به گزارش ایرنا، مردم شهر کویری جاجرم در خراسان شمالی دلدادگی خود به سالار شهیدان را با نخل گردانی و نوای " حسین حسین" آن به نمایش می گذارند، این آیین کهن هر ساله در غروب تاسوعا و روز عاشورای حسینی با حضور خیل دلدادگان برگزار می شود و صحنه ای حزن انگیز از عاشورا را به تصویر می کشد.
واژه نخل به معنای درخت خرما است اما آنچه که در مراسم نخل گردانی بر دست مردم حمل می شود، مصداق تابوت امام حسین(ع) است که عزاداران با به حرکت درآوردن آن به سوگواری می پردازند.
نخل یا همان تابوت چوبی با پارچه و آیینه تزیین می شود و بر آن خنجر و شمشیر نصب می کنند، آیینه نماد روشنایی اهل بیت(ع) و خنجر نمادی از زخم های وارد شده به پیکر سالار شهیدان در روز شهادت این امام همام است.
سیاه پوش کردن نخل هم نمادی از سوگواری است و پارچه های نصب شده در آن نشان از حجله حضرت قاسم دارد که هر کدام به تنهایی داستان و روایتی حزن انگیز برای عزاداران دارد.
مردم شهر جاجرم، آیین نخل گردانی را با شور ویژه اجرا می کنند به گونه ای که هر سال با غوغای حضور انبوه مردم، عاشورایی دیگر را رقم می زنند، این آیین قدمتی چند صد ساله دارد و از جای جای استان برای حضور در این آیین به جاجرم سفر می کنند.
در شهر جاجرم از چهار نخل برای برگزاری آیین نخل گردانی استفاده می شود که شامل نخل بزرگ چوبی، نخل بزرگ آهنی هیات دهقان ها، نخل گهواره حضرت علی اصغر(ع) مستقر در هیات سرمحله و نخل گهواره علی اصغر مستقر در هیات نونهالان است.
نخل بزرگ قدمت بسیار دارد و در پای تکیه حسینیه بزرگ جاجرم مستقر است، این نخل ساختار چوبی دارد از این رو بسیار سنگین است.
با وجود مستهلک شدن چوب ها در ساختار آن دست برده نشده است گفته می شود که خواب نما شده اند که در شکل این نخل تغییر ایجاد نشود.
این نخل در این سال ها تحت تاثیر زمان و باد و باران، استحکام خود را از دست داده است از این رو برای برگزاری مراسم سوگواری در روز عاشوار، طناب بندی می شود.
صبح عاشورا، پس از طناب بندی، روی این نخل فرش و یا موکت می اندازند و سپس آن را با پارچه هایی به رنگ سیاه و سبز تزیین می کنند، بر روی نخل، کتیبه هایی مزین به نام اباعبدالله و یا قمر بنی هاشم نصب می شود.
نخل بزرگ آهنی، متعلق به هیات دهقان ها است. پیشتر این نخل چوبی بود اما با فرسوده شدن چوب ها، سال های اخیر این نخل جایگزین نخل چوبی این هیات شده است.
نخل بزرگ دهقان ها در روز عاشورا در مقابل حسینیه دهقان ها با پارچه، کتیبه ها و آیینه و خنجر تزیین می شود، سپس عزاداران همزمان با به صدا درآوردن طبل و سنج، نخل آهنی را به طرف تکیه بزرگ حسینی به حرکت در می آورند و به عزاداری می پردازند
نخل کوچک هم که نمادی از گهواره حضرت علی اصغر(ع) است در هیات سرمحله قرار دارد و در سوگواری روز عاشورا به حرکت در می آید.
این نخل صبح روز عاشورا به مسجد صاحب الزمان آورده می شود و در مقابل مسجد تزیین می شود، گهواره تزیین شده در مقابل هیات حرکت داده می شود و به پای حسینیه بزرگ وارد و در جایگاه خود مستقر می شود.
نخل دیگر در شهر جاجرم، گهواره حضرت علی اصغر(ع) هیات نونهالان است که در هیات نونهالان با پارچه های سبز تزیین می شود، این نخل سبک تر است و به وسیله نوجوانان حمل می شود.
این گهواره هم در روز عاشورا به وسیله هیات نونهالان وارد تکیه بزرگ می شود و در جایگاه خود قرار می گیرد.
آیین علم گردانی در غروب تاسوعا و صبح عاشورا انجام می شود و حرکت درآوردن نخل از حسینیه بزرگ جاجرم آغاز می شود، در این آیین علم سه دور در محله قدیم شهر به گردش در می آید.
ظهر عاشورا بعد از مراسم عزاداری، غروب روز عاشورا بعد از تعذیه خوانی هم نخل گردانی انجام می شود.
نخل گردانان هر یک در جایگاهی برای حمل قرار می گیرند، این جایگاه مخصوص و از اجداد به ارث رسیده است و در برداشتن نخل بزرگ ۳۳ نفر شرکت دارند، در طول نخل ها ۲۴ نفر یعنی در طرفین هر نخل، سمت راست ۱۲ و سمت چپ ۱۲ نفر و مابقی در جلو و عقب نخل قرار می گیرند.
در روز عاشورا، ابتدا نخل بزرگ چوبی را وارد صحنه می کنند، قبل از ورود به دایره اصلی نخل گردانی، یک دور به دور خود می زنند سپس وارد صحنه می شوند. سپس نخل بزرگ آهنی به همین صورت وارد می شود که همزمان با نخل ها، طبل و سنج ها نواخته می شود.
نوبت دوم نخل گردانی پایان بخش سوگواری های روز عاشورا است در پای تکیه بزرگ انجام می شود و زمان آن، در پایان شبیه خوانی است.
گاهی در اجرای مراسم نخل گردانی نوجوانان بر روی نخل سوار می شوند و نوحه می خوانند. حاضران در این آیین انواع میوه های خود را با خنجرهای نصب شده زخمی می کنند تا متبرک شود.
شهرستان جاجرم در ۱۵۰ کیلومتری بجنورد و در مسیر ارتباطی خراسان شمالی به استان سمنان واقع است.
نظر شما