به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، در این مراسم که شامگاه دوشنبه با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر خسرو پناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران، دکتر حسین قناعتی رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر علیرضا منادی سفیدان رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی و دکتر رضا پورحسین دبیر نشان عالی دانش برگزار شد، استادان اعظم ایرجی زاد، عباس بازرگان، احمدرضا دهپور، علی‌اکبر رشاد، عباسعلی زالی، حسین صفایی، سید کاظم علوی‌پناه، محمود فتوحی فیروزآباد، اردشیر قوام‌زاده، محمدمهدی کیانی، محمود مهرداد شکریه و محمدحسین نصر اصفهانی مفتخر به دریافت نخستین نشان عالی دانش کشور شدند.
نشان عالی دانش چیست؟
«نشان عالی دانش» یک نشان ویژه و مشترک بین دو دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران است که به صورت سالانه در ۶ گروه و شاخه علمی به دانشمندان و اساتید ایرانی و غیرایرانی دارای مرجعیت علمی که با پژوهشگران ایرانی و مراکز و نهادهای علمی ایران همکاری مؤثر دارند، اعطا می‌شود.
امسال برای نخستین بار، در پی برگزاری جلسات شورای علمی نشان عالی دانش و کارگروه‌های تخصصی، ۱۲ چهره دارای مرجعیت علمی از میان ۱۰۰ شخصیت علمی برجسته کشورمان شایسته دریافت نشان عالی تشخیص داده شده و این نشان پس از گذشت یکسال از تولد خود که با نشست‌های متعدد شورای مؤسس، شورای عالی، شورای علمی و کارگروه‌های تخصصی همراه بود، هشتم خرداد ۱۴۰۱ همزمان با سالروز تصویب قانون تاسیس دانشگاه تهران برای اولین بار به این اساتید اعطا شد.
در ادامه خلاصه ای از زندگی‌نامه، تلاش‌ها و مجاهدت‌های علمی این اساتید را از نظر می‌گذرانیم.
دکتر اعظم ایرجی زاد در سال ۱۳۳۴ متولد در تهران متولد شد. این استاد ممتاز فیزیک دانشگاه صنعتی شریف که دانش‌آموخته دکتری فیزیک از دانشگاه ساسکس انگلستان است بیش از ۱۵۰ مقاله علمی پژوهشی بین‌المللی تألیف و منتشر کرده است. این بانوی دانشمند نانوتکنولوژی ایران، سابقه ریاست دانشکده فیزیک دانشگاه صنعتی شریف و عضویت در کمیسیون جهانی اخلاق در علم و فناوری یونسکو را در کارنامه خود دارد. دکتر ایرجی زاد همچنین برنده جایزه علامه طباطبایی است که هم اکنون ریاست پژوهشکده جامع علوم و فناوری‌های همگرای دانشگاه صنعتی شریف را برعهده دارد.
دکتر عباس بازرگان هرندی در سال ۱۳۲۱ در شهر کرمان به دنیا آمد. او دارای دکترای تحقیقات آموزشی از دانشگاه شیکاگو و پیتسبورگ (پنسیلوانیا)، دانشنامه آمارشناسی از مؤسسه آمار هندوستان، دانشنامه عالی برنامه‌ریزی آموزشی از مؤسسه بین‌المللی برنامه‌ریزی آموزشی در پاریس (IIEP) است. عباس بازرگان از متخصصان حوزه ارزشیابی آموزشی است و آغازگر نظام ارزیابی کیفیت در ایران است. او استاد گروه مدیریت و برنامه ریزی آموزشی دانشگاه تهران و پایه‌گذار نظام اطلاعات آماری آموزش عالی کشور در مؤسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی آموزشی است. او مؤسس انجمن پژوهش‌های آموزشی ایران در سال ۱۳۷۸، مؤسس رشته‌های جدید تحصیلی و مراکز مهم علمی، تلاش برای ایجاد پژوهشکده تعلیم و تربیت و عضو هیأت تحریریه فصلنامه بین‌المللی HIGHER EDUCATION POLICY می‌باشد و دارای آثار علمی متعدد و مرجع در حوزه تخصصی خود است.
