به گزارش خبرنگار ایرنا، سردرگمی در راهکارهای مقابله با آفت و بیماری های محصولات کشاورزی در حالی است که کشاورز ناچار به خرید بموقع و بدون وقفه سموم و استفاده از آنها علیه انواع آفات و بیماری‌ها برای حفظ دسترنج یک ساله‌شان هستند.
طبق آمار رسمی در حال حاضر یکهزارو ۱۲۲فروشگاه مجاز سموم کشاورزی در استان فعال است که این تعداد عامل فروش که هر یک با هدف فروش و رسیدن به منافع، بدون توجه به مسایل کارشناسی زمان و مقدار مصرف سموم، راهکارهای مقابله با انواع بیماری آفات را مطرح می کنند. این در حالی است که کشاورزی مازندران استخوان بندی اصلی امنیت غذایی کشور محسوب می شود و کاهش مصرف کودهای شیمیایی و سموم به سمت سالم سازی تولیدات و حرکت به سمت کشت ارگانیک باید مورد اهتمام قرار بگیرد.
دغدغه و نگرانی از افزایش بی رویه فعالیت فروشگاه های سموم کشاورزی و وضعیت مصرف سم در مازندران به حدی رسیده است که شخص دکتر حسین رنجبر اقدم رییس سازمان حفظ نباتات کشور در سفر به این خطه اعلام کرد که شرکت‌های واردات و تولید سموم به بهانه ورود سم، مدیریت باغ‌های کشور به خصوص استان های شمالی و مازندران را در دست گرفته اند.
به گفته وی بیش از ۳۰۰ شرکت تولیدکننده و واردکننده سم در کشور وجود دارد و تنها در استان مازندران بیش از یکهزار۱۲۰ فروشگاه فروش سم وجود دارد؛ حال آنکه سووال این است که چرا این همه مجوز صادر شده است، سم فروشی که سوپرمارکت نیست.
درحال حاضر علاوه بر این که حدود نیمی از شالیکاران مازندران مشغول کشت دوم برنج و به نوعی در مقابله با نسل چهارم آفت کرم ساقه هستند و باغداران مرکبات نیز باید از میوه ها نسبت به مگس میوه مراقبت کنند، کشت پاییزه چهار محصول گندم، کلزا، جو و علوفه نیز شروع شده است، شرایطی که کشاورزان باید در از بین بردن علف های هرز و مبارزه با انواع بیماری ها و آفات از سموم استفاده کنند.
وضعیت نابسامانی در عرضه و مصرف سموم کشاورزی مازندران در حالی است که فعالیت در حوزه سم یک کار تخصصی بوده و در بسیاری از کشورها اگر یک دستگاه سمپاش در دست یک غیرمتخصص دیده شود مجرم شناخته می شود. طبق گفته مسوولان جهاد کشاورزی بسیاری از فروشندگان سموم کشاورزی نتنها متخصص حوزه سم نیستند، بلکه اظهارات غیرکارشناسی آنان سبب سردرگمی کشاورزان در عملی کردن راهکارهای مقابله با آفت و بیماری ها شده است.
برای فهم وضعیت موجود در بازار کود و سموم شیمیایی در مازندران به عنوان قطب تولیدات کشاورزی کشور دانستن این نکته ضروری است که کشاورزان نیازشان را از دو طریق یکی از طریق کارگزاری ها و در قالب سهمیه به قیمت مصوب و دیگری بازار آزاد تهیه می کنند.
در حال حاضر التهاب موجود از نیاز فراتر از سهمیه به بازار تزریق می شود، یعنی بسیایر از کودهای مکمل و سموم کشاوزی خارج از چرخه نظارت دقیق ناشی از حمایت یارانه ای، توزیع و مصرف می شود. اگرچه بررسی ها نشان می دهد که انواع کودهای شیمیایی یارانه دار در مازندران طبق نسخه عمومی و با توزیع مشخص بر اساس نیاز واقعی کشاورزان الکترونیک مصرف می شود، اما استفاده از انواع سموم و کود های تقویتی با توجه به گسترش فعالیت شرکت های تولیدی، همچنان از دغدغه های جدی امنیت غذایی و مهمتر سلامت بهره برداران است.
بررسی خبرنگار ایرنا به عنوان کشاورز و با مراجعه به چندین فروشگاه در شهر بابل، ساری و آمل نشان می دهد که هر یک از فروشندگان سم برای مقابله با بیماری آفت کرم ساقه خوار برنج و مگس میوه سموم مختلف را با شرایط زمانی و مقدار مصرف متفاوت ارایه می کنند.
نکته قابل توجه این که هیچ یک از فروشندگان اظهارات همکاران دیگر خود را قبول نداشته و در صدد تخریب با عنوان این که تولید این سم از شرکت معتبر نیست، فلان فروشگاه سموم کشاورزی بدون مجوز فعالیت می کند، فروشنده آن اصلا سواد کشاورزی ندارد، برای این که کشاورز ناچار به خرید و به دنبال قیمت ارزان است، بسیاری از فروشگا ه ها علاوه بر راهکار های غیرکارشناسی، محصولاتی را از شرکت های غیر استاندارد و حتی تقلبی عرضه می کنند.
