مرکز رشد فناوری اطلاعات در «ایرانداک» فعال می‌شود

«پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران» (ایرانداک) سال ۱۳۴۷ پایه‌گذاری شد و پیش از نام کنونی، با نام‌ «مرکز مدارک علمی ایران» در سال ۱۳۵۰، «مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران» در سال ۱۳۷۰ و «پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران» در سال ۱۳۸۴ خوانده می‌شد.

این پژوهشگاه دارای سه پژوهشکده به نام‌های فناوری اطلاعات، علوم اطلاعات و جامعه و اطلاعات است. مأموریت بنیادین ایرانداک بر پایه اساس‌نامه و برنامه راهبردی پژوهش، مدیریت اطلاعات علم و فناوری، آموزش، همکاری‌های پژوهشی و اطلاع‌رسانی و پشتیبانی از سیاست‌گذاری علم و فناوری است. این پژوهشگاه وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است و زیر نظر هیات امنا اداره می‌شود.

پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران، ۲۸ عضو هیات‌ علمی دارد و خدمات مختلفی از جمله همانندجویی رساله‌ها، پایان‌نامه‌ها و پیشنهاده‌ها، پرسش‌نامه‌ساز، پیشینه پژوهش و تحقیقات مفصل در زمینه سیاست‌گذاری علم و فناوری را ارائه می‌دهد.

فعال‌سازی مرکز رشد علوم و فناوری اطلاعات

محمد حسن‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، در مورد خلاصه‌ ای از فعالیت های ایرانداک در سال گذشته گفت: پژوهشگاه در سال‌های گذشته فعالیت‌های متنوع اما هدفمندی را دنبال کرده است. این پژوهشگاه با ماموریت‌های حاکمیتی در زمینه علم، فناوری و نوآوری چند کار را به صورت مداوم به انجام رسانده است که برخی از آنها عبارتند از ثبت، سازماندهی و پردازش اطلاعات پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و سایر منابع علمی، راهبری تامین منابع علمی دانشگاه‌های کشور، مدیریت اطلاعات کتابخانه‌های دانشگاهی کشور، ارائه خدمات جست‌وجو و بازیابی اطلاعات منابع علمی به ویژه پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها به دانشجویان، اعضای هیات علمی و پژوهشگران.

وی ادامه داد: همچنین دریافت و سازماندهی پایان‌نامه‌ها و رساله‌های ایرانیان دانش‌آموخته خارج از کشور، ارائه خدمات مشاوره‌ای به دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و پژوهشگران، برگزاری دوره‌های آموزشی در حوزه‌های مختلف مرتبط با پژوهش و فناوری، انجام طرح‌های پژوهشی سازمانی و تقاضامحور، برگزاری رویدادهای علمی مانند نشست‌ها و کارگاه‌ها، برگزاری جلسات فناورانه مانند همایش مدیران فناوری اطلاعات سازمان‌ها و توسعه ادبیات علمی و روش‌شناسی‌های مرتبط با حوزه‌های ماموریتی از جمله بخشی دیگر از فعالیت‌های ایرانداک در سال گذشته بوده است.

حسن زاده در مورد اولویت‌های برنامه‌ریزی ایرانداک در سال جدید توضیح داد: پژوهشگاه در سال ۱۴۰۲ ضمن تداوم فعالیت‌های پیشین برخی از موارد جدید را در دستور کار خود قرار داده است. ایجاد مرکز کارآفرینی و نوآوری و فعال‌سازی مرکز رشد علوم و فناوری اطلاعات مهم‌ترین اولویت ما در سال جدید است.

استاد دانشگاه تربیت مدرس افزود: شکل‌بندی و آغاز اقدامات مرتبط با توسعه فعالیت‌های کارآفرینی فناورانه در حوزه‌های اولویت‌دار مانند هوش مصنوعی و غیره، توسعه ارتباطات سازمانی و ارزش‌آفرینی مشترک بینابخشی و بیناسازمانی، ایجاد خدمات مشاوره‌ای نوین به جامعه علمی و صنعتی و چابک‌سازی ساختاری و رفع ناهماهنگی‌های ساختاری و ارتباطی نیز در دستور کار قرار دارد.

تسهیل دسترسی پژوهشگران کشور به منابع علمی، رتبه‌بندی کتابخانه‌های دانشگاهی کشور، رتبه‌بندی پارک‌های علم و فناوری بر مبنای رویت‌پذیری، رتبه‌بندی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی بر مبنای رویت‌پذیری، بهینه‌سازی و ارتقای زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری پژوهشگاه، کاربست فناوری نوین و پیشرفته در سازماندهی و اشاعه اطلاعات، توسعه اثر پژوهشگاه در نظام علم، فناوری و نوآوری کشور، یکپارچه و هوشمندسازی سامانه‌ها، افزایش تنوع و کثرت منابع علمی در راستای اجرای قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی، افزایش تاثیر دوره‌های آموزشی در قالب مدارس تخصصی، توسعه ارتباطات با دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی نیز جزو برنامه‌های امسال است.

تلاش برای یکسان‌سازی داده‌ها

حسن‌زاده در مورد چالش‌های تحقق این اهداف نیز گفت: چالش‌هایی مانند ایجاد هماهنگی بین ذینفعان و شرکای پژوهشگاه با توجه به تنوع و گستردگی آنها وجود دارد که رفع چالش‌ها به عنوان یک فعالیت تسهیل‌گر در دستور کار قرار دارد.

وی در مورد نیاز به ثبت‌نام جداگانه در هر یک از سامانه‌های ایرانداک نیز گفت: این یک مشکل جدی بود و به همین دلیل هم ورود یکپارچه به سامانه‌های ایرانداک در قالب اس اس او (SSO) از ۶ ماه پیش در دستور کار قرار گرفت و تا پایان سال ۱۴۰۱ به سرانجام رسید.

همکاران در مرکز فناوری اطلاعات در حال یکسان‌سازی و هم‌رسانی داده‌های حاصل از ورودهای متنوع به یک پایگاه داده مشترک هستند. این سیستم به صورت آزمایشی راه‌اندازی شده است و در فصل بهار به صورت رسمی به کار گرفته خواهد شد.

حسن‌زاده در مورد اختلال در برخی سامانه‌های ایرانداک مانند سامانه گنج و سامانه زِدنی اظهار داشت: سامانه گنج به صورت مستمر ۲۴ ساعته در طول سال فعال است و بعید می‌دانم مشکل قطعی داشته باشد. البته به شکل مقطعی تا پایان فروردین اختلال دارد که بعد از آن رفع خواهد شد.

وی ادامه داد: همچنین ممکن است به دلایلی مانند کُندی اینترنت یا اختلالاتی خارج از پژوهشگاه در سمت کاربر با مشکلاتی مواجه بوده باشد. با وجود این، همانند همیشه تلاش می‌کنیم که سامانه‌های اصلی پژوهشگاه بی‌نقص به خدمات خود ادامه دهند. سامانه زِدنی از خدمات اصلی پژوهشگاه نیست و زمانی با هدف ایجاد دسترسی به برخی پایگاه‌های اطلاعاتی فعال شده بوده و فعلا در دستور کار ایرانداک قرار ندارد.