علی بن حسین بن علی بن ابی طالب مشهور به علی اکبر فرزند امام حسین(ع) و لیلا بنت ابی مره در یازدهم شعبان سال ۳۳ قمری در مدینه منوره دیده به جهان گشود.
خورشید جهان با میلاد پر سر سعادت خود چشم به جهان گشود تا او را از صورت چون ماه پیمبر خواندند، از هیبت و اقتدار حیدر خواندند، شد جلوه احمد و علی، آینه ای، آن آینه را علیِّ اکبر خواندند
این جوان رعنا در مکتب جدش امام علی بن ابی طالب (ع) و در دامن پدرش امام حسین (ع) در مدینه و کوفه تربیت و رشد و کمال یافت، پدری که در تربیت وی، آموزش قرآن، معارف اسلامی، اطلاعات سیاسی و اجتماعی به آن جناب تلاش بلیغی به عمل آورد.
سخاوت آسمان کنیه اش ابوالحسن است، اما بیشتر منابع قدیمی او را علی اکبر نام نهاده اند؛ تا از برادرش امام سجاد (ع)، متمایز شود؛ برخی از نسب شناسان و تاریخ دانان، علی اکبر (ع) را بزرگترین فرزند امام حسین (ع) دانسته اند.
وجود نازنینی که به مناسبت ولادت پر سر سعادت ایشان در روز یازدهم ماه شعبان باید گفت: دلها برای آمدنت نونوار شد، روز جوان به یمن شما برقرار شد.
حضرت علی اکبر (ع) در ماجرای عاشورا حضوری فعال داشت و در تمام حالات در کنار پدرش امام حسین (ع) بود و با دشمنانش به سختی مبارزه می کرد.
او جوانی است که در آخرین لحظه حیات خود به پدرش امام حسین (ع) می گوید: «پدر جان سلام من بر تو باد. اینک جدم محمد (ص) تو را سلام می رساند و می گوید: ای حسین! زودتر نزد ما بیا» آنگاه فریادی می کشد و مسافر آسمان و بهشت می شود.
ایشان قهرمانی دلاور است که که در وصف جوانمردی و پهلوانی اش باید گفت: مرید پیر مغانم ز من مرنج ای شیخ، چرا که وعده تو کردیّ و او بجا آورد، ای که وعده جدت ابراهیم (ع) را وفا کردی...
این جوان نورانی و آسمانی از جهت سیرت و خلق و خوی، شبیه ترین مردم به پیامبر اکرم (ص) بود و شجاعت و رزمندگی را از جدش علی ابن ابی طالب (ع) به ارث برده و جامع کمالات، محامد و محاسن عالیه بود.
حضرت علی اکبر (ع) اسوه اخلاق، ولایت مداری و جوان مردی وجود نورانی و آسمانی است که باید در مدح ایشان با صدای بلند و رسا فریاد زد: تو اذان گفتی و شیطان به هوس افتاده که مسلمان شود و پیش رُخت سجده کند.
امام حسین (ع)، علی اکبر را شبیه ترین مردم به رسول خدا (ص) از نظر قیافه ظاهری، اخلاق و سخن گفتن معرفی کرده است و از ایشان نقل شده هنگامی که ما مشتاق دیدن پیامبر(ص) می شدیم، به چهره نورانی و دلربای علی اکبر نگاه می کردیم.
همچنین در این باره از پدرش آمده است که هنگامی که علی اکبر را به میدان می فرستاد، به لشکر خطاب کرد و فرمود: «ای قوم، شما شاهد باشید، پسری را به میدان می فرستم، که شبیه ترین مردم از نظر خلق و خوی و منطق به رسول الله (ص) است بدانید هر زمان ما دلمان برای رسول الله (ص) تنگ می شد نگاه به وجه این پسر می کردیم.
در روز عاشورا همه باید با اذن امام روانه میدان رزم می شدند و بنابر منابع تاریخی علی اکبر نخستین داوطلب از بنی هاشم بود که از امام اجازه جنگ گرفت و برخلاف برخی از موارد که امام حسین (ع) سریع اذن نمی داد، درباره علی اکبر، امام بلافاصله، اجازه دادند؛ چنانکه در مقاتل اینگونه گزارش شده که «فاستأذن اباه بالقتال فاذن له؛ از پدرش اذن خواست و او اذن داد».
خوشدل طهرانی از روحانیان و شاعران تهران، در شعرش پیشگام شدن علی اکبر برای شهادت را مصداق عدالت امام حسین(ع) دانسته و سروده است: اول ز جوان خود گذشتن مصداق عدالت حسین است.
شجاعت از مهم ترین خصوصیات علی اکبر (ع) است به طوریکه در میدان رزم سلحشوری شجاع، نیرومند و پر توان بود و انبوه دشمن هرگز او را بیمناک نمی ساخت؛ رشادت ها و جانبازی های آن حضرت در حادثه خون بار کربلا نام او را برای همیشه تاریخ جاویدان کرد.
