«ایران در سپیده‌دمانِ تاریخ» در کتاب‌فروشی‌ها

به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، کتاب ایران در سپیده‌دمانِ تاریخ نخستین عنوان از مجموعه تاریخ ایران زمین است. این کتاب به روایت تاریخ ایران از آغاز تا پایان دوره مادها و همچنین تاریخ اساطیری ایران پرداخته است. مبنای کار در نگارش این کتاب بر سه اصل گزیده‌نویسی، چکیده‌نویسی، و آسان‌نویسی استوار است. در پایان کتاب عنوان کتاب‌هایی برای مطالعه بیشتر در این زمینه توصیه شده است.

در این کتاب نویسنده تلاش کرده فقط به مسائل تاریخی نپردازد و مخاطب را با تمدن و فرهنگ هر دوره آشنا کند. همچنین ارزشمندترین سندهای تاریخی و دستاوردهای هنری هر دوره هم معرفی شده است تا درک نادرستی که کتاب‌های شبه‌علمی و داستانی از تاریخ ایجاد کرده‌اند از ذهن خوانندگان زدوده شود و اعتبار داده‌های دانش تاریخ بر همگان آشکار شود.

مجموعه تاریخ ایران زمین با هدف آشنایی عموم مردم جامعه به ویژه جوانان با تاریخ و فرهنگ ایران نوشته شده است. در هر کتاب این مجموعه به یکی از دوره های تاریخی ایران پرداخته و تلاش شده با تکیه بر تازه‌ترین و مهم‌ترین پژوهش‌ها، چشم‌اندازی ژرف و همه جانبه از تاریخ و فرهنگ ایرانی در آن دوره ارائه شود. در این کتاب‌ها فقط به شرح رویدادها و تاریخ سیاسی پرداخته نمی‌شود، بلکه ساختار سیاسی و اقتصادی، زبان و ادبیات، دین، معماری و شهرسازی و هنرهای هر دوره نیز معرفی می‌شود.

کوشش بر این بوده که کتاب‌های این مجموعه برای آشنایی خوانندگان غیردانشگاهی با تاریخ و فرهنگ ایران بسنده باشند و همزمان برای دوستداران جدی‌تر تاریخ ایران دری به سوی آثار تخصصی‌تر و جهان زیبای ایران شناسی بگشایند.

قسمتی از متن کتاب

دوره نوسنگی حدود ۱۰ هزار سال پیش آغاز شد و تحولات سرنوشت‌سازی در جامعه‌های انسانی روی داد. در این دوره سه تحول بسیار مهم در زندگی انسان‌ها روی داد که عبارتند از: انقلاب کشاورزی و یکجانشینی، ساخت سفال، و آغاز خانه‌سازی و معماری.

مهم‌ترین تحولی که در این دوره روی داد پدیده‌ای است که باستان‌شناسان آن را «انقلاب کشاورزی» می‌نامند، یعنی انسان‌ها برای نخستین بار به کشت گیاهان و تولید غذا پرداختند. یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهد زاگرس‌نشینان حدود ۹ هزار سال پیش برای نخستین بار غلات را اهلی کردند و کشت این گیاه با سرعت در ایران‌زمین گسترش یافت. این تحول تاریخ‌ساز به یکجانشینی و پیدایش نخستین دهکده‌های مبتنی بر کشاورزی انجامید و به تدریج جهانی که ما امروز می‌شناسیم شکل گرفت. در این دهکده‌های نخستین بود که مفهوم مالکیت زمین پدید آمد و حیوانات بسیاری اهلی شدند.

تحول مهم دیگری که در دورۀ نو سنگی رویداد ساخت سفال بود. انسان‌ها تا پیش از ساخت و استفاده از سفال، همواره ابزارهای مورد نیاز خود را با تغییر شکل دادن مواد خام طبیعی می‌ساختند. ساخت سفال تحولی در تاریخ ابزارسازی انسان به شمار میرود، زیرا انسان‌ها توانستند با ترکیب مواد خام طبیعی با یکدیگر و تغییر دادن ماهیتشان پدیده‌ای نو بسازند که تا آن زمان در طبیعت وجود نداشت. سفال در ابتدایی‌ترین شکل خود مخلوطی از آب و خاک رس بود که در حرارت پخته شده بود.

کهن‌ترین قطعه سفالی ایران از تپه گنج دره در کرمانشاه به دست آمده و ۹ هزار سال پیشینه دارد. ظرف‌های سفالین به تدریج تجلی‌گاه هنر واندیشۀ جامعه‌های نخستین شدند و امروزه طرح‌های روی آن‌ها راهی برای شناخت اندیشه‌های پیشینیان است. نخستین تندیس‌های سفالین با کارکرد دینی-آیینی نیز در همین دوره ساخته شدند.

سومین تحول مهم دورۀ نوسنگی آغاز معماری است که یکی از پیامدهای ناگزیر کشاورزی و یکجانشینی بود. انسان‌های یکجانشین برای زندگی آسان‌تر نخستین خانه‌های با دوام را ساختند و دانش معماری پایه‌گذاری شد. معماری طی چند هزار سال روند تکاملی خود را پیمود و به ساخت بناهای باشکوهی انجامید که حتی امروزه نیز مایۀ شگفتی است.(صفحه ۳۸ و ۳۹)

کتاب ایران در سپیده‌دمانِ تاریخ نوشته محسن جعفری در ۱۳۵ صفحه مصور، با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه، قیمت ۱۸۰ هزار تومان در سال ۱۴۰۲ توسط انتشارات ققنوس منتشر شد.