درنای بلژیکی در انتظارِ یار/ «امید» به مازندران می‌آید؟

به گزارش خبرنگار ایرنا، امید تک درنای سیبری را که ۱۵ سال است به تنهایی برای زمستان گذرانی وارد فریدونکنار می شود قطعا خیلی ها می شناسند، این پرنده که تنها بازمانده از جمعیت غربی درنای سیبری است از لحاظ وفاداری و حفظ مسیر مهاجرتش به ایران به قهرمانی تبدیل شده که در این مدت به تنهایی کریدور غربی مهاجرت که به ایران ختم می شد را حفظ کرده است؛ اما مساله این است که این تک درنا تا چه زمانی می تواند این رسالت را انجام دهد؛ اگر اتفاقی برایش بیفتد و تلف شود و یا به مرگ طبیعی بمیرد، آن وقت تکلیف این مسیر پروازی و نسل این گونه ارزشمند چه می شود؟

در واقع این نگرانی و دغدغه مسوولان سازمان حفاظت محیط زیست بود که با تلف شدن امید، مسیر پروازی غربی که به ایران ختم می شود هم از بین می رود، از این رو درصدد برآمدند تا این مسیر را حفظ کنند که بعد از تصمیم نهایی برای این کار، با رایزنی با مرکزی در بلژیک موفق شدند تا جفتی را برای امید پیدا کنند.

بعد از انجام اقدامات بین المللی ۶ بهمن ماه پارسال رویا جفت امید از بلژیک به ایران آمد و با رعایت پروتکل های لازم وارد منطقه فریدونکنار شد ابتدا در سازه رها سازی در محل زمستان گذرانی امید جای گرفت.

درناهای " امید" و " رویا " روز ۱۴ اسفند ماه پس از ۳۴ روز اقامت به صورت مشترک، تالاب بین المللی فریدونکنار را به سمت سیبری ترک کردند اما درنای بلژیکی مسیر را ادامه نداده و در منطقه ای در عباس آباد تنکابن در مازندران فرود آمد.

از آن تاریخ تاکنون درنای بلژیکی به فضای محیط بانی "اجاکله" شهرستان فریدونکنار منتقل شد و در آنجا زندگی می کند.

اکنون با آغاز زمان مهاجرت پرندگان و نزدیک شدن به زمان بازگشت امید به تالاب فریدونکنار، ‌موضوع رویا و سرنوشتش باردیگر پررنگ تر شده و سوال این جاست که اینکه مسوولان محیط زیست چه تدبیری برای این امر اندیشیده اند؟

رئیس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران با اشاره به برگزاری ۲ جلسه پیرامون نحوه رهاسازی رویا در تالاب فریدونکنار گفت:‌ این جلسه که به صورت وبیناری با حضور کارشناسان مرکز بین المللی تکثیر درناها در کشور بلژیک و کارشناسان سازمان محیط زیست کشورمان برگزار شد ایده و نظرات مختلف در این خصوص مطرح و ارزیابی شد.

کوروس ربیعی روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اعضای این کمیته با بررسی هایی که انجام دادند و تصمیم گیری ها بر این اساس صورت گرفته که طبق تقویم گذشته مهاجرت امید، ‌تک درنای سیبری به مازندران انتظار این است که تا ۲۰ روز آینده یعنی هفته اول تا دهم آبان ماه محتمل ترین تاریخ برای مهاجرت و حضور این پرنده در استان است.

وی ادامه داد:‌ تصمیم بر این شد تا به محض ورود امید حداکثر یک روز بعد از فرود این پرنده، ‌رویا در تالاب فریدونکنار رهاسازی شود.

رئیس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران همچنین در تشریح وضعیت تالاب فریدونکنار برای رهاسازی رویا گفت :‌ بارش های اخیر موجب آبگیری این تالاب و فراهم شدن محیطی مناسب برای حضور پرندگان مهاجر از جمله درنا شده است به طوریکه در حال حاضر شاهد فرود و حضور حواصیل و اردک ها هستیم.

درناها برای زندگی به آب وابسته اند به طوری که تغذیه، لانه‌سازی، زادآوری و زمستان‌گذرانی این پرنده در تالاب‌های ترجیحا وسیع و کم عمق (حداکثر ۳۰ سانتیمتر) آب شیرین با میدان دید مناسب است و بیشتر از ریشه‌ها، جوانه‌ها، دانه‌های گیاهان آبزی، حشرات، ماهی‌ها و جوندگان کوچک تغذیه می‌کنند که در ایران تالاب فریدنکنار هر ساله میزبان یک درنا که باقیمانده از جمعیت غربی آن است، می شود که اگر این یک عدد درنا هم از بین برود جمعیت غربی آن کامل منقرض می شود.

