به گزارش روز چهارشنبه گروه علم و آموزش ایرنا از مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی، غلامرضا سلیمی در سالگرد صدور فرمان حضرت امام (ره) مبنی بر تشکیل ستاد انقلاب فرهنگی (۲۳ خردادماه ۱۳۵۹) اظهار داشت: این فرمان بعد از گذشت یکسال و نیم از پیروزی انقلاب اسلامی صادر شد، ۲۲ بهمن ۵۷ پیروزی انقلاب و آغاز راه بود و پایان کار نبود. سد رژیم شاهنشاهی برداشته شد تا نظام اسلامی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی و اقتضائات بومی تشکیل شود.
وی افزود: پس از پیروزی انقلاب، انقلابی‌گری باید در سایر حوزه‌ها ادامه پیدا می‌کرد و عامل اصلی و مبنایی فرهنگ و انقلاب فرهنگی بود و دانشگاه‌ها در این زمینه نقش کلیدی داشتند. امام (ره) ۱۶ تیر ۱۳۵۹ فرمودند: «اگر دانشگاه اصلاح شود مملکت اصلاح می‌شود». چون نرم‌افزار، مغز افزار و سخت‌افزار حکمرانی کشور از دانشگاه تأمین می‌شود. دانشگاه‌ها نیروی انسانی و حتی مصنوعات شامل سخت‌افزارها را تأمین می‌کنند و در نظام حکمرانی تأثیر کلیدی دارند.
معاون آموزشی و پژوهشی ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب با اشاره به پیام نوروزی حضرت امام (ره) در فروردین ۱۳۵۹ اضافه کرد: ایشان در این پیام عنوان کردند باید انقلابی اساسی در تمام دانشگاه‌های سراسر ایران به وجود آید تا اساتیدی که در ارتباط با شرق یا غرب هستند تصفیه گردند و دانشگاه محیط سالمی شود.»
اردیبهشت ۵۹ بعد از التهابات در دانشگاه‌های کشور مطالبه اصلاح دانشگاه از سوی مردم مطرح شد و حضرت امام (ره) راهبرد اسلامی شدن دانشگاه‌ها را تبیین کردند. ایشان در ۲۳ خرداد ۵۹ به ۷ نفر از اعضا حکم دادند تا ستاد انقلاب فرهنگی شکل بگیرد و تاکید کردند اگر «اصلاح دانشگاه صورت نگیرد به نظام اسلامی آسیب وارد می‌شود». در این پیام راهبردها مشخص و از اقشار مختلف دعوت شد برای برنامه‌ریزی دانشگاه‌ها و انتخاب رشته‌ها با نخبگان مشارکت داشته کنند. امام (ره) در تیر ۵۹ برخی از راهبردهای اصلاح دانشگاه‌ها بیان کردند و این جمله کلیدی که «اگر دانشگاه اصلاح شود مملکت اصلاح می‌شود» را فرمودند.
معاون آموزشی و پژوهشی ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره گنجانده شدن دغدغه‌های امام (ره) و مقام معظم رهبری در سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها بیان کرد: مقام معظم رهبری در ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ مواردی را درباره تحول در نظام حکمرانی کشور بیان کردند که باید فهم دقیقی از پیچیدگی مسائل حکمرانی داشته باشیم. زیرا اگر ساده‌سازی شود ممکن است مشکلاتی به وجود آورد.
