفت: در کشوری مثل آمریکا اعضای فرهنگستان ها و نخبگان علمی به میان مردم و حتی کودکستان ها می روند و در ورود چالش های روزمره مانند محیط زیست، تغییر اقلیم، آلودگی هوا و مدیریت پسماند با مردم و کودکان صحبت می‌کنند تا راه های علمی را برای حل این مشکلات به زبان ساده توضیح دهند. این کار فرهنگی اثر بسیار زیادی در شناسایی جایگاه علم در جامعه و آگاهی نسل های آینده‌ساز دارد.
خروجی دانشگاه‌های ایران با هر معیاری قابل‌قبول است
تجریشی به کاهش داوطلبان گروه آموزشی ریاضی در کنکور سراسری چند سال اخیر اشاره کرد و گفت: اگر این روند ادامه یابد، سال‌های بعد نمی توانیم در فناوری‌های آینده دنیا حرفی برای گفتن یا فهم درستی از فناوری‌های روز داشته باشیم. حتی متخصصانی برای حوزه های پیشرفته علوم از جمله حوزه های هوافضا، فناوری نانو، زیست‌فناوری، موتور و خودروسازی نخواهیم داشت.
وی با یادآوری مبالغی که برای دانشگاه‌ها هزینه می‌شود، افزود: اگر خروجی دانشگاه‌ها را بررسی کنیم، مشاهده می کنیم هزینه ای که برای آنها می شود، زیاد نیست به ویژه در مقابل خروجی های آنها که بسیار ارزشمند است.
تجریشی گفت: در مجموع ۱۰ سال اخیر، پنج دانشجوی دکتری داشته ام که فارغ التحصیل شده اند و سه نفر از آنها در بهترین مراکز علمی و آموزشی دنیا مشغول کار شده اند. همین امر نشان می دهد دستاوردهای دانشگاه های ما خوب و محصول ما از کیفیت بسیار خوب برخوردار بوده که جذب مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی برتر جهانی شده اند.
عضو هیات‌علمی دانشگاه صنعتی شریف افزود: این وضع در مورد دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه های خوب ایران نیز صادق است و خروجی دانشگاه های ما با هر معیار بین المللی قابل قبول است و سریعا آنها را جذب بازارکار و دانشگاه های خود می کنند.
نظر شما