به گزارش ایرنا؛ زنجره مو یکی از آفات کلیدی تاکستان‌های انگور است که در برخی از مناطق موهای انگور تا ۹۰ درصد خسارت وارد می‌کند و خسارت این آفت از طریق مکیدن شیره گیاهی در منطقه ریشه توسط پوره‌ها و همچنین ایجاد شکاف و تخم‌گذاری در داخل شاخه‌های یک‌ساله و به ندرت ۲ ساله توسط حشرات ماده بالغ صورت می‌گیرد.
زنجره مو هر چهار سال قادر به ایجاد یک نسل است و اولین تاریخ خروج پوره‌های بالغ از خاک نیمه اول خرداد ماه و پرواز زنجره‌های بالغ نیز تا اواخر مردادماه ادامه پیدا می‌کند، برای مبارزه با آفت، علاوه بر مبارزه مکانیکی از طریق هرس و حذف شاخه‌های آلوده به تخم آفت، استفاده از سموم است.
قطع شاخه‌های آلوده به تخم، از بین بردن میزبان وحشی (علف‌های هرز) در موهای انگور و اطراف آن، انتخاب زمین سبک و ارقام مقاوم از موثرترین راه‌های مبارزه با آفت زنجره مو است، همچنین عملیات زراعی همچون بیل زدن پای درخت در زمستان، هرس شاخه‌های حاوی تخم حشره، تقویت درخت به‌وسیله کودهای حیوانی و شیمیایی از دیگر روش‌های توصیه شده برای مبارزه با این آفت است که امروز تهدیدی جدی برای تاکستان‌های شهر جهانی انگور به شمار می‌رود.
خسارت عمده این آفت مربوط به تغذیه پوره‌ها از شیره گیاهی ریشه مو است و با ضعیف شدن موهای انگور در اثر پدیده خشکسالی و سرمازدگی، شرایط برای شیوع آفت زنجره در باغات انگور فراهم می‌شود، به‌طوری که در صورت عدم مدیریت اصولی باغ، کشاورزان خسارات قابل توجهی را متحمل خواهند شد.
زنجره مو چهار سال قادر به ایجاد یک نسل است
ریشه‌کن کردن و مبارزه جدی با آفت خطرناک زنجره مو برای تاکستان‌های انگور ملایر که عنوان جهانی نظام تولید انگور را یدک می‌کشد، بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود، باغ‌های انگور که شناسنامه کشاورزی این شهرستان به شمار می‌رود و بخش مهمی از اقتصاد مردم ملایر وابسته به باغداری و تولید کشمش است.
شهرستان ملایر با جمعیتی بیش از ۳۰۰ هزار نفر با سطح زیرکشت حدود ۱۱ هزار هکتار باغ انگور و تولید سالانه بیش از ۲۴۰ هزار تُن انگور و بیش از ۵۰ هزار تُن کشمش، رتبه نخست استان همدان را از این نظر دارد و یکی از شهرستان‌های پیشرو کشور در تولید انگور و کشمش است که از نظر ارزش غذایی، انگور ملایر منحصر به فرد و بی‌نظیر است.
با توجه به اینکه حدود ۸۵ درصد باغ‌های انگور ملایر، رقم کشمش بی‌دانه سفید است و محصول برداشتی به کشمش صادراتی تبدیل می‌شود، از این نظر سهم عمده‌ای در اقتصاد این شهرستان دارد و بیش از نیمی از صادرات استان همدان مربوط به شهرستان ملایر است که با وجود چنین ظرفیت‌های بارز و شاخصی در صنعت انگور و کشمش، حفظ و نگهداری از تاکستان‌های انگور این شهرستان یک الزام محسوب می‌شود و نیاز به حمایت همه‌جانبه ارگان‌های مربوطه (دولت و مجلس) دارد.