یکی از فروشندگان سموم کشاورزی در شهر بابل نسبت به فعالیت های بی رویه فروشگاه های سموم کشاورزی در بخش های مختلف روستایی که به راحتی در دسترس کشاورزان است، انتقاد کرد و گفت: در گذشته کشاورز با در دست داشتن کاغذ از سوی کارشناسان خدمات کشاورزی نوع و مقدار سم را را از چند فروشگاه که در شهر فعالیت داشته اند، تهیه می کرده است، اما اکنون در هر یک از منطقه روستایی چندین فروشگاه سموم کشاورزی دایر شده و سم به راحتی در دسترس قرار می گیرد.
وی که خواست نامش فاش نشود، افزود: اگرچه دسترسی کشاورزان به فروشگاه های سموم کشاورزی برای بهره برداران یک مزیت محسوب می شود، اما پیامدهای فعالیت های غیر قانونی بسیاری از این فروشگاه ها و مهمتر عرضه سموم تقلبی و راهکار های غیر کارشناسی در مقابله با آفات همراه با زمان و مقدار مصرف سم، دامنگیر کشاورزی استان مازندران نیز شده است.
وی به نوسانات و اختلاف قیمت سموم بر اساس شرکت های تولیدی سم اشاره کرد و بیان داشت : از آن جایی که کشاورزان برای حفظ محصولشان مجبور به استفاده از سم بوده و با توجه به بالا رفتن قیمت سموم به خصوص سم های شرکت های معتبر، کشاورزان فقط به دنبال سم با قیمت پایین هستند.
یکی از شالیکاران بخش لاله آباد بابل که یک هکتار از زمین های کشاورزی خود را زیر کشت مجدد شالی برده است، گفت: تا کنون پنج بار علیه کرم ساقه خوار سمپاشی کردم، اما اثرگذار نبوده است.
سید یوسف حسینی با اظهار این که هر یک از فروشندگان سموم، راهکار های متفاوتی را در نوع، مقدار و نحوه مصرف ارایه می دهند، افزود: یکی از فروشندگان راهکار مقابله با کرم ساقه خوار را در این شرایط استفاده از سم خشک گرانول پنج درصد در زمین پر آب و دیگری مصرف سم دیازینون به صورت محلول پاشی را توصیه کرده است.
وی ادامه داد: قیمت هر یک از این سموم از شرکت های مختلف، متفاوت بوده و به رغم استفاده بر اساس اظهارات آنان اثر گذار نبوده است.
وی به دایر شدن شمار زیادی از فروشگاه های سموم کشاورزی در چند سال اخیر و دسترسی آسان کشاورزان به این فروشگاه ها در محل سکونتشان اشاره کرد و گفت: هیچ یک از این فروشگاه ها حتی حاضر به دادن فاکتور همراه با مشخصات سم و چگونگی مقدار مصرف آن نیستند و در حد گزارش شفاهی بسند کرده و مبلغ را دریافت می کنند.
این کشاورز بابلی با بیان این که تجربه شالیکاران نیز در بکارگیری سموم کارایی ندارد ، چراکه به نظر می رسد با تغییرات اقلیمی و جابجایی زمان کشت فعالیت نوع آفت و بیماری هم متفاوت شده است، بیان داشت: آنچه مسلم است، این که کشاورزان به رغم متقبل شدن هزینه قابل توجه در خرید سموم و نهاده های کشاورزی از جمله کودهای تقویتی، نسب به اجرای توصیه های فروشندگان سموم سردرگم و نتیجه هم نمی گیرند.
سردرگمی در راهکارها از سوی فروشندگان سموم کشاورزی
یکی از کارشناسان ارشد حفظ و نباتات کشاورزی مازندران ضمن تایید نابسامانی عرضه انواع سموم و نهاده های کشاورزی به خصوص کودهای شیمیایی غیر یارانه ای، گفت : این که در یک روستای شهرستان محمود آباد سه فروشگاه سموم دایر باشد، نشان دهند بی توجهی به صدور مجوز و شرایط بحرانی در عرضه سموم کشاورزی استان است.
مرتضی ولیپور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، با تاکید بر این که نسخه مصرف سموم کشاورزی باید از طریق کارشناسان حفظ نباتات به خصوص گیاهپزشکان تجویز شود، افزود: هر گونه استفاده بی رویه و بدون توجه به زمان و مقدار مصرف سم، نتنها اثری روی آفت و بیماری نخواهد داشت، بلکه سبب ماندگاری سم در محصول و از بین بردن حشرات مفید طبیعت و یا گسترش آلودگی نیز می شود.
