کودتای دیگر علیه منافع فرانسه در آفریقا

به گزارش ایرنا از رسانه های منطقه ای و بین المللی، گروهی از مقامات نظامی گابن از مستعمرات سابق فرانسه در غرب آفریقا صبح امروز با حضور در تلویزیون این کشور اعلام کردند که نتیجه انتخابات یکشنبه گذشته در این کشور را که به پیروزی سه باره "علی بونگو" منجر شد، غیرمعتبر دانسته و تا اطلاع ثانوی مدیریت کشور را به عهده می گیرند.

خبرها از پیوستن مردم و حتی "ژنرال بریس کلوتیر" فرمانده گارد ریاست جمهوری گابن که از منصوبان علی بونگو رئیس جمهوری بود، به افسران ارشد کودتا حکایت دارند.

رسانه های بین المللی به نقل از "الیزابت بورن" نخست وزیر فرانسه اعلام کردند که دولت این کشور بعد از باختن قافیه در کودتای ماه گذشته در کشور نیجر از مستعمره های سابق فرانسه در غرب آفریقا، این بار نیز اوضاع گابن مستعمره دیگر فرانسه در آفریقای مرکزی را از نزدیک پیگری می کند.

با این وجود سفارت فرانسه در لیبرویل هم به شهروندان خود در گابن توصیه کرد با توجه به حوادث جاری در این کشور تا اطلاع ثانوی از خانه های خود خارج نشوند.

«جوزپ بورل» مسؤول سیاست خارجه اتحادیه اروپا نیز در اولین واکنش یک مقام اروپایی به وقایع گابن تاکید کرد: آنچه در غرب آفریقا در جریان است، مساله‌ای مهم برای اروپاست و ما وضعیت گابن را بررسی می‌کنیم.

وی خاطرنشان کرد که وزرای دفاع اتحادیه اروپا درباره پیامدهای کودتا در گابن گفت‌وگو خواهند کرد. این مقام سیاست خارجی در اتحادیه اروپا مدعی شد، کودتای نظامی در گابن به بی‌ثباتی بیشتر در منطقه می‌انجامد.

در حالی که اغلب رسانه های منطقه ای و بین المللی از حمایت خیل عظیمی از مردم گابن از اقدام تازه نظامیان در این کشور از طریق برگزاری تظاهرات ضددولتی و فرانسه خبر می دهند، برخی گزارش ها هم حاکی است که شرکت معدن فرانسه با نام ارامت (Eramet) پس از به دست گرفتن قدرت توسط ارتش فعالیت خود را در گابن به حالت تعلیق درآورد.
به گزارش خبرگزاری آل افریکا از لیبرویل پایتخت گابن، این گروه نظامی ۱۲ نفره ابتدا با اعلام اینکه در انتخابات فوق تقلب صورت گرفته نتیجه آنرا ملغی و سپس با انحلال قانون اساسی، رسما تصرف قدرت را اعلام عمومی کرده و تایید کردند که سخنگوی یک کمیسیون انتقال قدرت برای بازگرداندن نهادهای مسئول برای دفاع از یک حاکمیت صلح در کشورشان هستند.

شبکه اروپایی یورونیوز مستقر در پاریس گزارش داد که یکی از این مقامات نظامی امروز در بیانیه‌ای که در تلویزیون هم قرائت شد گفت: «به نام مردم گابن، ما تصمیم گرفتیم با پایان دادن به حکومت کنونی، از صلح دفاع کنیم.»

خبرگزاری الجزیره قطر در گزارشی در باره این انتخابات نوشته بود که انتخابات ریاست جمهوری، مجلس و شوراهای محلی به صورت همزمان در سایه تدابیر شدید امنیتی، قطع اینترنت و وضع مقررات منع آمد و شد، برگزار شد.

خبرگزاری رویترز نیز گزارش داد که افسران ارشد ارتش گابن با حضور در فرستنده تلویزیونی گابن ۲۴، با اعلام اینکه به نمایندگی تمام نیروهای امنیتی کشور کنترل کامل قدرت در کشور در اختیار گرفته اند، (همچون اصحاب کودتای ماه گذشته علیه منافع فرانسه در نیجر) تا اطلاع ثانوی مرزهای کشور می بندند.