یادآوری این نکته ضروری است که در سفر رئیس جمهوری به استان همدان، وزیر جهاد کشاورزی به عنوان نماینده معین رئیس جمهوری به شهرستان ملایر سفر کرد که تمامی مسائل، مشکلات و مطالبات حوزه باغداری شهر جهانی انگور از سوی مسئولان استانی و شهرستانی جهاد کشاورزی مطرح و اعتبارات خوبی در این زمینه مصوب شد که امید می‌رود با اختصاص این اعتبارات، اقدامات اثرگذاری به ویژه در حوزه مبارزه با زنجره مو صورت گیرد و هر روز شاهد رونق اقتصادی باغداران و بهبود این محصول در تولید و عرضه باشیم.
زنجره مو شاید بحثی تکراری برای خیلی‌ها باشد و یا شاید اصلا برای عده‌ای قابل درک و فهم نباشد، اما تا از نزدیک این آفت بد قواره و ترسناک را نبینی، به عمق فاجعه پی نمی‌بری.
امسال اولین بار بود که این آفت موذی را هنگام تهیه گزارش از خاک کردن مو را از نزدیک در باغ‌های انگور درّه جوزان دیدم، بارها نام جیرجیرک یا همان زنجره مو را از زبان کشاورزان و دست‌اندرکاران جهاد کشاورزی و دغدغه آنها را نسبت به از بین بردن این آفت شنیده بودم، اما طبق ضرب‌المثل معروف "شنیدن کی بُود مانند دیدن"، واقعا زجرآور بود دیدن صحنه‌هایی از تاکستان‌های انگور که در محاصره زنجره مو بودند و دستان باغداران هم به جایی بند نبود.
کاهش سرما و بارندگی؛ عامل مهم در ایجاد زنجره مو
به گفته یک عضو شورای اسلامی جوزان، منطقه جوزان یک منطقه حاصلخیز و پربرکت و کشاورزی آن باغداری و تک محصولی است و طی یکی ۲ سال اخیر به واسطه کمبود بارش‌ها و پایین رفتن سطح آب قنات‌ها، کشاورزان با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند و باغ‌ها با آفت‌های زیادی مثل زنجره مو درگیر می‌شوند که موجب از بین رفتن موهای انگور می‌شود.
«ابوالفضل احمدی» در گفت و گو با ایرنا خواستار حمایت جدی مسئولان در اجرای جدول‌گذاری و لوله‌گذاری باغات و لایروبی قنات‌ها شد و افزود: قطعا حمایت از باغدران موجب دلگرمی آنها، پربارتر شدن باغ‌های انگور و ماندگاری عنوان جهانی می‌شود و اشتغالزایی در منطقه و خیر و برکت را به همراه می‌آورد.
وی با بیان اینکه کشمش صادرات عمده استان و شهرستان ملایر است، بیان کرد: در این راستا این محصول اشتغال فراوانی را در فصل انگور چیدن، موبُر و خاک کردن باغ در این منطقه ایجاد می‌کند و با ایجاد درآمدزایی برای خانواده‌ها، مشکلات زیادی از این طریق حل می‌شود.
احمدی تاکید کرد: برای حفظ و نگهداری تاکستان‌های ملایر به عنوان یک قطب مهم اقتصادی، نیاز است مسئولان توجه ویژه‌ای برای کمک به کشاورزان در از بین بردن زنجره مو داشته باشند.
در هر گوشه‌ای از سخنان کشاورزان، موضوع تهدید جدی جیرجیرک پُررنگ‌تر از بخش‌های دیگر بود، نمی‌توانستند به راحتی پیشه خود را که بیش از ۷۰۰ سال قدمت دارد و از گذشتگان و نیاکان آنها دست به دست شده و امروز هویت آنها شده را رها کنند و نسبت به سنت و رسوم دیرینه و کهن اجدادشان بی‌اهمیت باشند.
