به گزارش ایرنا، آژیر قرمز کم آبی در نقاط مختلف کشور به خصوص در مناطق گرم و خشک به صدا درآمده است، سدهای خشک در رویای آب فروخفته اند و زمین، تشنه تر از همیشه، مهر سکوت بر لب زده است.
دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور در روزهای اخیر نسبت به وضعیت منابع آب در سال آبی ۱۴۰۲- ۱۴۰۱ هشدار داد و اعلام کرد: امسال ۲۶ استان کشور و به‌خصوص استان‌های خراسان رضوی، قزوین، سمنان، سیستان و بلوچستان و تهران کم‌بارشی بسیار شدیدی را نسبت به متوسط بلندمدت تجربه می کنند.
استان خراسان رضوی که بیش از ۲۰ سال است درگیر خشکسالی است، در ۲ سال اخیر بدترین وضعیت خشکسالی خود در ۶۰ سال گذشته را از سر می‌گذراند.
همچنین با توجه به تداوم خشکسالی‌ها، سازمان هواشناسی اعلام کرد که در بیشتر گستره کشور، حجم ورودی و ذخیره سدها نسبت به متوسط پنج ساله اخیر کاهش شدیدی یافته که این کاهش در استان‌های تهران، خراسان رضوی، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، هرمزگان، خراسان شمالی، همدان، گلستان، سیستان و بلوچستان، مازندران، گیلان، کرمان و مرکزی چشمگیرتر بوده است.
استان خراسان رضوی نیز که بیش از ۲۰ سال آزگار است درگیر خشکسالی است، در ۲ سال اخیر بدترین وضعیت خشکسالی و کم‌بارشی ۶۰ سال گذشته را از سر می گذراند و کلانشهر مشهد نیز که به طور معمول سالانه پذیرای ۳۰ میلیون زائر و گردشگر است، شرایطی بدتر از دیگر نقاط استان دارد و سدهای تامین کننده آب آن، خالی تر از همیشه هستند.
ذخیره آب سدهای خراسان رضوی به ۱۴ درصد رسید
خراسان رضوی دارای ۳۲ سد فعال است که در شهرستان های تربت‌حیدریه، قوچان، مشهد، خواف، درگز، سبزوار، خوشاب، ششتمد، تایباد، تربت‌جام، چناران، سرخس، نیشابور، کلات و فریمان قرار دارند.
اکنون مشهد با کمبود ۲ هزار و ۲۵۰ لیتر بر ثانیه آب مواجه است، این شهر در اوج مصرف نیازمند ۱۲ هزار و ۷۰۰ لیتر بر ثانیه آب است که اکنون تنها هشت هزار و ۵۵۰ لیتر آن را در اختیار دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در خصوص وضعیت فعلی سدهای استان گفت: هم اینک تنها ۱۴ درصد از حجم ذخیره سدهای استان آب دارد که این رقم در زمان مشابه پارسال ۲۸ درصد بوده است.
علیرضا طاهری اضافه کرد: حجم آب موجود در پشت سدهای خراسان رضوی ۲۱۵ میلیون متر مکعب است و بر این اساس تنها حدود یک هشتم از ظرفیت سدهای استان آب دارد.
کلانشهر مشهد در اوج مصرف تابستانه نیازمند ۱۲ هزار و ۷۰۰ لیتر بر ثانیه آب است که اکنون تنها هشت هزار و ۵۵۰ لیتر آن را در اختیار دارد.
وی گفت: با توجه به ادامه شرایط خشکسالی و کم بارشی در خراسان رضوی، وضعیت آبی در تابستان امسال نگران کننده است و مشترکان باید مصرف خود را مدیریت و از مصارف غیرضروری خودداری کنند.
وی کمبود آب مشهد را ۲ هزار و ۲۵۰ لیتر بر ثانیه عنوان کرد و افزود: مشهد در اوج مصرف تابستانی در ماه های تیر و مرداد به ۱۲ هزار و ۷۰۰ لیتر بر ثانیه آب نیاز دارد که اکنون هشت هزار و ۵۵۰ لیتر بر ثانیه آن در دسترس است و برای جبران این کمبود و تکمیل طرحهای در دست اجرا در این حوزه، به ۱۰ هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی افزود: سرانه مصرف آب به ازای هر نفر در مشهد سالانه ۲۰۰ متر مکعب است که نسبت به سرانه کشوری زیاد نیست اما با توجه به شرایط تنش آبی در این کلانشهر و کاهش بارندگی‌ها، مدیریت مصرف الزامی است.
طاهری اضافه کرد: همچنین با توجه به محدودیت های شدید آبی، شهرداری مشهد باید فضای شهری را از منظر چمن و فضای سبز به سمتی ببرد که زیباسازی شهر با استفاده از طرح های هنرمندانه و خلاقانه، اما با کمترین میزان آب صورت گیرد.
