سال ۲۰۲۳ شاهد چه رویدادهای فضایی خواهیم بود؟

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا از «نیویورک تایمز»، تکرار سال ۲۰۲۲ میلادی از حیث تحولات و دستاورهای فضایی دشوار خواهد بود. در سال گذشته میلادی سازمان فضایی ناسا مردم جهان را با تصاویر تلسکوپ فضایی «جیمز وب» متحیر ساخت. ماموریت فضایی «دارت» یک سیارک را مورد اصابت قرار داد و آن را وارد مداری جدید کرد. «آرتمیس -۱» بشریت را در مسیر بازگشت به ماه قرار داد. چین کار ساخت یک ایستگاه فضایی جدید در مدار زمین را به پایان برد و «اسپیس ایکس» ۶۱ راکت را در مدت ۱۲ ماه پرتاب کرد.

با این حال در سال ۲۰۲۳ میلادی هم هیجاناتی در سکوهای پرتاب (فضاپیماها)، روی سطح ماه و در آسمان وجود خواهد داشت. در اینجا به برخی از رویدادهای فضایی سال جدید میلادی اشاره می کنیم که البته تاریخ دقیق برخی از آنها هنوز مشخص نشده است.

راکت‌های (موشک‌های) جدید

سازمان ناسا در سال گذشته میلادی برای اولین بار «سیستم پرتاب فضایی» بزرگ خود را به کار انداخت و با پرتاب آرتمیس -۱ به سمت ماه، آسمان شب را در فلوریدا درخشان کرد.

این مساله توجهات را به سمت «اسپیس ایکس» معطوف کرد که در حال ساخت نسل بعدی راکت – کشتی فضایی Starship- است و نقش مهمی در ماموریت «آرتمیس-۳» برای فرود روی ماه دارد.

«اسپیس ایکس» گزارش مهم زیست محیطی را انجام داد که اجازه پرتاب آزمایشی یک موشک از تگزاس جنوبی را خواهد داد اما این راکت برای پرواز در سال ۲۰۲۲ آماده نشد و این شرکت هنوز تاریخی برای پرتاب در سال جدید اعلام نکرده است. راکت های متعدد دیگری ممکن است در سال ۲۰۲۳ برای اولین بار پرواز کنند. مهمترین آنها به نام Vulcan Centaur از شرکت «یونایتد لانچ» در نهایت جانشین راکت AtlasV خواهد شد. تعدادی از شرکتهای خصوصی آمریکایی نیز در سال جدید میلادی راکتهای جدیدی را آزمایش خواهند کرد.

فرودهای جدید در ماه

مشاهده یک تلاش برای فرود در ماه در سال ۲۰۲۳ تضمین شده است. شرکت ژاپنی Ispace در ماه دسامبر ماموریت M۱ خود را روی یک راکت اسپیس ایکس شروع کرد. این ماموریت یک مسیر آرام و با صرفه جویی سوخت را به سمت ماه آغاز کرده است و انتظار می رود در ماه آوریل به مقصد خود برسد. ممکن است در سال جدید میلادی تا پنج تلاش دیگر برای فرود در ماه وجود داشته باشد.

سازمان ناسا یک زوج شرکت های خصوصی را به خدمت گرفته است تا محموله هایی را به سطح ماه انتقال بدهد. هر دو شرکت در سال ۲۰۲۲ با تاخیرهایی رو به رو شدند اما ممکن است در ماه های آینده به سمت ماه حرکت کنند. سه ماموریت فضایی دولتی قمری مربوط به ماه هم ممکن است به آنها بپیوندد.

ماموریت Chandrayaan-۳ کشور هندوستان هم سال گذشته با تاخیر رو به رو شد اما ممکن است امسال آماده شود.

یک ماموریت فضایی کشور ژاپن هم با نام «فرودگر هوشمند برای تحقیق ماه» SLIM قصد دارد فناوری های این کشور برای فرود در ماه را آزمایش کند و سرانجام ماموریت Luna-۲۵ کشور روسیه در ماه سپتامبر گذشته به تاخیر افتاد اما سازمان فضایی روسیه (Roscosmos) ممکن است در سال ۲۰۲۳ هم مجددا این ماموریت را امتحان کند.

تلسکوپ‌های فضایی جدید

تلسکوپ فضایی جیمز وب در سال گذشته میلادی با مناظر خود از کیهان، مشتاقان فضا و دانشمندان را حیرت زده کرد اما ممکن است در سال جدید هم تصاویر و مناظری از برخی مشاهدات مداری را مشاهده کنیم.

مهمترین اینها احتمالا از ماموریت «شونتیان» (Xuntian) خواهد بود؛ یک ماموریت چینی که بعدتر در سال ۲۰۲۳ آغاز به کار خواهد کرد و مانند نسخه پیچیده تری از تلسکوپ فضایی «هابل» خواهد بود.

این فضاپیما جهان کیهانی (یونیورس) را در طول موج های نوری (اپتیکال) و فرابنفش در مداری نزدیک به ایستگاه فضایی «تیانگونگ» کشور چین رصد خواهد کرد.

یک ماموریت تحت رهبری کشور ژاپن به نام «شریزم» (XRISM) نیز ممکن است در اوایل سال جدید میلادی آغاز شود. این ماموریت فضایی به کار طیف بینی (spectroscopy) اشعه ایکس برای مطالعه ابرهای پلاسما مشغول خواهد شد که این کار می تواند به توضیح ترکیب فضای کیهانی (یونیورس) کمک کند.

یک تلسکوپ فضایی اروپایی با نام «یوکلید» Euclid نیز ممکن است با یک راکت شرکت اسپیس ایکس به فضا پرتاب شود. این تلسکوپ درباره انرژی تاریک و ماده تاریک در فضای کیهانی مطالعه و تحقیق خواهد کرد.

ماموریت‌های سیاره‌ای جدید

یک فضاپیمای جدید در سال جاری به سمت سیاره «مشتری» (Jupiter) حرکت خواهد کرد و قصد دارد به اولین فضاپیمایی تبدیل شود که اقدام به گردش در مدار قمر یک سیاره دیگر خواهد کرد. این فضاپیما با نام JUICE اوایل ماه آوریل پرتاب خواهد شد تا در سال ۲۰۳۱ میلادی به منظومه «جووین» (Jovian) برسد. زمانی که به سیاره غول گازی برسد، با طی مراحلی اقدام به گردش در مدار برخی از قمرهای آن سیاره خواهد کرد که گمان می رود اقیانوس های زیرسطحی داشته باشند.

شرکت «راکت لب» نیوزیلند هم قصد دارد با راکت «الکترون» یک ماموریت فضایی به سیاره «زهره» (ونوس) اعزام کند.

یک خورشیدگرفتگی کامل و یک خورشیدگرفتگی جزئی

در سال ۲۰۲۳ میلادی همچنین شاهد دو مورد خورشیدگرفتگی خواهیم بود. یک خورشیدگرفتگی کامل در روز ۲۰ آوریل (۳۱ فروردین ۱۴۰۲) روی خواهد داد که بیشتر مربوط به نیمکره جنوبی خواهد بود.

اما ساکنان آمریکا نیز شاهد نمایش دیگری خواهند بود در روز ۱۴ اکتبر (۲۲ مهر ۱۴۰۲) که یک خسوف ناقص (annular eclipse) است. خسوف هایی از این نوع برخی اوقات «حلقه های آتش» نامیده می شوند زیرا ماه از زمین بسیار دور است و نمی تواند به طور کامل خورشید را بپوشاند اما یک تاثیر حلقه مانند ایجاد می کند.