یک ماه پیش حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه در پاسخ به خبرنگار معارف ایرنا از احتمال واگذاری شورای توسعه فرهنگ قرآنی به یک دستگاه موفق خبر داده بود که در صورت تصویب اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، دستگاه مربوطه نیز مشخص خواهد شد و حالا دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی از واگذاری این شورا به سازمان تبلیغات اسلامی خبر داده است.
خسروپناه امروز، سه شنبه ۱۴ شهریور در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره انتقال شورای توسعه فرهنگ قرآنی به سازمان تبلیغات اسلامی اظهار داشت: شورای عالی انقلاب فرهنگی از منظر مقام معظم رهبری قرارگاهی است برای مدیریت فضای فرهنگی کشور و این حیثیت قرارگاهی شورای عالی، یک ساختار چابک را ایجاب می‌کند. فلذا باید مجموعه‌های تخصصی وزین، امور تخصصی را بر عهده بگیرند. بر همین اساس در راستای چابک سازی دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با رای اکثریت اعضای حقیقی و حقوقی تصویب شد تا دبیرخانه شورای توسعه فرهنگ قرآنی به سازمان تبلیغات اسلامی منتقل شود.
وی درباره دلایل انتخاب سازمان تبلیغات اسلامی و سازمان دارالقرآن الکریم گفت: سابقه و قدمت درخشان این سازمان در امور قرآنی از سال ۶۱ تا به امروز در عرصه‌های مختلفی همچون تجربه سیاستگذاری در برنامه سوم و چهارم توسعه، طراحی دوره‌های آموزشی و تربیتی قرآنی در سطح کشور، نظارت بر چاپ و نشر قرآن کریم و حمایت از تشکل‌های مردمی قرآنی یکی از دلایل این انتقال بود.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: قبل از شروع به کار شورای توسعه فرهنگ قرآنی، در دهه ۸۰ طرحی به نام طرح جامع قرآن کشور در سازمان دارالقرآن الکریم شکل گرفت که مباحثه و ویرایش آن طرح به تدوین منشور توسعه فرهنگ قرآنی کشور انجامید و این نشان‌دهنده شأنیت این سازمان برای ورود به عرصه‌های کلان سیاستگذارانه از همان ابتدا است.
وی یکی دیگر از دلایل سازمان تبلیغات را برش استانی شورای توسعه فرهنگی قرآنی دانست و گفت: ریاست این شورا در همه استان‌ها با نماینده ولی فقیه در استان است و اگر دبیری این شورا با مدیر کل سازمان تبلیغات هر استان باشد، شاهد اقدامات هم‌افزاتر و پرثمرتر این شورا خواهیم بود.
به گفته خسروپناه دلیل چهارم عبارت است از ثبات مدیریتی در سازمان تبلیغات اسلامی. سیاستگذاری‌های کلان، نیازمند ثبات مدیریتی است. میانگین عمر مدیریتی در این سازمان بالای هشت سال است و این مساله، نشان‌دهنده ثبات مدیریتی بیشتر این سازمان نسبت به مجموعه‌های دولتی دیگر است.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: همه نهادها و سازمان‌های بالادستی مانند وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان اوقاف و امورخیریه، وزارت آموزش و پرورش و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری که در طراحی‌ها و نگاه‌های سیاستگذارانه و راهبردی دخیل هستند، باید با قوت مثل قبل نقش خود را در شورای توسعه فرهنگ قرآنی ایفا کنند و ان‌شاءالله با تقویت و حمایت جدی شورای عالی انقلاب فرهنگی، ما امید داریم آن نقش سیاستگذارانه و راهبری کلان شورای توسعه با دبیری سازمان تبلیغات اسلامی با قوت ادامه پیدا کند.