دکتر احمدرضا دهپور نیز سال ۱۳۲۷ در دیلمان گیلان دیده به جهان گشود. این استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران، داروشناس و متخصص فارماکولوژی پزشکی دارای پژوهش‌های گسترده درباره رویکرد پاتوفیزیولوژیکی بیماری‌های مختلف است. وی که پرکاربردترین پژوهشگر سال ۲۰۰۶ معرفی شد بیش از ۸۵۰ مقاله پراستناد را در مجلات معتبر بین‌المللی تألیف و منتشر کرده است. این استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی پژوهش‌های گسترده در زمینه سلول‌های خون از منظر بیوشیمیایی و بیوفیزیکی انجام داده است. وی همچنین دارای پژوهش‌های علمی و کاربردی با دانشگاه‌های خارجی است. دکتر دهپور دارای عناوین و جوایزی متعددی است که از جمله این‌ها می‌توان به برگزیده جشنواره علامه طباطبایی، دانشمند ایرانی در فهرست یک درصد دانشمندان برتر جهان، برگزیده جشنواره رازی، پژوهشگر رتبه اول جشنواره ابن سینا و پژوهشگر رتبه اول وزارت بهداشت اشاره کرد. عضو بورد فارماکولوژی ایران و رئیس مرکز تحقیقات طب تجربی نیز از جمله فعالیت‌های ثبت شده در کارنامه علمی و پژوهشی این استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران است.
استاد علی‌اکبر صادقی رشاد، دانشمند برجسته دیگری است که نخستین نشان عالی دانش را دریافت نموده است. استاد رشاد در سال ۱۳۳۵ در شهرستان ساوه متولد شد. وی مؤسس مجتمع حوزوی امام رضا (ع) و رئیس حوزه‌های علمیه استان تهران است. دکتر صادقی رشاد عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس هیأت حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی را در کارنامه خود دارد. وی مؤلف بیش از چهل اثر در عرصه علوم انسانی اسلامی، دارنده چندین عنوان و جایزه ملی از جمله کسب عنوان «نظریه‌پرداز برجسته کشور» در جشنواره فارابی، برگزیده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و کتاب سال حوزه است و دریافت جایزه جهانی علوم انسانی، دریافت نشان علمی «دهخدا»، کسب عنوان پژوهش دینی برگزیده سال و دریافت تقدیر از یونسکو و ایسسکو از جمله افتخارات ایشان است.
دکتر عباسعلی زالی، متولد ۱۳۱۶ گلپایگان و دانش‌آموخته دکتری ژنتیک گیاهی از دانشگاه کالیفرنیا است. وی که محقق در زمینه‌های ژنتیک کمی، اصلاح نباتات و ژنتیک و متخصص برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری بخش کشاورزی است، عضویت انجمن ژنتیک ایران، عضویت فعال انجمن زراعت و اصلاح نباتات، وزارت کشاورزی، ریاست مرکز آمار ایران و ریاست پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران را در سابقه فعالیت‌های خود دارد. وی همچنین مفتخر به دریافت جایزه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای تحقیقات در دانه‌های روغنی و جایزه جشنواره علامه طباطبایی است.
دکتر حسین صفایی در سال ۱۳۱۲ در قزوین دیده به جهان گشود. وی که فارغ‌التحصیل دانشگاه سوربن فرانسه در رشته دکتری حقوق خصوصی است مؤلف و مترجم ۲۴ کتاب مرجع در حوزه حقوق مدنی و تطبیقی است. عضویت پیوسته فرهنگستان علوم، ریاست دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، ریاست مؤسسه حقوق تطبیقی دانشگاه تهران و سردبیر فصلنامه علمی تخصصی دانشنامه حقوقی از جمله فعالیت‌های علمی و پژوهشی ایشان است. وی همچنین مؤلف کتاب مرجع حقوق خانواده است که چندین بار تجدید چاپ شده است. دکتر صفایی که دارای پیشینه تحصیل در علوم دینی است تاکنون برنده چندین جایزه ملی و بین‌المللی شده است که از جمله می‌توان به برگزیده جایزه علامه طباطبایی، برنده کتاب سال و کسب جایزه حقوق در فرانسه برای رساله دکتری موسوم به جایزه لویی میو اشاره کرد.
