فیلم | توصیف تار با زبان شعر

به گزارش روز دوشنبه ایرنا این هنرمند بخشی از خانه‌اش را به کارگاه ساخت تار و سه‌تار تبدیل کرده است و خودش می‌گوید که ساخت ساز را از حوالی سال ۱۳۶۸ به صورت آماتوری و با کمک برادرش «عبدالرضا» آغاز کرد و بعدها از یکی از استادان برجسته مراغه‌ و کشور با عنوان «یوسف پوریا» بهره گرفت.

وی استاد پوریا را «یحیی تارساز دوم» اطلاق می‌کند و ادامه می‌دهد: «فرهاد هدایتی» یکی از افرادی بود که مدتی روی ساخت ساز تار نزد ما آموزش دید و بعد از مدتی وی را به استاد پوریا معرفی کردیم؛ وی پس از چهار سال آموزش به مرحله‌ای از استادی رسید.

به گفته «آریانی» ساخت ساز امروزه با مشکلات عدیده‌ای چون کمبود چوب توت و بازاریابی مواجه است و کاش چوبی که برای درست کردن زغال و استعمال قلیان به کار می‌رود، به ساخت سازهای سنتی اختصاص یابد.

سازنده تار: کاش چوبی که برای درست کردن زغال و استعمال قلیان به کار می‌رود، به ساخت سازهای سنتی اختصاص یابد

سازنده تار و سه تار اهل مراغه ادامه داد: چوب توتی که قطر آن کمتر از ۵۰ سانتی‌متر باشد، به درد ساخت تار نمی‌خورد و تنها می‌توان با آن تار درست کرد؛ به همین دلیل سازندگان تار با مشکل تهیه چوب مناسب مواجه هستند.

به گفته «آریانی» ساخت تار چندین ماه طول می‌کشد و بر همین اساس نیز نمی‌توان روی درآمد ثابت آن حساب باز کرد و شاید به همین دلیل است که امروزه جوانان به ندرت به این صنایع دستی گرایش پیدا می‌کنند.

ساخت سه‌تار با قالب امکان‌پذیر است

سازنده تار و سه تار اهل مراغه اضافه کرد: ساخت سه‌تار با قالب و با استفاده از چوب‌های کوچکتر امکان‌پذیر است و از عناوین قالب‌های معروف‌ می‌توان به «هاشمی» و «کمالیان»، «عشقی»، «نریمان» و غیره اشاره کرد.

۲۰ هنرمند مراغه ساز ایرانی می‌سازند

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مراغه بیان کرد: ۲۰ هنرمند پیشکسوت این شهرستان در حوزه ساخت سازهای ایرانی فعال هستند و اخیرا شناسایی و حمایت از آنان در دستور کار قرار گرفته است.

«جواد محرم‌پور» افزود: اعطای تسهیلات کم‌بهره، برگزاری نمایشگاه‌ها و همچنین دوره‌های آموزشی از جمله این حمایت‌هاست.

به گزارش ایرنا درخت توت از گونه‌های مثمری به شمار می‌رود که مقاومت بالایی دارد و کاشت آن از گذشته در باغات و به ویژه در مقابل مساجد مراغه مرسوم بوده است.

اگرچه سازندگان سازهای ایرانی در برخی از وارد علاوه بر چوب درخت توت، از چوب گردو نیز برای ساخت تار استفاده می‌کنند اما هنرمندان صنایع دستی مراغه علاقه بسیاری به درخت توت دارند و معتقدند که کیفیت کار با چوب توت بهتر است.

از سوی دیگر درخت توت آن هم با قطر بالا در سطح شهرستان محدود و انگشت‌شمار است و حتی گفته می‌شود که برخی‌ از واسطه‌ها، درختان توت مناسب برای ساخت ساز را به دیگر شهرستان‌های کشور ارسال می‌کنند.

اما محدودیت‌های ساخت تار در مراغه تنها در کمبود چوب درخت توت خلاصه نمی‌شود و یکی از چالش‌های اساسی هنرمندان فروش محصول به قیمت متناسب با کیفیت ساز است.

زیرا گفته می‌شود مربیان موسیقی کشور در مورد کیفیت ساز و قیمت آن اعمال نظر می‌کنند و همین موضوع موجب می‌شود تا در برخی از موارد، زحمت‌های چندین ماهه هندمندان با قیمتی منطقی عرضه نشود.

تار نوعی ساز زهی با طول حدود ۹۵ سانتی‌متر است که در ساخت آن از چوب، پوست، استخوان، زه و فلز استفاده می‌شود و «آریانی» معتقد است که شاخ گوزن و استخوان شتر در ساخت تار کارایی بهتری دارد.

وسعت صدای این ساز حدود سه اکتاو است و با وجود اینکه در تاریخ نام چندان زیادی از این ساز برده نشده اما احتمال می‌رود که تار از حدود ۲۰۰ سال پیش در ایران نواخته شده و به همین دلیل است که آن را می‌توان یکی از سازهای موسیقی ملی ایرانی دانست.