طرح تشکیل شورای توسعه فرهنگ قرآنی و شوراهای تخصصی وابسته در سال ۸۵ به دبیر شورا یعالی انقلاب فرهنگی ارائه شد که در این طرح پیش بینی شـده بود شورای توســعه فرهنگ قرآنی به عنوان یکی از شوراهای اقماری شورای عالی انقلاب فرهنگی، به ریاست رئیس جمهور و نایب رئیسی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، در دبیرخانه شورای عالی و شوراهای تخصصی آن در وزارتخانه های سه گانه فرهنگی به ریاست هر یک از وزرا تشکیل شود.
در همین راستا منشور توسعه فرهنگ قرآنی در ۱۰ ماده در ۲۲ اردیبهشت سال ۸۸ در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید که در ماده اول به اهداف این منشور اشاره شده و از جمله می توان به «ایجاد هماهنگی بین دستگاه های دولتی، مؤسسات و گروه‌های فعال غیردولتی در جهت هم‌افزایی و ارتقاء فعالیت های قرآنی در سطح ملی و بین المللی»، «تقویت ایمان و اعتقاد به قرآن کریم و تمسک به تعالیم آن»، «ارتقاء التزام عملی به قرآن کریم در ابعاد فردی و اجتماعی»، «تحقق فرهنگ قرآنی در نظام مدیریت، تصمیم گیری و برنامه ریزی کشور» و «توسعه مهارت های روان خوانی، صحیح خوانی و درک معنای آیات قرآن کریم در میان اقشار مختلف جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان» اشاره کرد.
سیاست ها و راهبردهای توسعه فرهنگ قرآنی در ماده دوم آمده که «توجه جدی به اصل جدایی ناپذیری قرآن کریم و اهل بیت (ع) در کلیه فعالیت های قرآنی»، «اولویت بخشی به توسعه فرهنگ قرآنی در مهندسی فرهنگ، مهندسی فرهنگی و مدیریت فرهنگی کشور»، «توسعه نظریه پردازی در نظام های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مبتنی بر فرهنگ و معارف قرآنی» و «توسعه مشارکت حداکثری مردم در فعالیت های قرآنی و تقویت نقش حمایتی و پشتیبانی دولت در گسترش فرهنگ قرآنی در داخل و خارج از کشور» از جمله این راهبردهاست.
«تأکید بر گسترش درک عموم مردم از مفاهیم، زیبایی ها و لذات معنوی قرآن کریم از طریق انس و ارتباط مستمر با آن»، «هدایت فرآیندهای آموزشی، پژوهشی و تبلیغی ترویجی قرآنی به سمت کاربردی کردن تعالیم قرآنی در زندگی فردی و اجتماعی»، «بهره گیری حداکثری از ظرفیت حوزه های علمیه در توسعه فرهنگ قرآنی»، «ارتقابخشی نظام تعلیم و تربیت، نظام رسانه ای، نظام تبلیغات دینی و سایر نظام های مؤثر، با الهام از تعالیم قرآن کریم» و «ساماندهی و هماهنگ کردن دستگاه ها، نهادها و بخش های مؤثر کشور و فراهم کردن زمینه‌های یادگیری و رشد سازمانی جهت هم افزایی توان، تجربه و ارتقاء سطح آن ها در توسعه فرهنگ قرآنی» از دیگر سیاست های منشور توسعه است.
در ماده سوم آمده است: به منظور پیشبرد و اجرایی شدن اهداف، سیاست‌ها و راهبردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی در داخل و خارج از کشور و تحقق عزم ملی برای توسعه تمسک و اعتصام به قرآن کریم در همه عرصه‌ها، شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی زیر نظر شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل می‌شود.