دکتر سید کاظم علوی‌پناه نیز متولد سال ۱۳۳۷ در شهرستان ابرکوه استان یزد است. دکتر علوی‌پناه پایه‌گذار دکتری سنجش از دور و جی آی اس (GIS) در ایران است که بیش از ۳۰ عنوان جایزه ملی و بین‌المللی را کسب کرده است. انتشار چندصد مقاله و تألیف چندین کتاب، استاد نمونه کشوری، استاد نمونه دانشگاه تهران و پژوهشگر برجسته دانشگاه تهران، ارائه منشور هفتگانه برای همزیستی در جهان آینده و عضو منتخب اولین پنل بین دولتی خاک جهان در سازمان خوار و بار جهانی از جمله افتخارات ثبت شده در کارنامه دکتر علوی‌پناه است. وی همچنین یکی از پنج دانشمند پراستناد سنجش از دور حرارتی در جهان است که نظریه «حرارت، شاخصی از هوشمندی جهان» را نیز ارائه داده است و کتابی هم با عنوان «گرما، پیشران جهان هستی» به اهتمام او در این زمینه تألیف و منتشر شده است.
دکتر محمود فتوحی فیروزآباد، نیز در سال ۱۳۳۸ در روستای فیروزآباد از توابع اشکذر یزد دیده به جهان گشود. وی که دانش‌آموخته دکترای مهندسی برق از دانشگاه ساسکاچوآن کانادا است، مقالات و کتب علمی متعددی در زمینه مهندسی برق را تألیف و منتشر کرده است. استاد مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف، ریاست دانشگاه صنعتی شریف، عضویت برجسته انجمن جهانی مهندسین برق و الکترونیک IEEE و عضویت در فرهنگستان‌های علوم جمهوری اسلامی ایران و علوم جهانی (TWAS) را در کارنامه علمی و پژوهشی خود دارد. وی همچنین دارنده چندین عنوان برتر و جایزه از جمله مدال طلای سازمان جهانی حمایت از نخبگان WIPO، برنده جایزه جشنواره بین‌المللی خوارزمی و جایزه علامه طباطبایی است.
دکتر اردشیر قوام‌زاده، متولد ۱۳۱۹ در تهران است. این استاد ممتاز دانشگاه علوم پزشکی تهران نخستین عمل پیوند مغز استخوان در ایران را در کارنامه علمی خود دارد. وی همچنین پزشک نخستین تزریق سلول‌های قاتل لنفوستیک در ایران است. استاد برجسته خون و انکولوژی، دارنده چندین عنوان و جایزه معتبر ملی و بین‌المللی است که جایزه جامعه پیوند مغز استخوان اروپا، جایزه مرکز تحقیقات بین‌المللی پیوند سلول‌های بنیادی دنیا در آمریکا، جایزه علامه طباطبایی، دارنده رتبه یک جشنواره رازی از جمله این عناوین و جوایز است. دکتر قوام‌زاده علاوه بر پژوهش‌های علمی و پزشکی ارزشمند، ریاست انجمن هماتولوژی و انکولوژی ایران، ریاست مرکز تحقیقات خون و سرطان و پیوند مغز استخوان و عضو مؤسس برجسته‌ترین محققان جهان را نیز در کارنامه خود دارد.
دکتر محمد مهدی کیانی، استاد پیشکسوت دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران در سال ۱۳۲۵ در تهران متولد شد. وی دارای مدرک تخصصی در رشته بهداشت و تغذیه طیور از دانشگاه آیردین اسکاتلند است. این پژوهشگر و متخصص بهداشت و تغذیه طیور طراحی و فرموله نمودن نوعی ژل غذایی برای جلوگیری از دز هیدراته شدن جوجه در هچری و حمل‌ونقل و مشارکت در ساخت واکسن ضد کوکسیدیوز ماکیان و طراحی و فرموله نمودن نوعی مکمل رشد گیاهی در ماکیان به منظور حذف آنتی‌بیوتیک در غذای طیور را در کارنامه علمی و پژوهشی خود ثبت کرده است. وی همچنین مقالات و کتاب‌های بسیاری در زمینه بهداشت دام و طیور را تألیف و منتشر کرده است. عضویت پیوسته فرهنگستان علوم ایران، ریاست دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و عضویت در قطب علمی پاتوبیولوژی نیز از جمله فعالیت‌های علمی و اجرایی وی است.
دکتر محمود مهرداد شکریه، استاد ممتاز رشته مهندسی مکانیک دانشگاه علم و صنعت ۱۳۳۹ در شهر رشت متولد شد. این استاد نمونه کشوری و برگزیده جشنواره علامه طباطبایی که متخصص برجسته مهندسی مکانیک است، حضور مؤثری در بخش مهندسی دفاع مقدس داشته است. وی که متخصص در حوزه مکانیک مواد کامپوزیت است تلاش مؤثری در به ثمر نشاندن، تجاری‌سازی و صادرات برخی از تحقیقات کامپوزیتی ایفا کرده است. دکتر مهرداد شکریه علاوه بر فعالیت‌های یادشده، مؤلف کتب و مقالات بسیاری در حوزه مکانیک کامپوزیت‌ها و حضوری مؤثر در عرصه سیاست‌گذاری توسعه فناوری کامپوزیت دارد.
