مناطق حفاظت شده لرستان زیستگاه امن حیات وحش

به گزارش ایرنا استان چهار فصل لرستان با شرایط توپوگرافی منحصر به فرد با وسعت یک وهفت دهم درصد مساحت کشور دارای تنوع زیستی بسیار بالایی است به طوریکه این استان کوهستانی به واسطه ۳۵ قله بالای سه هزار و ۵۰۰ متر و شرایط اقلیمی یکی از پناهگاه های منحصر به فرد تنوع زیستی در سطح کشور به شمار می رود و بنابر مطالعات کارشناسان، به دلیل شاخص های جغرافیایی منحصر به فرد بیش از ۲۵ درصد تنوع زیستی کشور شامل ۳۶۸ گونه جانوری و یک هزار و ۷۰۰ گونه گیاهی در آن شناسایی شده است.

حفظ و حراست محیط زیست در جوامع امروزی یکی از شاخص های توسعه پایدار است که خوشبختانه طی سال های گذشته به این مهم پرداخته شده است، بطوری که وسعت مناطق تحت مدیریت لرستان چند برابر شد و تنوع جمعیت گونه های جانوری و گیاهی در این مناطق رشد قابل قبولی داشته است.

لرستان با مساحتی معادل ۲۸ هزار و ۳۰۶ کیلومتر مربع در غرب ایران بعنوان یکی از استان های زاگرس نشین، رشد و ساماندهی چشمگیری در حوزه ارتقای سطح مناطق تحت مدیریت محیط زیست و حتی رشد جمعیت گونه های نادر داشته است.

به گفته برخی کارشناسان، لرستان بعنوان ایرانی کوچک تقریبا تمام انواع آب و هوایی ایران را در فصول مختلف تجربه می کند که نتیجه این تنوع آب و هوایی، غنای گیاهی و جانوری است و اکثر گونه‌های کشور در این استان موجود هستند.

لرستان ۲/۲ درصد جمعیت و ۷/۱ درصد مساحت کشور را دارد و بارندگی های متناوب به همراه توپوگرافی کوهستانی و آب و هوای مناسب باعث شکل گیری یکی از متنوع ترین زیست بوم های گیاهی در این استان شده است و همین عوامل باعث ایجاد شبکه رودخانه ای استان با ۳۰ رودخانه دائمی به طول ۲ هزار و ۴۵۰ کیلومتر در ۲ حوضه دز و کرخه است.

لرستان با واقع شدن میان رشته کوه های زاگرس نقش مهمی در اکوسیستم این منطقه و کشور دارد به نحوی که از مجموع ۶ میلیون هکتار جنگل‌های زاگرس ۱.۲ میلیون هکتار آن در این استان قرار دارد.

شبکه رودخانه های استان یکی از غنی ترین شبکه آبهای روان کشور است که با احتساب آبهای ورودی از استان های مجاور پس از کسر مصارف، بالغ بر ۱۲.۵ میلیارد متر مکعب آب را به دریاچه پشت سدهای دز و کرخه تخلیه می نمایند که این حجم آب حدود ۱۱ درصد کل آبهای جاری کشور است.

از طرفی شرایط توپوگرافی و کوهستانی بودن وضعیت جغرافیایی لرستان و تنوع آب و هوایی نیز یکی از مزیت های تنوع زیستی این استان است چنانکه کمترین ارتفاع استان در پلدختر با ۳۰۰ متر و بیشترین ارتفاع در اشترانکوه با چهار هزار و ۸۰ متر از سطح دریا است و این موضوع زمینه حضور گونه های جانوری از جمله پلنگ و همچنین چندین گونه جانوری اندمیک ( منحصر به فرد) را در استان فراهم کرده است.

برخی از گونه های جانوری این استان بعنوان گونه های چتری بیانگر تنوع زیستی بسیار متنوع این استان است و از طرفی جانورانی همچون سمندر لرستانی، انواع گربه سانان، وزغ لرستانی و سه گونه ماهی کور غار، گونه های منحصر به این استان هستند.

۱۵۰ گونه جانوری در لرستان شناسایی شده که از این تعداد پنج گونه جانوری شامل وزغ لرستانی ،سمندر لرستانی و سه گونه ماهی کور غار به عنوان گونه های جانوری اندمیک در ثبت جهانی شده است.

کل (پازن کوهی)، بز، خوک وحشی، پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، کفتار، گرگ، روباه معمولی، خرگوش، تشی، گربه وحشی، دلیجه، کلاغ نوک سرخ، کرکس، سارگپه پا بلند، عقاب طلایی، شاهین، بالابان، کبوتر چاهی، انواع سهره‌ها، شاه بوف، کبک، تیهو، کبوتر جنگلی، قمری، چرخ ریسک بزرگ، سنگ چشم خاکستری، کمر کلی، کمر کلی کوچک، چکاوک مهمترین گونه های جانوری این استان هستند.