ایشان جوانی است که باید در تحسین او زمزمه کرد: عجب دلشوره ای دارد حسین آنجا که می بیند، به مسلخ می کشاند دست شب خورشید خاور را.
امام حسین(ع) پس از شهادت علی اکبر بر بالای پیکر مبارک او آمد، صورت به صورت او گذاشت و کشندگان او را نفرین کرد: «قَتَلَ الله قَوْماً قَتَلوک» و فرمود: «عَلَی الدُّنیا بَعْدَک الْعَفا؛ پس از تو افّ بر این دنیا باد.» سپس از جوانان اهل بیت خواست که پیکر علی اکبر را به کنار خیمه ها منتقل کنند.
بر اساس گزارش کتاب های مقتل امام حسین (ع) سه بار برای علی اکبر گریسته است؛ در وداع نخستین که نوشته اند: «نظر الیه نظر آیسٍ منه و أرخی عینَه و بَکَی...با نومیدی بدو نگریست و چشم به زیر انداخت و بگریست.» در وداع دوم و هنگام در خواست آب از سوی علی اکبر که نوشته اند: «فَبَکَی الحسین (ع) وقال ...» و سوم در کنار بدن علی اکبر(ع) که با صدای بلند گریه کرد که گفته شده: «رفع الحسین (علیه السلام) صوتَه بالبکاء و لم یسمع أحد إلی ذلک الزمان صوته بالبکاء؛ حسین (ع) صدای گریه اش را بلند کرد در حالی که تا آن زمان کسی صدای گریه او را نشنیده بود».
در این باره علامه مجلسی نقل می کند: آن حضرت به هر جانب روی می آورد گروهی را به خاک هلاکت می افکند و سرانجام مره بن منقذ عبدی بر فرق مبارکش ضربتی زد و او را به شدت زخمی کرد. آن گاه سایر دشمنان، جرات و جسارت پیدا کرده و به آن حضرت هجوم آوردند و وی را آماج تیغ شمشیر و نوک نیزه ها کردند و مظلومانه به شهادتش رسانیدند.
تاریخ گواهی می دهد: حضرت علی اکبر (ع) نخستین شهید بنی هاشم در روز عاشورا بود و در زیارت شهدای معروفه نیز آمده است: علی اکبر (ع) در نبرد روز عاشورا دویست تن از سپاه عمر سعد را در دو مرحله به هلاکت رسانید.
این جوان دلیر همراه پدر بزرگوارش برای اجرای امر به معروف و نهی از منکر وارد میدان شد و با ایستادگی در مقابل باطل، حق و عدالت محوری، ولایت مداری و دین مداری را به گوشه های جهانیان رسانید.
همچنین حضرت در اجرای عدالت و دفاع از حق، قاطع و استوار بود و به یاری محرومان و مظلومان می شتافت و در برابر ظالمان می ایستاد تا حق را به صاحبش بر نمی گردانید، آرام نمی گرفت.
علی اکبر (ع) تربیت یافته مکتب امام حسین (ع) بود که به دانش اندوزی و فراگیری معارف اهمیت زیادی می داد و همواره پیروان خود را از جهالت و بی خبری باز می داشت و در جهت انتشار دین اسلام و آموزه های الهی قدم برداشت.
این اسوه جوان دارای فضایل اخلاقی و کمالات نفسانی بوده و در تمام زمینه های فردی، اعم از ظاهری و اخلاقی، زبانزد همگان بود او نمونه ای از انسان کامل و مجموعه سترگی از جوانمردی و دلیری بود.
امروز شنبه (سیزدهم اسفند ۱۴۰۱ هجری شمسی) مصادف با (یازدهم شعبان ۱۴۴۴ هجری قمری) روز میلاد حضرت علی اکبر (ع) است او که باید برای مدح و تمجید حضورشان زمزمه کرد: با نام نامی تو زمستان بهار شد، تو آمدی طلا، زر هجده عیار شد و به فلک می رسد از روی چو خورشید تو نور، قل هو الله احد، چشم بد از روی تو دور.
حضرت علی اکبر (ع) در دهم محرم (روز عاشورا) سال ۶۱ قمری در واقعه عاشورا به شهادت رسید و پیکر مبارکش در پایین پای پدرش امام حسین (ع) به خاک سپرده شد. محل دفن ایشان داخل ضریح امام حسین واقع شده و شش گوشه بودن ضریح امام حسین (ع) را به همین دلیل دانسته اند.
به گزارش ایرنا، در تقویم ملی ایران سالروز ولادت حضرت علی اکبر (ع) روز جوان نامگذاری شده تا جوانان ایشان را سرلوحه و الگویی شایسته در زندگی خود قرار دهند.