دکتر محمدحسین نصر اصفهانی، متولد ۱۳۴۵ اصفهان است که دکترای تخصصی بیولوژی تولیدمثل را از دانشگاه کمبریج انگلستان اخذ کرده است. این استاد تمام پژوهشگاه رویان بنیانگذار مراکز باروری و ناباروری در اصفهان است. وی همچنین بنیانگذار پژوهشکده زیست فناوری رویان در اصفهان را نیز در کارنامه علمی خود دارد. دکتر نصر اصفهانی که انجام فعالیت‌های مهم علمی در زمینه شبیه‌سازی حیوانی، سلول‌های بنیادی و ژنتیک را در کارنامه علمی خود ثبت کرده است مسئول پروژه شبیه‌سازی گوسفند برای اولین بار در غرب آسیا نیز است.
۲۰ سکه بهار آزادی جایزه برگزیدگان نشان عالی
در این مراسم به برگزیدگان نخستین نشان عالی دانش در آموزش عالی ایران، علاوه بر لوح تقدیر و نشان عالی دانش، ۲۰ قطعه سکه بهار آزادی اهدا شد.
ایده نشان عالی از کجا شکل گرفت؟
۳۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱ بود که جمعی از چهره‌های ماندگار کشورمان به دعوت رئیس دانشگاه تهران و به بهانه یک رویداد نو در حوزه گرامی داشتن جایگاه علم و مقام عالمان، در باغ موزه نگارستان گرد هم آمدند؛ دکتر محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و استاد فقید دکتر عادل آذر و برخی دیگر از شخصیت‌های علمی، فرهنگی و سیاسی نیز در این نشست صمیمانه حضور داشتند.
دکتر رضا پورحسین، دانشیار دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران که خود دارای تجربه برگزاری رویداد «چهره‌های ماندگار» است، محور اجرای نشست رئیس دانشگاه تهران با چهره‌های ماندگار بود. آن شب از میان گپ‌وگفت‌ها، ایده یک اقدام تازه برای تجلیل از خبرگان و برجستگان علمی که هم بتواند جای خالی رویداد چهره‌های ماندگار را پر کند و هم خاستگاه علمی‌تر و تخصصی‌تر از آن داشته باشد، کم کم به مرحله‌ای نزدیک شد که آمادگی برای متولد شدن یک «نشان» یا «جایزه» جدید به عنوان یک اقدام ترویجی و فرهنگی جهت پاسداشت مقام عالمان، برای مسئولان دانشگاه تهران مسجل گشت.
شب اول خرداد ماه ۱۴۰۱ با جلب نظرها به یک «نشان» جدید، نقطه تازه‌ای شروع به درخشش کرد. نظرهای مختلفی بر سر نام آن مطرح بود. عناوین «نشان نماد آموزش عالی» و «نشان دانشگاه تهران» و دیگر اسامی مشابه پیشنهاد می‌شد اما بالاخره در هیأت موسس این نشان که به ابتکار رئیس دانشگاه تهران و با حضور شخصیت‌های علمی و سرشناس تشکیل شد، عنوان «نشان عالی دانش» انتخاب و تصویب شد. هیأت موسس نشان عالی دانش تاکید کرد این نشان به ابتکار مشترک دو دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران اعطا شود.
به دنبال این موضوع، شورای مؤسس نشان با حضور رؤسای دو دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران و چهره‌هایی نظیر دکتر سعیدرضا عاملی، دکتر محمدرضا مخبر دزفولی، دکتر محمدرضا عارف، دکتر غلامعلی افروز، دکتر رضا فرجی‌دانا، دکتر علی‌اکبر موسوی موحدی و دکتر علی‌اکبر صبوری استادان ممتاز دانشگاه تهران و دیگر چهره‌های علمی و فرهنگی تشکیل و دبیرخانه آن در مرکز حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه تهران ایجاد شد.