وی با تاکید بر این که فروشندگان سموم کشاورزی باید دارای تحصیلات مرتبط با سموم و نهاده های کشاورزی باشند تا بتوانند توصیه کارشناسی ارایه کنند، در عین حال تصریح کرد: مهمتر این که حفظ و نباتات جهاد کشاورزی طبق نتایج مراکز تحقیقاتی و گیاهپزشکی باید زمان، مقدار و نوع مصرف سموم را علیه بیماری ها و آفات کشاورزی هر منطقه اطلاع رسانی کنند.
وی وضعیت فعلی استفاده از سموم کشاورزی در مازندران را بسیار خطرناک و بحرانی توصیف کرد و گفت:پیامدهای مصرف سموم در دراز مدت نمایان می شود، موضوعی که اگر به آن بی توجهی شود، امنیت غذایی و سلامت جامعه کشور به خطر خواهد افتاد.
این کارشناس حفظ نباتات کشاورزی مازندران نسبت به گسترش شرکت های تولید انواع کودهای ماکرو و میکرو که به صورت غیر یارانه ای در چرخه خارج از نظارت مسوولان قرار دارد، اشاره کرد و ادامه داد: توصیه و پیشنهادهای متفاوت استفاده از مکمل ها و تقویت های محصولات کشاورزی از سوی فروشندگان سموم، بهره برداران را به شدت گمراه کرده و سبب افزایش هزینه سربار تولیدات کشاورزی استان شده است.
وی با توضیح این که در تحقیقات سال های ۱۳۹۹ - ۱۴۰۰، یازده نوع آفت کش در بخش کشاورزی مازندران برای کنترل آفت کرم ساقه خوار برنج منسوخ شده تلقی شده است، گفت، متاسفانه این نوع سموم همچنان در حال عرضه و فروش است.
وی با اظها این که فروش انواع سایپرمترین بدون رعایت توصیه های کارشناسی در مقدار و زمان مصرف در کشاورزی مازندران بیداد می کند، بیان داشت: فروشندگان سموم کشاورزی می خواهند از محل فروش درآمد کسب کنند و اصلا هم به این مسایل توجه نمی کنند، در حالی که عرضه هر گونه سم و نهاده های کشاورزی باید بر اساس دستورالعمل مصرف و طبق نسخه پزشکی و از سوی فروشندگان فاکتور شود.
مصرف پنج هزار تن آفتکش در کشاورزی مازندران
مدیر حفظ نباتات جهاد کشاورزی مازندران گفت: آمار مصرف سموم در استان نشان می دهد از پنج هزار تن سم مصرفی، سه هزار تن مربوط به برنج است.
فرید بیگی با بیان اینکه بیشترین مصرف آفتکش در برنج و بعد در مرکبات است، افزود: در آفتکش‌ها حساسیت خاصی داریم، این که سه هزار تن سم بر روی برنج و یکهزار و ۴۰۰ تن بر روی مرکبات مصرف شود، بسیار زیاد است.
مازندران با تولید سالانه حدود یک میلیون تن برنج سفید برابر با ۴۲درصد نیاز کشور و حدود سه میلیون تن انواع مرکبات به خصوص پرتقال، رتبه نخست کشور را دارد.
وی به فعالیت یک هزار و ۱۲۲ فروشندگی مجاز سموم کشاورزی در استان مازندران اشاره کرد و اظهار داشت: این نظارت ها توسط ۶۲ اکیپ مشترک متشکل از جهاد کشاورزی، اماکن، صمت و تعزیزات حکومتی طبق برنامه انجام می شود.
وی ادامه داد: زمینه تولید محصولات سالم وجود دارد و اگر کشاورزان از آخرین یافته‌ها و دستاوردهای تحقیقاتی محققان استفاده کنند شاهد تولید انواع محصولات سالم خواهیم بود.
بیگی بر لزوم توسعه و گسترش استفاده از عوامل بیولوژیک برای مبارزه با آفات در کشاورزی مازندران تاکید کرد و ادامه داد: طبق برنامه سازمان حفظ و نباتات کشور این استان بعنوان پایلوت مبارزه بیولوژیک در شمال کشور انتخاب شده است.
این مسوول حفظ نباتات کشاورزی مازندران اظهار کرد: پایش کیفیت سموم مصرفی، پایش فروشگاه‌های سموم شیمیایی، پایش زمان مصرف سموم و جایگزینی سموم کم‌خطر از مواردی است که در دستورکار سازمان حفظ نباتات کشور قرار دارد.
وی بیان داشت: باید به دنبال افزایش تعداد کلینیک های گیاهپزشکی در استان باشیم و از این طریق مصرف سموم را کاهش دهیم چراکه سلامت جامعه در گرو کاهش مصرف سموم شیمیایی است.
مازندران با ۴۶۰هزار هکتار زمین زراعی باغی سالانه حدود هفت میلیون و ۵۰۰هزار تن انواع محصولات کشاورزی تولید می کند.
مازندران در تولید ۱۵ نوع از ۷۲ نوع محصولات کشاورزی استان از جمله برنج، مرکبات، کیوی، گل و گیاه، مرغ و آبزیان رتبه اول تا سوم کشور را دارد.
نظر شما