وی خاطرنشان کرد: باید از ظرفیت‌های رسانه‌ای در حوزه مدیریت صحیح منابع آب و فرهنگ سازی استفاده بهینه از این منابع استفاده کرد.
طاهری افزود: استفاده از جایگاه ویژه مبلغان دینی در استان برای تشریح و تبیین نکوهش اسراف در قرآن و احادیث ضروری است و تشکل‌های کشاورزی و مردم نهاد نیز در کمک به مدیریت صحیح منابع آب نقش موثری دارند.
بیشتر بخوانید:
کلیدواژه گذر از تنش تابستانی، "مصرف آب، نصف"
سدهای خالی از آب، زنگ بحران کم آبی در مشهد به صدا درآمده است
فقط ۱۲ درصد از حجم سدهای مشهد آب دارد
منابع آبی مشهد شامل دریاچه‌های چهار سد «طرق، ارداک، دوستی و کارده»، چندین حلقه چاه و ۲ رشته قنات است.
سد دوستی مهمترین منبع تأمین آب کلانشهر مشهد است اما هم اینک تنها ۱۱ درصد از حجم ذخیره یک میلیارد و ۲۲۰ میلیون مترمکعبی آن آب دارد.مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد در خصوص آخرین وضعیت سدهای مشهد اظهار کرد: خشکسالی های پیاپی منجر به افت شدید حجم ذخایر سدها شده و با توجه به اینکه عمده آب این کلانشهر از منابع سطحی تامین می‌شود، اکنون وضعیت دشواری را برای تأمین آب مشهد پیش رو داریم.
حسین اسماعیلیان افزود: هم اینک تنها ۱۲ درصد از حجم ذخیره سدهای مشهد آب دارد در حالی که این میزان در مدت مشابه پارسال ۲۶ درصد بوده است.
وی اظهار کرد: حجم ورودی آب به سدهای مشهد در سال آبی جاری ۱۱.۳ میلیون متر مکعب است، هم اینک ۱۵۲ میلیون متر مکعب از ظرفیت هزار و ۵۷۲ میلیون متر مکعبی سدهای مشهد آب دارد و آب سد دوستی به عنوان یکی از اصلی ترین منابع آبی مشهد به گل و لجن رسیده است.
وی اضافه کرد: سد دوستی مهمترین منبع سطحی تأمین آب کلانشهر مشهد است که در سالهای گذشته تا ۵۰ درصد از آب مصرفی مشهد از این منبع تأمین می‌شد اما هم اینک تنها ۱۱ درصد از حجم ذخیره یک میلیارد و ۲۲۰ میلیون مترمکعبی این سد آب دارد.
اسماعیلیان گفت: سد طرُق نیز با حجم ذخیره ۳۲.۸ میلیون مترمکعب، فقط ۶.۰۳ میلیون مترمکعب آب دارد و مخزن ۲۶ میلیون متر مکعبی سد کارده هم تنها ۵.۸ میلیون متر مکعب آب دارد.
وی افزود: حجم مخزن سد ارداک نیز ۳۰.۳ میلیون مترمکعب است که ۸.۵۲ میلیون متر مکعب از حجم این سد آب دارد.
بارندگی در سال آبی جاری در شهرستان مشهد ۸۳ میلیمتر بود و ۶۵ درصد کاهش بارندگی نسبت به دوره آماری ثبت شده است.
سال خشک و کم بارش
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد گفت: امسال خراسان رضوی از نظر میزان بارندگی در رده آخر کشور قرار دارد و بیشترین کاهش بارندگی را تجربه می کند.
وی افزود: در این میان وضعیت مشهد وخیم تر از دیگر نقاط استان است، میزان بارندگی در سال آبی جاری در شهرستان مشهد ۸۳ میلیمتر بود که این میزان در شرایط عادی باید ۲۳۵ میلیمتر می بود و ۶۵ درصد کاهش بارندگی نسبت به دوره آماری ثبت شده است.
اسماعیلیان اضافه کرد: از ابتدای امسال نیز میزان بارندگی مشهد کمتر از ۱۸ میلیمتر بوده است و نسبت به سال گذشته سال خشک تری را شاهد هستیم.
کارشناس مرکز پیش بینی هواشناسی خراسان رضوی گفت: کلانشهر مشهد در خرداد امسال تنها یک دهم میلیمتر بارندگی را به ثبت رسانده است که با توجه به آمار بارش سال گذشته، این وضعیت بسیار نگران کننده است.
کارشناس مرکز پیش بینی هواشناسی خراسان رضوی با بیان این که این وضعیت متاثر از تداوم پدیده اقلیمی "لانینا" است گفت: این پدیده آب و هوایی روی بارندگی‌ها تاثیر منفی داشته است و تابستان خشکی را برای ایران و به ویژه شرق کشور رقم زده است.زهرا آهنگرزاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: با توجه به اینکه خرداد آخرین ماه فصل بهار و یکی از مقاطع اصلی بارشی است، این میزان بارندگی بسیار اندک است.