در سومین نشست شورای مؤسس «نشان عالی دانش» که در دی ماه ۱۴۰۱ برگزار شد، تصویب شد که این نشان به صورت سالانه در شش گروه و شاخه علمی به دانشمندان و اساتید ایرانی و غیرایرانی دارای مرجعیت علمی که با پژوهشگران ایرانی و مراکز و نهادهای علمی ایران همکاری مؤثر دارند، اعطا شود و آئین رسمی اعطای آن در ۸ خرداد ماه هر سال همزمان با سالروز تصویب قانون تأسیس دانشگاه تهران برگزار گردد.
با تصویب شورای مؤسس نشان عالی دانش، شش کارگروه علمی در حوزه‌های علوم انسانی و هنر، علوم اجتماعی و رفتاری، علوم پایه، علوم فنی و مهندسی، علوم پزشکی، علوم کشاورزی و دامپزشکی به منظور بررسی پرونده‌ها و انتخاب برگزیدگان و منتخبین دریافت نشان تشکیل شد. مصوبات شورای مؤسس نشان عالی دانش در مقام آئین‌نامه نشان قرار گرفت و مقرر شد که یک شورای عالی برای این نشان تشکیل شود؛ شورایی که پس از تشکیل، عالی‌ترین مرجع آن شود.
در آخرین جلسه شورای مؤسس نشان عالی دانش تصویب شد که شورای عالی نشان متشکل از رئیس دانشگاه تهران، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۳ نفر از رؤسای ادوار دو دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران به انتخاب رئیس دانشگاه، رؤسای فرهنگستان‌های تخصصی چهار گانه، ۳ استاد ممتاز دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران به انتخاب رئیس دانشگاه و معاونان آموزشی و پژوهش و فناوری دو دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران تشکیل شود و اعضای شورای عالی نشان برای یک دوره چهار ساله با حکم رئیس دانشگاه تهران منصوب شوند. به این ترتیب جلسات نشان از حضور چهره‌هایی نظیر دکتر غلامعلی حداد عادل و دکتر سید علیرضا مرندی نیز بهره‌مند شد.
دکتر رضا پورحسین عضو هیأت علمی دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی به عنوان دبیر شورای عالی نشان عالی دانش انتخاب شد و قرار شد علاوه بر تعیین شورای علمی برای نشان، جمعی از اساتید برجسته در قالب کارگروه‌های شش گانه گرد هم آیند و درباره مصادیق دانشمندان و عالمانی که دریافت نشان می‌تواند شایسته‌شان شود، به بحث بنشینند.
در ادامه همه این مقدمه‌چینی‌ها، دکتر سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران طی احکامی اعضای شورای علمی «نشان عالی دانش» دانشگاه تهران و دانشگاه علوم پزشکی تهران را منصوب کرد. دکتر علی اکبر موسوی موحدی استاد (ممتاز) مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک دانشگاه تهران، دکتر سعیدرضا عاملی رنانی استاد دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، دکتر محمد علی صحرائیان استاد (ممتاز) دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر احمد رضا دهپور استاد (ممتاز) دانشگاه علوم پزشکی تهران، دکتر فریدون عزیزی استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر سعدالله نصیری قیداری استاد دانشگاه شهید بهشتی و دکتر محمد دبیرمقدم استاد دانشگاه علامه طباطبایی در این شورا قرار گرفتند.
همراه با این شورای علمی، اعضای کارگروه‌های شش گانه به منظور اجرای مأموریت‌های محوله در آئین‌نامه نشان عالی دانش به ویژه بررسی تخصصی نامزدهای نشان عالی دانش بر اساس ضوابط و معیارهای مندرج در آئین‌نامه انتخاب شدند. اسامی کارگروه‌ها شامل «کارگروه تخصصی علوم پزشکی و سلامت نشان عالی دانش»، «کارگروه تخصصی علوم انسانی و هنر نشان عالی دانش»، «کارگروه تخصصی علوم اجتماعی و رفتاری نشان عالی دانش»، «کارگروه تخصصی علوم پایه نشان عالی دانش»، «کارگروه تخصصی علوم فنی و مهندسی نشان عالی دانش» و «کارگروه تخصصی علوم کشاورزی و دامپزشکی نشان عالی دانش» است.
در نهایت و در پی برگزاری جلسات شورای علمی نشان عالی دانش و کارگروه‌های تخصصی، ۱۲ چهره دارای مرجعیت علمی از میان ۱۰۰ شخصیت علمی برجسته کشورمان شایسته دریافت نشان عالی تشخیص داده شدند و شامگاه گذشته این نشان همراه با جوایزی به این اساتید اعطا شد.
نظر شما