حفظ و حراست تنوع زیستی لرستان اولویت سازمان محیط زیست

معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان گفت: تاکنون بیش از یک هزار و ۷۵۰ گونه گیاهی در استان شناسایی، گزارش و ثبت شده است که تعداد بسیاری از آنها بومی، اندمیک و خاص استان هستند، همچنین ۲۳۸گونه پرنده، ۴۴ گونه پستاندار، ۵۵ گونه خزنده، پنج گونه دوزیست و حدود ۲۰ گونه ماهی در رودخانه، تالاب و دریاچه های کوهستانی لرستان شناسایی و ثبت شده اند.

نبی الله قائدرحمت افزود: سازمان محیط زیست کشور و به تبع آن محیط زیست لرستان همواره تلاش می کنند با جلوگیری از تخریب و هدر رفت منابع طبیعی و حیات وحش، نمونه هایی از این مواهب الهی را به شکل طبیعی و بکر جهت استفاده های مختلف و نسل های آتی، تحت حفاظت و حمایت خود قرار دهند به نحوی که تاکنون توانسته اند ۱۱.۳۷ درصد از کل مساحت استان را تحت عناوین اثر طبیعی – ملی (غار ماهی کو ر)، پناهگاه حیات وحش سفیدکوه ازنا - دورود و سمندرلرستانی یک (وژن آب بخش پاپی )، مناطق حفاظت شده (اشترانکوه، سفید کوه خرم آباد،قالیکوه الیگودرز و شادابکوه پلدختر) ثبت کنند و با توجه به ضوابط قانونی به صورت مستقیم مدیریت نمایند.

قائدرحمت اظهار داشت: همچنین برنامه ریزی لازم به منظور احیای زیستگاه ها و زیست بوم های استان در اولویت کاری قرار گرفت و با ارسال طرح و پیشنهادهای تخصصی جهت ارتقا و افزایش سطح حفاظتی مناطق شکار ممنوع ( حدود ۸۳/۴ درصد) به سازمان متبوع جهت سیر مراحل قانونی، اقداماتی انجام شده است و در صورت تصویب و ثبت پیشنهادات ارسالی، سطح مناطق تحت مدیریت محیط زیست استان به ۲۲/۱۶ درصد افزایش خواهد یافت.

وی گفت: همچنین در این راستا شناسنامه مناطق تحت مدیریت و مناطق شکار و صید ممنوع استان تهیه شده است.

۴۵۹ هزار و ۱۰۷ هکتار مناطق تحت مدیریت در لرستان وجود دارد

معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان گفت: در حال حاضر ۱۶ پاسگاه محیط بانی در لرستان فعال است و ۲ پاسگاه نیز در دست احداث و اکنون نیز مجوز ۲ پاسگاه دیگر اخذ شده است.

قائدرحمت افزود: اکنون ۳۲۲ هزار و ۱۱۴ هکتار مناطق چهارگانه با مساحت ۱۱.۳۷ هکتار، ۱۳۶ هزار و ۹۹۳ هکتار مناطق شکار و صید ممنوع با مساحت ۴.۳۸ هکتار در این استان وجود دارد که در مجموع حدود ۱۶ درصد مساحت استان هستند.

وی بیان کرد: در راستای حفظ وحراست از گونه های جانوری این استان ۱۲ دوربین هوشمند در مناطق تحت مدیریت استان نصب شده است و در این زمینه لرستان بعنوان استان پایلوت رصد و پایش گونه های شاخص جانوری را با استفاده از این دوربین ها آغاز کرده است.

وی ادامه داد: همچنین با پیگیری های انجام شده در استان گونه گوزن زرد با همکاری بخش خصوصی به استان وارد شده است و به زودی پس از تکثیر، این گونه نادر در طبیعت استان رها سازی خواهد شد.

معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان با بیان اینکه در گذشته منطقه گازرده لرستان مسیر ییلاق و قشلاق گوزن زرد بوده است اظهار داشت:اکنون نیز تلاش می شود پس از تکثیر و افزایش جمعیت این گونه جانوری در زمینه گردشگری نیز با تعامل بخش خصوصی به عنوان ظرفیتی قابل توجه در استان معرفی شود.

قائدرحمت با اشاره به تلاش های انجام شده در راستای ارتقای مناطق تحت مدیریت استان گفت: در حال حاضر مناطق شکار وصید ممنوع استان ۴.۳۸ مساحت استان و مناطق چهارگانه نیز ۱۱.۳۷ درصد مساحت این استان هستند که این میانگین بیش از میانگین کشوری یعنی ۱۱ درصد است.

وی با بیان اینکه مناطق شکار و صید ممنوع استان قابلیت ارتقا سطح دارند افزود:همچنین با پیگیری های انجام شده پناهگاه حیات وحش سفید کوه ازنا و بخشی از اشترانکوه بعنوان پارک ملی معرفی می شوند.

ارتقای سطح مدیریت مناطق چهارگانه تحت حفاظت محیط زیست لرستان

قائدرحمت گفت: ۱۴۵هزار هکتار از عرصه‌های طبیعی استان در سال های اخیر به مناطق حفاظت شده و تحت مدیریت این سازمان ارتقا یافته است و اکنون نیز علاوه بر اینکه ۲ پاسگاه محیط بانی در حال احداث هستند مجوز راه اندازی ۲ پاسگاه دیگر نیز اخذ شده است.

معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان بیان کرد: این مناطق به دلیل تنوع زیستی و ارزش های گوناگون زیستگاهی به مناطق حفاظت شده و پناهگاه حیات وحش ارتقا یافتند.

وی اظهار داشت: زیستگاه های سمندر لرستانی در شهرستان پلدختر تحت عنوان مناطق شادابکوه، منطقه صید و شکار ممنوع قالیکوه در شهرستان الیگودرز و زیستگاه سمندر لرستانی در بخش پاپی شهرستان خرم آباد تحت عنوان پناهگاه حیات وحش سمندر یک (وژن آب) در دولت تدبیر و امید به مناطق حفاظت شده استان افزوده شدند.

معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان اظهار داشت: در حال حاضر با توجه به این افزایش سطح، هفت منطقه با وسعتی بیش از ۳۲۲ هزار هکتار، مناطق شکار و صید ممنوع ۶ منطقه با وسعتی معادل۱۳۶۱ هزار و ۹۹۳ هکتار و ۲ زیستگاه حساس نیز با وسعتی معادل پنج هزار و ۲۴۹ هکتار تحت حفاظت محیط زیست لرستان قرار دارند.

وی ادامه داد: وسعت مناطق تحت مدیریت محیط زیست از ۶.۲۷ درصد مساحت استان به ۱۱.۳۷درصد افزایش یافته که این امر اقدامی ارزشمند، ماندگار و مفید در راستای حفظ تنوع زیستی استان است.

قائدرحمت همچنین ادامه داد: در راستای ارتقای ضریب امنیتی در مناطق تحت مدیریت این استان، نصب دوربین های تله ای" کمراترپ "در زیستگاه ها و ثبت تصاویر ارزشمند از وحوش از جمله پلنگ ایرانی، خرس قهوه ای و شاه روباه طی سال های گذشته اجرایی شده است.

افزایش جمعیت و تنوع زیستی حیات وحش لرستان در سال های اخیر

معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان همچنین گفت: کل (پازن کوهی)، بز، خوک وحشی، پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، کفتار، گرگ، روباه معمولی، خرگوش، تشی، گربه وحشی، دلیجه، کلاغ نوک سرخ، کرکس، سارگپه پا بلند، عقاب طلایی، شاهین، بالابان، کبوتر چاهی، انواع سهره‌ها، شاه بوف، کبک، تیهو، کبوتر جنگلی، قمری، چرخ ریسک بزرگ، سنگ چشم خاکستری، کمر کلی، کمر کلی کوچک، چکاوک مهمترین گونه های جانوری این استان هستند.

وی با اشاره به اقدامات تعیین شعب های ویژه زیست محیطی در تمامی شهرستان های لرستان، ابطال پروانه شکار و ضبط سلاح شکارچیان متخلف از طریق دستگاه قضائی گفت: وضعیت تنوع زیستی و جمعیت حیات وحش این استان بر اساس سرشماری های انجام شده، افزایش یافته و در حال حاضر بی‌سابقه و بسیار غنی است.

وی ادامه داد: کشف و شناسایی چهار گونه جدید جانوری شاه روباه، جنس جدیدی از ماهی کورغار، هوبره و خروس کولی سینه سیاه در زیستگاه های لرستان نتیجه حراست گسترده از تنوع زیستی این استان است.

قائدرحمت بیان کرد: هرساله گونه های حیات وحش به ویژه گونه های شاخص در راستای برنامه‌ریزی و چگونگی سیاست گذاری در زمینه تنوع زیستی سرشماری می شوند.

وی اظهار داشت: بررسی های به عمل آمده و مقایسه سرشماری سال های گذشته نشان می دهد اکنون وضعیت تنوع زیستی و جمعیت حیات وحش استان بسیار غنی است که این مهم به دلیل اقدامات حفاظتی، برنامه های آموزشی و برخورد قاطع با متخلفان زیست محیطی محقق شده است.

وی با تاکید بر ضرورت دستیابی حیات وحش لرستان به استانداردهای بین المللی ادامه داد: وجود جمعیت های پرشمار گونه های قوچ، میش، کل و بز وحشی، پستانداران بزرگ و گربه سانانی مانند خرس و پلنگ بیانگر تنوع زیستی غنی در مناطق تحت حفاظت و آزاد استان است.

معاون فنی حفاظت محیط زیست لرستان ادامه داد: همچنین بیش از ۲۰ زیستگاه جدید از گونه سمندر لرستانی در حوزه استان شناسایی و ۱۲ زیستگاه ثبت شده است که پایش های مستمر از زیستگاه های مربوطه در دستور کار قرار دارد.

پیش از این خبرگزاری جمهوری اسلامی در اخباری با عناوین ۱۲ دوربین پایش حیات وحش در مناطق حفاظت شده لرستان نصب شد و مناطق حفاظت شده لرستان پناهگاه 25 درصد تنوع زیستی ایران به تنوع حیات وحش لرستان در استان پرداخته است.