خبرگزاری فرانسه نیز در گزارشی از شنیده شدن صدای تیراندازی خودکار در لیبرویل خبر داد و اعلام کرد که بعد از لغو نتیجه برگزاری انتخابات سراسری در گابن و دستگیری رئیس جمهوری منتخب (علی بونگو) و انتقال او به مکانی نامعلوم توسط نظامیان، بعضی از اعضای خانواده رئیس جمهوری مخلوع امروز اعلام کردند که پس از کودتای نظامی در کشور، اطلاعی از او ندارند و سرنوشت او هنوز نا معلوم است.

گابن، واقع در غرب آفریقای مرکزی و در همسایگی خلیج گینه و در سواحل شرقی اقیانوس اطلس قرار گرفته‌است و با کشورهای جمهوری کنگو، کامرون و گینه استوائی همسایه است. این کشور یکی از مهمترین متحدان فرانسه در آفریقای مرکزی به شمار می‌آید که از سال ۲۰۰۹ (به مدت ۱۴ سال) تحت ریاست جمهوری «علی بونگو اوندیمبا» اداره شد.

یادآوری می شود "عمر بونگو" پدر علی ۶۴ ساله که در این سومین انتخابات نیز اعلام پیروزی کرد، حدود ۴۱ سال یعنی تا زمان مرگش در سال ۲۰۰۹ قدرت را در این کشور در دست داشت.

در واقع گابن از سال ۱۸۸۶ از مستعمرات استوایی فرانسه بود بعد از تقریبا یک قرن ظاهرا مستقل شد، از سال ۱۹۶۴ شاهد جنگ خارجی و داخلی یا کودتا نبوده‌ اما نزدیک ۵ دهه گردش قدرتی در آن صورت نگرفته است.

ظاهرا در انتخابات یکشنبه گذشته در این کشور عضو اوپک که با ۱۲ نامزد میزان مشارکت در آن ۵۶.۶۵ درصد اعلام شد، علی بونگو در رقابت با «آلبرت اوندو اوسا» (با ۳۰.۷۷ درصد آرا) ۶۴.۲۷ درصد این رای ها را به خود اختصاص داد و برای سومین دوره متوالی به ریاست جمهوری کشورش انتخاب شد. رقیب اصلی و رقبای دیگر رئیس جمهوری او را به تقلب در این انتخابات هم متهم کردند.

گزارشی از "رادیو اروپای -۱" حاکی است که اوسا بعد از این کودتا، از رئیس جمهوری سابق خواست قدرت را بدون خونریزی واگذار کند. با این وجود خواستار سازماندهی انتقال قدرت بدون خونریزی در این کشور نیز شد.

از شنبه گذشته یعنی یک روز قبل از برگزاری انتخابات، سطح تنش‌ها در این کشور در بحبوحه هراس از ناآرامی‌ها پس از برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و پارلمانی بالا رفته بود. عدم حضور ناظران بین‌المللی، تعلیق فعالیت برخی از رسانه‌های خارجی، قطعی اینترنت و اعمال منع آمد و شد شبانه در سراسر کشور هم بر نگرانی‌ها درمورد شفافیت این انتخابات افزوده بود. اینترنت تا دو روز قبل در این کشور قطع بود.

در عین حال که در ماه آوریل (فروردین) پارلمان گابن اصلاحیه قانون اساسی را تصویب کرده بود که دوره ریاست جمهوری را از ۷ به ۵ سال کاهش داد اما مخالفان بونگو این مصوبه را اقدامی با راهنمایی او به عنوان راهی برای “تسهیل انتخاب مجدد” اش توصیف کردند، چون حزب دمکراتیک گابن به رهبری خود بونگو، از اکثریت بزرگی در مجلس های سنا و مجلس شورا این کشور برخوردار است.
یادآوری می شود که علی بونگو پیشتر در انتخابات سال ۲۰۱۶ نیز تنها با اختلاف ۵ هزار و ۵۰۰ رای بر رقیبش "ژان پینگ" که رئیس اتحادیه آفریقا هم بود پیروز شد و البته در آن زمان نیز از سوی رقیب به انجام تقلب متهم شده بود.

در انتخابات ۲۰۱۶ نیز معترضان به خیابان آمده و ساختمان پارلمان این کشور را به آتش کشیده بودند. در نتیجه آن اعتراضات هم که به خشونت هم کشیده شده بود، دولت بونگو برای چند روز اینترنت را قطع کرده بود.

البته او دو سال بعد در ۲۰۱۸ به دلیل سکته مغزی ماه ها در قدرت نبود، لذا اتهام دیگری از سوی رقبا علیه او مطرح شد مبنی بر اینکه او دیگر توانایی اداره کشور را ندارد.

