عواقب یک تفسیر اشتباه برای تاریخ کهن کاشان - امیرشاهین نایبی فر*

هر معماری شهری باید متناسب با اقلیم و فرهنگ آن جامعه باشد و در مناطقی ازجمله کاشان که دارای تاریخ، فرهنگ غنی و اصیل است، انجام کارهای عمرانی مانند ساخت و سازها باید با رعایت شرایط فرهنگی و اقلیمی منطقه باشد.

در کمال تاسف امروز شهرداری برای یک ساختمان در بافت تاریخی و در خیابان میرعماد بدون استعلام از اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان پروانه ساخت و ساز صادر کرده تا به شکل چند طبقه ساخته شود،در خیابان شهید رجایی هم که بخشی از بافت تاریخی است ساختمانی نبش خیابان با ارتفاع ۱۰ متر در حال ساخت است و اینجا هم شهرداری در هنگام صدور پروانه از اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان استعلام نکرده و به نظر می رسد باید دستگاه های مربوط ازجمله اداره میراث فرهنگی توجه بیشتری به بحث صیانت از بافت های تاریخی داشته باشند.

در بافت تاریخی کاشان معماری درون گرا داریم و هرگونه ساخت و ساز در این بافت باید طبق این معماری باشد تا به لحاظ حریم،منظرو ارتفاع با این بافت ارتباط منطقی داشته باشد،اگر روند ساخت و ساز ها بدون در نظر گرفتن پیوست فرهنگی شهر تاریخی کاشان ادامه یابد در آینده کاشان از یک شهر تاریخی به یک شهر صرفا دارای چند بنای تاریخی تبدیل می شود.

کاشان ۵۰۰ هکتار بافت تاریخی داشته که ۴۰۰ هکتار آن مربوط به شهر کاشان و بقیه مربوط به منطقه فین و راوند است،این شهرستان دارای ۱۳۰ خانه ارزشمند تارخی ثبتی،۳۵ بقعه و امامزاده،۳۰ مسجد تاریخی و ۲۰ محوطه باستانی ، ۱۵ کاروانسرا و تعداد زیادی آتشکده است و هر دستگاهی که بخواهد در این مناطق ساخت و ساز انجام دهد باید استعلام مربوط از اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کاشان را داشته باشد.

شهرداری گاها در برخی مناطق که اثار تاریخی هم دارد از عنوان بافت فرسوده یا هدف بازآفرینی شهری استفاده می کند که با تفسیری که از این عنوان تا کنون ارائه شده امکان صدور مجوز تخریب بنا و پروانه ساخت و ساز در یک بنا بدون درنظر گرفتن ضوابط میراثی وجود دارد و همین امر زنگ خطری برای ابنیه تاریخی منطقه است.
آنچه نگارنده را به نگاشتن این سطور واداشت ظلمی است که ممکن است در اثر تفسیر اشتباه از بافت فرسوده به ابنیه تاریخی کاشان وارد شود و به نظر بنده تفسیر واژه بافت فرسوده با این روند نوعی شیطنت برای تغییر کاربری ملک در بافت تاریخی است و به استناد این واژه بافت تاریخی در معرض آسیب قرار می گیرد.

در حال حاضر ۷۷۰ هکتار در کاشان به عنوان هدف بازآفرینی شهری و فرسوده مشخص شده اما با توجه به نظر بسیاری از کارشناسان لکه های تاریخی در این بافت وجود دارد و این وظیفه دستگاه های مربوط ازجمله میراث فرهنگی است که این لکه ها را مشخص و از صدور مجوز تخریب، پروانه ساخت و ساز و تغییر کاربری بنا جلوگیری کند.

آنچه امروز ممکن است بافت تاریخی کاشان را در مواجهه با تهدید قرار دهد، نبود نگاه جامع در خصوص معماری شهری است یعنی شهرداری ها به فروش تراکم و اخذ جریمه از تخلفات ساختمانی به عنوان منبع درآمد خود نگاه می کنند که موجب شده نسبت به مسائل فرهنگی در ساخت و سازها حساسیت لازم وجود نداشته باشد.

از سوی دیگر مالکان بناها و املاک گاهی به دنبال استفاده حداکثری اقتصادی از یک قطعه زمین هستند و نبود نگاه جامع در معماری شهری موجب شده تا به ویژگی های تاریخی و لزوم صیانت از آنها توجه لازم و کافی نشود.

به گزارش ایرنا، کاشان بنا به شواهد تاریخی و باستان‌شناسی یکی از قدیمی‌ترین سکونت گاه‌های جمعی بشر در تاریخ محسوب می‌شود و خوشبختانه توانسته است تا به امروز بافت تاریخی خود را حفظ کند،ازاین‌رو، جاهای دیدنی کاشان از تنوع و جذابیت بالایی برخوردار هستند که به دو گروه کلی تاریخی - باستانی، طبیعی و آیین‌های سنتی تقسیم می‌شوند.

بخشی از جاذبه‌های تاریخی و باستانی کاشان شامل تپه های سیلک،باغ فین، مسجد آقا بزرگ،زیارتگاه 'سلطانعلی ابن امام محمد باقر'(ع)،خانه‌ های بروجردی، طباطبائی، عامری،عباسیان،حمام سلطان امیراحمد،تیمچه امین الدوله، چارطاقی نیاسر،مسجد جامع کاشان و غیره هستند و غار نیاسر از جمله جاذبه های طبیعی این شهرستان است.

شهرستان کاشان با جمعیت افزون بر ۳۶۴ هزار نفر در فاصله نزدیک به ۲۰۰ کیلومتری شمال اصفهان قرار دارد.