بیشتر بدانید:
باغداری کهن با هفت قرن قدمت در ملایر
انگور ملایر؛ تکیه بر باک باغداری جهان
دیگر باغدار منطقه درّه جوزان که آشنایی زیادی به روش باغداری، قنات‌ها، چشمه‌ها و اهالی این منطقه دارد، درباره وضعیت باغات و چگونگی آسیب زنجره مو به تاکستان‌های انگور گفت، از اینکه این آفت تهدید جدی برای باغات شده و باید چاره‌ای برای آن اندیشیده شود.
«رضا کرمی» به ایرنا گفت: زنجره یا جیرجیرک در تیرماه خودش را نشان می‌دهد و چهار سال در خاک پرورش پیدا می‌کند و ماه چهارم یا پنجم تابستان کل موهای انگور را به حالت زیپی از بین می‌برد.
وی ادامه داد: اگر گِراگیری(زدن شاخ و برگ اضافی) انجام نشود، تا چهار سال زمان می‌برد که جیرجیرک از خاک بیرون بیاید.
زنجره مو تمام املاح و مواد معدنی خاک را می‌مکد
این باغدار و عضو شورای اسلامی جوزان اظهار داشت: زنجره مو اگر به موقع از بین نرود، به ریشه مو می‌چسبد و تمام املاح و مواد معدنی خاک را جذب خود می‌کند تا آخر که مو خشک می‌شود و کشاورز هم دستش به جایی بند نیست.
کرمی با بیان اینکه در این مرحله کشاورز چاره‌ای جز شخم زدن باغ ندارد و از همه طریقی برای از بین بدن زنجره وارد می‌شود، ادامه داد: از کشاورزان درخواست دارم قلمه‌زنی را موقع گِراگیری حتما در نظر بگیرند.
وی گفت: بیشترین موضوعی که مهندسان به ما گوشزد می‌کنند، این است که گِراگیری حرف اول را می‌زند و ۸۰ درصد زنجره با گِراگیری از بین می‌رود.
یک باغدار ملایری: در مرحله آفت‌زدگی باغ، کشاورز چاره‌ای جز شخم زدن باغ ندارد و از همه طریقی برای از بین بدن زنجره وارد می‌شود، ادامه داد: از کشاورزان درخواست دارم قلمه‌زنی را موقع گِراگیری حتما در نظر بگیرند.
کرمی با بیان اینکه حمایت از کشاورزان برای از بین بردن زنجره مو امری ضروری و مهم برای حفظ باغات انگور منطقه درُه جوزان است، تاکید کرد: زنجره مو با شخم عمیق، یخبندان زمستانی و سرمای شدید از بین می‌رود، در حالی‌که طی سال‌های اخیر با کمبود بارش‌ها و کاهش سرمای زمستانه، این آفت رشد زیادی در باغ‌های انگور داشته است.
برای مبارزه با زنجره مو تاکنون اقداماتی از سوی سازمان جهاد کشاورزی و مسئولان مربوطه و البته کشاورزان انجام شده، اما مقطعی بوده و به صورت ریشه‌ای و مداوم این درد علاج نشده و بیش از هر زمان دیگری با تغییر اقلیم و البته نوع کودهای شیمیایی بی‌کیفیت مورد مصرف، روند رشد این آفت را افزایش داده است.
یکی از باغداران عمده‌ترین مشکل در شیوع آفت زنجره مو را نوع کودهای بی‌کیفیت دانست که هیچ تاثیری در از بین بردن این آفت ندارد.
منصوری خواستار حمایت جدی مسئولان و ارائه تسهیلات مود نیاز و اعتباری جداگانه برای آفت مضر زنجره مو شد و گفت: اگر حمایت دولت نباشد، نمی‌توانیم تاکستان‌های انگور را از آفت زنجره مو نجات دهیم.
معاون اداره جهاد کشاورزی ملایر در این راستا اقدامات جهاد کشاورزی را در حمایت از کشاورزان از اولویت‌ها دانست و گفت: سال‌های گذشته یک طرح پایلوت (آزمونه) برای مبارزه با زنجره مو در منطقه درّه جوزان اجرا کردیم که موفقیت‌آمیز بود.