وی افزود: خرداد پارسال ۲۹.۹ میلیمتر بارش در مشهد ثبت شده بود و در دوره آماری خردادماه مشهد ۹.۵ میلیمتر بارش داشته است اما آمار بارندگی آن در خرداد امسال ناامید کننده است.
وی ادامه داد: متوسط بارندگی خردادماه سال جاری استان، ۴.۳ میلیمتر بوده است که این میزان نسبت به سال گذشته ۱.۹ و نسبت به دوره آماری ۱.۴ میلیمتر کاهش را نشان می دهد.
کارشناس مرکز پیش بینی هواشناسی خراسان رضوی با بیان اینکه این وضعیت متاثر از تداوم پدیده اقلیمی "لانینا" است، گفت: این پدیده آب و هوایی روی بارندگی‌ها تاثیر منفی داشته است و تابستان خشکی را برای ایران و به ویژه شرق کشور رقم زده است.
آهنگرزاده افزود: بر اساس اعلام سازمان اقلیم شناسی، سال گذشته ایران با سومین پاییز و زمستان کم بارش و خشک مواجه بود و نه تنها میزان بارش ها کاهشی بود بلکه دمای هوا نیز گرمتر از گذشته شد که مانع ذخیره بارش های برفی در ارتفاعات برای استفاده در فصول بهار و تابستان شد.
کارشناس مرکز پیش بینی هواشناسی خراسان رضوی با اشاره به تداوم خشکسالی در ادامه سال زراعی جاری، اضافه کرد: در شرایط کلی در ماه‌های پیش رو همچنان کمبود بارش نسبت به شرایط معمول پیش بینی شده است که این پدیده در نیمه شمالی خاورمیانه و ایران حادتر است.
بیشتر بخوانید:
فشار دستان لانینا بر گلوی آسمان خراسان رضوی
سال کم‌بارش خراسان رضوی و چشم‌هایی که به آسمان خشک شد
کسری چهار هزار لیتری آب در مشهد
سرانه مصرف سالانه آب به ازای هر نفر در مشهد ۲۰۰ متر مکعب است که نسبت به سرانه کشوری زیاد نیست اما با توجه به شرایط تنش آبی در این کلانشهر و کاهش بارندگی‌ها، مدیریت مصرف الزامی است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد در خصوص وضعیت مشهد در تابستان جاری اضافه کرد: نیاز آبی مشهد در شرایط اوج مصرف ۱۲ هزار و ۷۰۰ لیتر بر ثانیه است و اکنون چهار هزار و ۱۵۰ لیتر بر ثانیه کسری تولید و استحصال آب وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: امسال برای شهرستان مشهد به طور متوسط ۱.۳ سانتی‌گراد افزایش دمای هوا ثبت شده است که این افزایش دما نیز منجر به افزایش مصرف آب می شود.
لزوم کاهش ۵۰ درصدی مصرف آب
برای گذر از شرایط تنش آبی تابستانی، برنامه ها و طرح های مختلفی در دستور کار شرکت های آب و فاضلاب مشهد و آب منطقه ای خراسان رضوی قرار دارد اما باز هم تاکید بر کاهش مصرف است.
سرانه آب خانگی هر شهروند مشهدی ۱۲۰ لیتر در شبانه روز است که رقم بالایی نیست اما با توجه به شرایط خاص این سرانه نیز باید به نصف کاهش یابد.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب مشهد در این خصوص گفت: برخی طرح های اضطراری تامین آب مشهد در تابستان جاری، اجرا شده و یا در دست اجراست اما مدیریت مصرف از راهکارهای اساسی گذر از شرایط تنش آبی است.
اسماعیلیان افزود: باید قبول کرد که با شرایط حادی رو به رو هستیم و یکی از مهم ترین اقدامات موثر در مواجهه با این شرایط، کاهش مصرف از سوی شهروندان است.
وی اضافه کرد: امسال باید مصرف آب را به نصف کاهش داد، سرانه آب خانگی هر شهروند مشهدی ۱۲۰ لیتر در شبانه روز است که رقم بالایی نیست اما با توجه به شرایط خاص، این سرانه نیز باید به نصف کاهش یابد.
اسماعیلیان افزود: در حوزه مدیریت مصرف، سه محور اصلی استحمام، کولرهای آبی و فلاش تانک های سرویس های بهداشتی باید مورد توجه بیشتر قرار گیرد، در هر کدام از این بخش ها با اقدامات کوچکی همچون کاهش زمان استحمام، قرار دادن بطری آب در فلاش تانک و بررسی شناور کولر به لحاظ جلوگیری از نشتی، می توان میزان مصرف آب را تا حد چشمگیری کاهش داد.
