دکتر «افسانه کمالی» عضو گروه جامعه‌شناسی دانشگاه الزهرا(س) در نشست «نسل جدید و زندگی روزمره» در مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) تاکید کرد که شکاف نسلی در جامعه وجود ندارد بلکه ما با نوعی شکاف بین مسئولان، نهادها، مردم و کودکان مواجه هستیم.
نخستین سخنران این نشست دکتر «محمدمهدی خوئی» عضو گروه جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی بود که به تشریح مسائل مختلف نسلی از جمله رسانه‌های مصرفی نسل جدید پرداخت و در این بخش دکتر کمالی درباره دسته‌بندی‌ها برای نسل جدید توضیحات زیر را ارائه کرد.
هنوز نمی‌دانیم نسل جدید شامل چه سنی می‌شود
تمرکز بر مساله جوانان سبب شده کودکان در جامعه‌شناسی ایران حذف شوند؛ ما هنوز مشخص نکرده‌ایم به چه سنی کودک گفته می‌شودکمالی با اشاره به حوادثی که در چند ماه گذشته در کشور اتفاق افتاد، می‌گوید اصولا ما نمی‌دانیم نسل جدید چه کسانی هستند و دسته‌بندی درستی درباره این نسل انجام نشده است. هنوز نمی‌دانیم این نسل شامل چه سنی می‌شود. یک بار ما آن‌ها را از ۱۵ تا ۲۵ سال قرار می‌دهیم و یک بار دیگر آن‌ها را از ۱۸ تا ۳۰ سال دسته‌بندی می‌کنیم؛ گاهی هم ۳۵ ساله‌ها را جزو آن‌ها قرار می‌دهیم زیرا بعضی از ۳۰ سال به بالاها هنوز مجردند، کار ندارند و درس هم می‌خوانند.
اصلا کودکان در پژوهش‌های جامعه‌شناسی و به ویژه جامعه‌شناسی ایران حذف شده‌اند. ما حتی هنوز مشخص نکرده‌ایم کودکان چه سنی هستند و به افراد در چه سنی کودک اطلاق می‌شود. به این دلیل که در یک دوره، مساله جوانان برای ما مطرح بوده‌اند و ما به کودکان نپرداخته‌ایم.
آیا التهاب‌های سیاسی فقط ناشی از شکاف نسلی است؟
عضو گروه جامعه‌شناسی دانشگاه الزهرا(س) این پرسش را مطرح می‌کند که آیا بین گروه‌های سنی، نسلی و دوره‌ای تفاوت یا شکاف وجود دارد؟ و در پاسخ می‌گوید: سه مفهوم نسل، دوره و سن در تحقیقات جامعه‌شناسی وجود دارد که به طور کامل با هم مرتبط هستند و گاهی با همدیگر خلط می‌شوند؛ یعنی ما نمی‌دانیم که اگر بین افراد تفاوت دیده‌می‌شود، این تفاوت‌ها ناشی از سن آن‌هاست یا از دوران متفاوت یا ناشی از نسل متفاوت.
به گفته وی، تفکیک نسل، دوره و سن از یکدیگر بسیار سخت است و در صورتی که ما اطلاعاتی در موارد داشته باشیم، آنگاه با روش‌های پیچیده می‌توانیم این سه را از هم تفکیک کرده و بعد آن را تفسیر کنیم. اینگونه نیست که به راحتی از شکاف نسلی و شکاف سنی صحبت کنیم. بنابراین بسیار ساده و ابتدایی است که رخدادهای جامعه و التهاب‌های سیاسی را مساله شکاف نسلی بدانیم.
امروز نسل دوم اندک اندک جایگاه نسل اول و نسل سوم نیز به همین صورت جایگاه نسل دوم را گرفته است؛ نسل دوم یعنی نسلی که خود را متعصب‌تر از بقیه می‌داندتحقیقات در مورد نسل‌ها چه می‌گویند؟
کمالی به چند تحقیق اشاره می‌کند که در مورد نسل‌های مختلف در ایران انجام شده و می‌گوید: یکی از این تحقیقات ملی در پنج دوره انجام شده است. در این تحقیق جامعه آماری ۱۲ تا ۷۵ سال در نظر گرفته شده؛ در این تحقیق جمعیت زیر ۱۸ سال در استان‌ها حدود ۱۰ تا ۲۵ درصد جمعیت را تشکیل داده است. این تحقیق با رعایت کدهای اخلاقی و با حضور خانواده افراد انجام شده که نشانگر تفاوت اصلی در استفاده از اینترنت از سوی افراد زیر ۱۸ سال در انواع کاربری‌ها بوده است.