طبق ماده چهارم منشور، وظایف این شورای تخصصی عبارت است از :
۱- تهیه و تصویب شاخص‌های توسعه فرهنگ قرآنی و تصویب شاخص‌های ارزیابی و نظارت بر فعالیت‌های قرآنی
۲- بررسی و پیشنهاد چگونگی حاکم کردن اصول و مبانی قرآنی در برنامه‌های توسعه بلندمدت و میان‌مدت کشور به سازمان‌ها و نهادهای تصمیم‌گیر
۳- بررسی و بازنگری مأموریت‌ها و وظایف قرآنی دستگاه‌های دولتی و عمومی، شوراها و ستادها و سایر مجامع قرآنی و ارائه به شورای عالی انقلاب فرهنگی به منظور تصویب
۴- زمینه‌سازی و پیگیری تحقق رهنمودها و مطالبات رهبر معظم انقلاب اسلامی در حوزه قرآن کریم
۵- ایجاد ساز و کارهای لازم برای هماهنگی و تعامل مؤثر در زمینه فعالیت‌های قرآنی
۶- تأیید طرح‌ها و برنامه‌های ملی و فرابخشی در توسعه فرهنگ قرآنی
۷- اتخاذ تدابیر لازم برای توانمندسازی و جلب مشارکت بخش مردمی و تقویت نقش حمایتی دولت در جهت توسعه فرهنگ قرآنی
۸- اتخاذ تدابیر لازم برای گسترش فرهنگ وقف در امور قرآنی و بهره‌گیری حداکثری از موقوفات کشور در این زمینه
۹- ارزیابی و نظارت بر عملکرد دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و غیردولتی
۱۰- شناسایی نیازها، محدودیت‌ها و موانع توسعه فرهنگ قرآنی و استفاده از ظرفیت‌ها برای رفع آنها از طریق مراجع ذیربط در داخل و خارج از کشور
۱۱- تدوین اولویت‌ها و جهت‌گیری‌های کلان بودجه فعالیت‌های قرآنی و ارائه آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی
۱۲- برنامه‌ریزی برای تأمین و توسعه منابع انسانی مورد نیاز حوزه‌های مختلف امور قرآنی و کیفیت بخشی منابع انسانی موجود
۱۳- برنامه‌ریزی لازم برای طراحی سامانه‌های آماری و شبکه‌های اطلاع‌رسانی امور قرآنی
اعضای این شورای تخصصی را دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی(رئیس)، وزیر آموزش و پرورش، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس نهادهای قرآنی وابسته به دفتر مقام معظم رهبری، نماینده شورای عالی حوزه‌های علمیه، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی، رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، نماینده رئیس سازمان صدا و سیما، نماینده کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی و سه نفر از صاحب‌نظران مؤسسات آموزشی، پژوهشی و تبلیغی- ترویجی قرآنی مردمی تشکیل می دهند.
بر اساس ماده ششم این منشور، دبیرخانه این شورای تخصصی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی تشکیل و نمودار تشکیلاتی و سازمانی آن توسط رئیس شورای تخصصی تصویب می‌شود. کمیسیون‌های تخصصی این شورا نیز شامل کمیسیون توسعه آموزش عمومی قرآن، کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی و کمیسیون توسعه فعالیت‌های تبلیغی ترویجی قرآنی است و مصوبات شورای تخصصی توسعه فرهنگ قرآنی برای کلیه دستگاه‌های دولتی و عمومی و مؤسسات مردمی لازم‌الاجرا است.
البته در سال های اخیر تغییراتی در برخی مواد این منشور صورت گرفته که می توان به ماده واحده آیین نامه شورای توسعه فرهنگ قرآنی درباره ضوابط عضویت دستگاه ها در جلسات شورا و کمیسیون ها اشاره کرد.
رهبر معظم انقلاب در بهمن سال ۱۴۰۰ با انتصاب اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، خواستار نگاهی نو، آسیب‌شناسانه و روزآمدساز به عملکرد این شورا شده و فرهنگسازی در هر یک از اجزای تمدنی جامعه را برترین وسیله پیشرفت و موفقیت دانستند.
ایشان تاکید کردند: مأموریت شورای عالی انقلاب فرهنگی، از آغاز، ساماندهی به وضعیت فرهنگ و دانش در کشور و سیاستگذاری در این دو مقوله و هدایت دستگاه‌های متصدی آن به سمت ارزش ها و هدف های انقلاب و برآوردن نیازهای فکری این دستگاه‌ها و ظاهر شدن در نقش قرارگاه فرهنگی کشور بوده است.
نظر شما