وی تاکید کرد: با هدف مدیریت مصرف و جلوگیری از اتلاف آب، همکاری خوبی بین دستگاه های مختلف اجرایی و سازمان صورت گرفته و با برنامه ریزی انجام شده با همکاری استانداری خراسان رضوی، سطح بندی وضعیت تامین آب در سه ماهه تابستان و تکالیف کلیه دستگاه ها مشخص شده است.
کسری ۱۰۷ میلیون متر مکعبی مخازن آب زیرزمینی
از مجموع ۳۷ دشت استان خراسان رضوی، نیمی در شرایط ممنوعه بحرانی قرار دارد و وجود چاههای غیرمجاز و برداشت بی‌رویه از منابع آبهای زیرزمینی، مهمترین علت بحرانی شدن وضعیت دشت‌های استان عنوان شده است.
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی، منابع آب زیرزمینی نیز در شرایط حادی قرار دارد و کسری مخازن آب این منابع ۱۰۷ میلیون متر مکعب در سال است، این در حالی است که این رقم در دوره طولانی مدت ۸۲ میلیون متر مکعب بوده است.
طاهری افزود: از ابتدای سال آبی جاری، یعنی از مهرماه ۱۴۰۱ تاکنون ۹۹.۲ میلی متر بارندگی در خراسان رضوی ثبت شده است که این میزان در مدت مشابه سال آبی قبل ۱۴۵.۵ میلی متر بوده است و بارش امسال نسبت به متوسط بلندمدت نیز ۴۶ درصد کاهش دارد.
طرح های اضطراری تامین آب مشهد
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی در خصوص طرح های اضطراری تامین آب مشهد اظهار کرد: ایستگاه پمپاژ شناور مخزن سد دوستی از جمله طرح های اضطراری است که در مرحله آغاز عملیات اجرایی است.
طاهری اضافه کرد: حفاری و تجهیز چاه های تامین آب مشهد از آبخوان های غرب این شهر با ظرفیت ۷۵۰ لیتر در ثانیه و خرید یا اجاره چاه های کشاورزی و اتصال به خطوط انتقال آب شرب مشهد با ظرفیت هزار و ۵۰۰ لیتر در ثانیه از دیگر طرح هاست.
وی خاطرنشان کرد: اجرای خط انتقال تامین آب شرب مشهد از منابع غرب شهر از دیگر طرح های در دست اجراست و در این طرح با مشارکت بخش خصوصی سالانه ۹۶ میلیون متر مکعب از منابع آبی غرب مشهد با خط انتقال ۵۶ کیلومتری به این شهر انتقال می یابد.
اختصاص هزار میلیارد تومان اعتبار از ردیف اعتبارات ملی بحران
هزار میلیارد تومان اعتبار بحران برای اجرای پروژه های تامین آب استان اختصاص داده شده است.طبق اعلام رییس سازمان مدیریت بحران کشور، هم اکنون ۲۴ استان کشور از جمله سه استان شمالی با کمبود جدی آب مواجه هستند و امسال ۱۱ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای مقابله با تنش آبی در کشور اختصاص یافته که خراسان رضوی نیز از این اعتبارات بهره مند شده است.
مدیرکل بحران استانداری خراسان رضوی در خصوص تخصیص اعتبار از محل اعتبارات بحران کشور برای رفع مشکل تنش آبی استان و مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: هزار میلیارد تومان از این محل برای اجرای طرح های تامین آب مشهد و استان نظیر حفر چاه و خطوط انتقال آب اختصاص داده شده است.
محسن نجات افزود: ۵۰۰ میلیارد تومان از این رقم مربوط به سال ۱۴۰۱ است که ۲۷۰ میلیارد تومان آن تخصیص یافته و به حساب شرکت های آبفا و آب منطقه ای واریز شده است.
وی اضافه کرد: ۵۰۰ میلیارد تومان نیز مربوط به سال جاری است که پیگیری های لازم به منظور تخصیص آن به همراه ۲۳۰ میلیارد تومان باقی مانده از سال گذشته در دست انجام است.
نجات ادامه داد: همچنین بسته گذر از کم آبی با هدف تغییر الگوی مصرف در کمیته آب استان تدوین شده است که دستگاه های مختلف برای اجرایی شدن آن باید همکاری لازم را داشته باشند.
مدیرکل بحران استانداری خراسان رضوی در خصوص احتمال جیره بندی آب در مشهد گفت: جیره بندی آب بدبینانه ترین سناریو است و همه تلاش ما بر این است که با همراهی مردم و اجرای طرح های اضطراری و موثر، بدون جیره بندی از شرایط تنش آبی با موفقیت عبور کنیم.
نظر شما