در حدود سال ۱۳۸۴ تحقیق دیگری با عنوان «نسل‌ها و ارزش‌ها» انجام شد که منطق کار در این تحقیق، بحث‌هایی در رابطه با نسل‌ها و شکاف نسلی بین نسل‌های مختلف است. «سه نسل پیش از انقلاب»، «نسل دوران جنگ» و «نسل پس از آن» در این تحقیق در نظر گرفته شده است.
در جریان این تحقیق، ۲۵ درصد افراد پایگاه متوسط اجتماعی و ۲,۳ درصد پایگاه بالا داشته و در نسل دوم نیز ۳۲ درصد پایگاه متوسط و پنج درصد پایگاه بالا داشته‌اند. همچنین، نسل سوم در پایگاه متوسط و بالا درصد بسیار اندکی را به خود اختصاص داده‌اند.
این تحقیق نشان می دهد نسل سوم به شدت نوگراست؛ این نسل و حتی نسل‌های دیگر، نسل سوم را نوگرا می‌دانستند. نسل اول خود را به شدت غیرلاابالی معرفی می‌کند. نسل دوم تا حدودی کمتر و نسل سوم نیز خود را در حد متوسطی از لاابالی‌گری می‌داند. نسل اول، دوم و سوم همگی خود را با تفاوت‌هایی متعصب می‌دانند اما نسل دوم که نسل انقلاب و جنگ هستند، بیش از بقیه خود را متعصب می‌دانند.
تفاوت بین نسلی در جامعه زیاد نیست
استاد جامعه‌شناسی دانشگاه الزهرا(س) به جایگاه سه نسل اشاره شده در تحقیق سال ۸۴ اشاره کرده و می‌گوید: امروز نسل دوم، اندک اندک جایگاه نسل اول و نسل سوم نیز به همین صورت جایگاه نسل دوم را گرفته است. مساله جدید این است که در حوادث اخیر برخی مردم به خیابان آمده و اعلام کردند که حاضر نیستند توصیه‌های حکومت را قبول کنند.
تحقیقات انجام شده نشان می دهد تفاوت بین نسلی آن‌چنان زیاد نیست که از آن با عنوان شکاف بین نسلی یاد شود. در تحقیقی که ایسپا انجام داده، نسل گذشته به شکل بسیار تندی در رابطه با نسل جدید صحبت می‌کند؛ در حالی که باید توجه داشت که تفاوت بین نسلی در جامعه آن‌چنان زیاد نیست. در تحقیقات انجام شده، تفاوت زیادی در نسل‌ها در استفاده از اینترنت از لحاظ کاربری و میزان استفاده مشخص شده که البته این رخداد در همه جای این دنیا اتفاق افتاده است.
باید بپذیریم نسل جدید فرمان‌پذیر نیست؛ ما با یک شکاف بین مسئولان، نهادها، مردم و کودکان مواجه‌ایمنسل جدید فرمان‌پذیر نیست
عضو گروه جامعه‌شناسی دانشگاه الزهرا(س) به فیلترینگ در کشور نیز اشاره می‌کند و معتقد است با توجه به روند جهانی اینترنت، ما نمی‌توانیم با فیلتر کردن موفق باشیم. باید بپذیریم نسل جدید فرمان‌پذیر نیست؛ ما با یک شکاف بین مسئولان، نهادها، مردم و کودکان مواجه‌ایم. این شکاف بدین صورت است که قدرت، دولت و نهادهای اجرایی، کار خودشان را انجام می‌دهند و حاضر نیستند ویژگی‌های دنیای جدید را درک کنند، این اتفاق باعث ایجاد شکاف شده است.
نظر شما