«سیدمهدی میرباقری» در گفت‌وگو با ایرنا اظهار داشت: در مقطعی کود یارانه‌ای از طریق شرکت تعاونی باغداری بین باغداران توزیع کردیم تا بتوانند از این طریق باغات را از حمله زنجره مو مصون نگه دارند.
مبارزه با آفت زنجره مو اعتبار جداگانه می‌خواهد
به گفته وی، آفت زنجره مو امروز حالت عمومی پیدا کرده و از یک حالت اختصاصی درآمده که بتوان اعتبار و بودجه ویژه‌ای برای مبارزه با این آفت گرفت.
این کارشناس جهاد کشاورزی با اشاره به اینکه سم‌هایی که استفاده می‌شود، کیفیت لازم را ندارد، افزود: نحوه مبارزه با آفت زنجره مو باید تلفیقی باشد و علاوه بر سم‌پاشی، شاخه‌های جوانی که تخم‌ریزی انجام شده، هرس شود.
میرباقری ادامه داد: در فصل بهار تخم‌ریزی به صورت نواری در ترکه‌های شاخه‌های مو انجام می‌شود و باید از باغ دور ریخته شود و کلا از باغ حذف شود.
او معتقد است که زنجره هم اینک مهم‌ترین و خطرناک‌ترین آفت باغ‌های انگور به‌شمار می‌آید که به زنجره مو یا جیرجیرک دشتی نیز معروف است.
معاون جهاد کشاورزی ملایر: برخی کشاورزان برای از بین بردن این آفت در باغ کلر یا گازوئیل می‌زنند، این اقدام جز تخریب خاک ارزش دیگری ندارد و تفکر اشتباه باغداران است.
وی با بیان اینکه زنجره مو تا پنج سال در باغ می‌ماند، افزود: برخی کشاورزان برای از بین بردن این آفت در باغ کلر یا گازوئیل می‌زنند، این اقدام جز تخریب خاک ارزش دیگری ندارد و تفکر اشتباه باغداران است.
معاون اداره جهاد کشاورزی ملایر تاکید کرد: سم به تنهایی برای مبارزه با زنجره مو کافی نیست و مبارزه باید به صورت تلفیقی باشد، هم تغذیه مناسب، هم آبیاری خوب، کوددهی به موقع، جلوگیری از تنش آبی، هرس دقیق و حذف شاخه‌های مریض از باغ برای مبارزه با این آفت ضروری است.
میرباقری با اشاره به اینکه مبارزه با این آفت نیاز به بودجه جداگانه دارد، گفت: درخواست‌های زیادی برای کمک به باغداران و اخذ اعتبارات برای مبارزه با زنجره مو داشتیم که امیدواریم بتوانیم کمکی به باغداران کنیم.
وی با اشاره به برگزاری کارگاه‌های آموزشی برای کشاورزان و آشنایی آنها با روند مبارزه با زنجره مو، بیان کرد: با توجه به اینکه زنجره مو به یک موضوع همگانی و عمومی تبدیل شده، کشاورزان باید پیش‌آگاهی لازم را در جلوگیری از مبتلا شدن باغات به این آفت داشته باشند و مبارزه به صورت صحیح انجام شود.
میرباقری این خبر خوش را به کشاورزان داد که اخیرا طرحی در یکی از باغات انگور انجام شده که با اجرای این طرح اختلال در جفت‌گیری به وجود می‌آید و حالت تله دارد و برای ایجاد اختلال در وضعیت نسل جدید آفت اثرگذار است.
وی تاکید کرد: چنانچه اعتبار مورد نیاز اختصاص یابد، این طرح به صورت پایلوت در سطح باغ‌های انگور اجرا می‌شود.
به گزارش ایرنا؛ نظام تولید انگور درّه جوزان شهرستان ملایر به عنوان پنجاه و سومین نظام میراث کشاورزی جهان سال ۱۳۹۷ در سازمان جهانی خواروبار و کشاورزی ملل متحد(فائو) ثبت شد.
نظر شما