رهیافت امام در برابر غرب چه بود؟
وی اضافه کرد: مقام معظم رهبری فرمودند «دانشگاه در کشور ما، در دوران تسلط سیاست‌های غربی به وجود آمد؛ آن کسانی که اول دانشگاه کشور را ایجاد کردند، کسانی بودند که دلباخته غرب بودند. بنابراین دانشگاه را برابرِ برنامه‌های غربِ استعمارگر به‌وجود آوردند؛ اینها در مورد تشکیل دانشگاه در کشورهای اقماری خود یک برنامه مشخصی داشتند.» ایشان بیان کردند «خب این دانشگاه را نظام اسلامی بخواهد تبدیل کند به دانشگاه اسلامی، کار ساده‌ای است؟ کار آسانی است؟ دانشگاهی که مثلاً پنجاه سال با آن شکل حرکت کرده و با آن ترکیب و برنامه‌ریزی اداره شده، تبدیل آن به یک دانشگاه اسلامی کار ساده‌ای نیست. آن روز ما به پیچیدگی این کار به درستی توجّه نمی‌کردیم امّا همچنان این قضیّه، یک قضیّه مهمّ روی دست نظام اسلامی است و بایستی تحقّق پیدا کند و جز با یک تحوّل امکان‌پذیر نیست.»
سلیمی ادامه داد: برای حکمرانی پیچیدگی‌ها اولین گام حل پیچیدگی‌های بنیادی و اتخاذ موضع نسبت به ماهیت یک پدیده است. در همین زمینه در خصوص چگونگی مواجهه با پدیده پیچیده دانشگاه مدرن که مولود تمدن غرب است نحله‌های مختلفی شکل می‌گیرد، برخی «غرب‌گرا یا غرب‌گدا» هستند غرب قبله آمال و آرزوهایشان است و نهایت تمدن بشری را غرب می‌دانند. عده‌ای «غرب ستیز» هستند و هر چیزی از مبانی معرفتی و تمدنی و فناوری غرب را طرد و نفی می‌کنند و نمی‌پذیرند.
عده‌ای غرب‌گریز هستند می‌گویند نمی‌توانیم با غرب مقابله کنیم و راه انزوا را پیش می‌گیرند. عده‌ای غرب‌گزین انتقادی هستند، مبانی فلسفی غرب مدرن را می‌دانند و با آن تعارض جدی دارند، اما می‌دانند که علاوه‌بر این دانشمندانی با فطرت آزادی‌خواهی دارند که تجربیاتشان قابل استفاده است. بنابراین با نگرش انتقادی آن مسائل کاربردی را مورد استفاده قرار می‌دهند و حضرت امام (ره) بر اساس مکتب عقلانیت اسلامی در خصوص برخی پدیده‌های تمدن غرب مانند سینما، دانشگاه رهیافت غرب‌گزین انتقادی را انتخاب کردند.
معاون آموزشی و پژوهشی ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی دانشگاه را محصولی از جهان غرب دانست و گفت: برخی بدون توجه به زیست‌بوم کشور دانشگاه‌ها را توسعه دادند، درحالی‌که این امر موجب آسیب است. امام (ره) اصل دانشگاه را با نگاه انتقادی پذیرفته بودند، ایشان در یکم اردیبهشت ۱۳۵۹ در پاسخ به شبهاتی که تحول در دانشگاه‌ها را به‌معنای «دانشگاه ستیزی» یا «دانشگاه گریزی» تعبیر می‌کردند، فرمودند: «اینها گمان می‌کنند که اعضای شورای انقلاب نمی‌فهمند به اینکه معنای اسلامی کردن این نیست که ما در همه علوم دو قسم داریم. یک قسم هندسه اسلامی داریم. یک قسم هندسه غیراسلامی، اشکال می‌کنند. نمی‌دانند که اعضای شورای ما که بعضی از آنها دکتر و بعضی مجتهد هستند، نمی‌فهمند اینها که در علوم اسلامی جایی دارد. در مدارس قدیم بوده و اینجا جای علوم دیگر است. لکن باید دانشگاه اسلامی بشود تا علومی که در دانشگاه تحصیل می‌شود در راه ملت و در راه تقویت ملت و با احتیاج ملت همراه باشد».
دکتر سلیمی راهبرد تحول در حکمرانی نظام دانشگاهی از منظر امام «ره» را تحولی بنیادی و البته تدریجی بیان کرد که باید در حوزه ورودی‌ها و فرایندها صورت پذیرد تا خروجی نظام دانشگاهی در خدمت منافع مردم و نظام اسلامی باشد.
نظر شما