اما او به رغم رنج مداوم ناشی از مشکلات حرکتی بعد از آن سکته مغزی، در ماه های اخیر به هر طریق ممکن سعی کرد با راه انداختن تورهایی به سراسر کشور و انجام سفرهای خارجی از جمله شرکت در چند اجلاس سران نهادهای منطقه از جمله اتحادیه آفریقا سعی کرد به نوعی وانمود کند که همچنان از توانایی لازم برای اداره کشور برخوردار است.

گابن با درآمدهای حاصل از فروش نفت و منگنز و حتی کاکائو و جمعیت نسبتاً کم یکی از ثروتمندترین کشورهای آفریقایی از نظر تولید ناخالص داخلی سرانه است که طبق گزارش بانک جهانی، یک سوم جمعیت آن هنوز زیر خط فقر زندگی می کنند به همین دلیل انتقاد و اعتراض های ملی و مردمی به نوع حکومت داری رئیس جمهوری هیچ وقت از بین نرفته و او همواره متهم می شد به اینکه سیاست های دولت فرانسه را در کشور اجرا می کند.

در هر حال خانواده بونگو ۵۶ سال است که در این کشور بر مسند قدرت بودند و مخالفان آنها خواستار تغییر در حاکمیت این کشور غنی از منابع نفت و شکلات اما فقیر هستند. تداوم و تکرار حاکمیت خانواده بونگو و شائبه ها مبنی براینکه این خانواده همچنان از زمان استقلال کشور به نوعی بطور پنهان و آشکار حافظ منافع کشور مستعمره هستند، این بار گروهی از نظامیان این کشور را برآن داشت سرانجام به چنین کودتایی دست بزنند.

این کودتا هشتمین کودتا در مناطق غربی و مرکزی قاره آفریقا از سال ۲۰۲۰ به بعد به شمار می‌آید. پیش‌تر در گینه، بورکینافاسو، چاد و نیجر نیز کودتاهایی صورت گرفته بود. آخرین کودتا، مربوط به نیجر است که در ۲۶ ژوئیه گذشته صورت گرفت که البته با حمایت کامل مردم از آن برعلیه حاکمیت مورد پشتیبانی و هدایت فرانسه همراه شد.
در هر حال اخساسات ضد فرانسه طی سال های اخیر در اغلب کشورهای آفریقای به ویژه در مجموعه کشورهای فرانکوفونی قاره آفریقا به ویژه در غرب و مرکز این قاره تقویت شده است و این روند در آخرین مورد منجر به بروز کودتا در نیجر شد و در گابن نیز خود را بار دیگر به شکل کودتا نشان داد.
چون فرانسه برای نخستین بار از طریق امضای «پیمان‌های حفاظت» با مقامات محلی وقت در ۱۸۳۹ و ۱۸۴۱ به گابن پا گذاشت، تا اینکه در ۱۸۸۵ رسماً گابن را به عنوان مستعمره خود اعلام کرد و بعد از نزدیک یک قرن استعمار این کشور مجبور شد به دلیل تحولات منطقه ای و جهانی به نوعی به این کشوردر سال ۱۹۶۰ (شما بخوانید بصورت صوری) استقلال دهد.

اما چهره‌هایی که از آن زمان در این کشور به قدرت رسیدند، از جمله عمر بونگو و علی بونگو مانند بسیاری از دیگر مستعمره‌های فرانسه، مواضعی نزدیک به پاریس داشتند تا جایی که فرانسه در دوره علی بونگو نفوذ نظامی، سیاسی و اقتصادی گسترده‌ای در این کشور داشت.

تحلیلگرها معتقدند که ثروت نفتی و معدنی و حتی فروش کاکائوی گابن بیش از آنکه برای رفاه مردم این کشور باشد به نفع خانواده بونگو حافظ منافع فرانسه بوده است.تحقیقات یک قاضی فرانسوی در سال ۲۰۰۸ نشان داد که خانواده بونگو حداقل ۳۳ ملک لوکس در فرانسه به ارزش مجموع ۱۹۰ میلیون دلار دارند.

در هر حال گزارش ها از این کودتا و تحولات متعاقب آن در گابن همچنان به صورت پراکنده منتشر می شود در حالی که اخبار رسانه های بین المللی از کودتای مشابه در کشور نیجر نیز همچنان در صدر خبرهای رسانه های بین المللی قرار دارند که البته این همه خبر خوشی برای دولت فرانسه به عنوان کشور استعمار گر سابق و کنترل کننده فعلی امورات این دو کشور نیست.