وی وضعیت جسمانی و تغذیه رویا را مناسب و خوب ارزیابی کرد و گفت:‌با توجه به شرایط رویا و همچنین محیط تالاب تمامی بسترها برای رهاسازی پرنده فراهم و تنها گزینه باقی مانده آمدن رویا است.

ربیعی در پاسخ به این سوال که چرا رهاسازی رویا به آمدن امید گره خورده در حالیکه محیط تالاب فریدونکنار شرایط مساعدی برای این پرنده است؟ ‌ توضیح داد:‌ در مدت حضور رویا در مازندران تمام تلاش ها و اقدامات برای جلوگیری از خو گرفتن پرنده با افراد و یا حیوانات اطراف بوده است چرا که در صورت وقوع این مساله موجب اخت گرفتن با دیگر حیوانات و همراه نشدن با امید می شود به همین دلیل پرنده تا زمان آمدن تک درنای سیبری در حصار اجاکله باقی خواهد ماند.

وی همچنین در این خصوص در صورت نیامدن امید گفت که یک درصد اگر این پرنده به مازندران نیاید، موضوع تغییر خواهد کرد و تصمیم گیری برای وضعیت رویا با نظر مرکز بین المللی تکثیر درناها اتخاذ خواهد شد.

درنای سیبری به سه جمعیت اصلی شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می شد که جمعیت مرکزی آن به هند مهاجرت می کرد که منقرض شد، جمعیت غربی به ایران می آمد که الان فقط یک درنای نر با نام امید از آن باقی مانده که با تلف شدن آن این جمعیت نیز کامل منقرض می شود اما جمعیت شرقی آن هنوز وجود دارد و می گویند که سه هزار درنا از آن همچنان به چین مهاجرت می کند.

درناها برای زندگی به آب وابسته اند به طوری که تغذیه، لانه‌سازی، زادآوری و زمستان‌گذرانی این پرنده در تالاب‌های ترجیحا وسیع و کم عمق (حداکثر ۳۰ سانتیمتر) آب شیرین با میدان دید مناسب است و بیشتر از ریشه‌ها، جوانه‌ها، دانه‌های گیاهان آبزی، حشرات، ماهی‌ها و جوندگان کوچک تغذیه می‌کنند که در ایران تالاب فریدنکنار هر ساله میزبان یک درنا که باقیمانده از جمعیت غربی آن است، می شود که اگر این یک عدد درنا هم از بین برود جمعیت غربی آن کامل منقرض می شود.

اما امید تک درنای سیبری ۱۵ سال است که تنهایی کریدور غربی را حفظ کرده است و امسال هم پنجم آبان ماه وارد ایران و تالاب فریدنکنار شد، داستان تنها شدن امید هم شنیدنی است به طوری که جفت خود آرزو را در یک شب سرد و توفانی با شلیک گلوله شکارچیان از دست داد اما همچنان به مسیر پروازی خود در غرب وفادار مانده و هر سال تنها برای زمستان گذرانی در تالاب فریدونکنار به زمین می نشیند.

دُرنای سیبری که امید از گونه آنهاست و با نام علمی 'گروس لئوکوجرانوس Grus leucogeranus ' شناخته می شود؛ پرنده‌ای در معرض خطر انقراض از خانواده درناهاست که قدی نزدیک به یک ‌و نیم متر دارد و فاصله دو بال آن بیش از ۲ متر است. این درنا بدنی یکدست سفید با پاهای بلند سرخ ‌رنگ دارد و منقار بلند سیاهی روی صورت قرمز رنگ آن نشسته‌ است.
درنای سیبری به طور تاریخی به سه جمعیت اصلی شرقی، غربی و مرکزی تقسیم می‌شود. جمعیت مرکزی این گونه منقرض شده است و جمعیت غربی هم به گفته کارشناسان محیط زیست در صورت مرگ امید به طور قطعی منقرض خواهد شد.
جمعیت شرقی درنای سیبری که در واقع تنها گروه باقی مانده از این گونه است، تابستان را در شرق سیبری زادآوری کرده و برای زمستان‌گذرانی به شرق چین می رود. از اعضای این گروه بیش از سه هزار قطعه باقی‌مانده است. زیستگاه زمستانی تقریبا تمامی جمعیت این گونه دریاچه ' پویانگ ' در چین و اطراف آن است.
همه ساله در زمستان ۱۵۰ گونه پرنده زمستان گذران با جمعیتی بالغ بر یک میلیون و ۵۰۰ هزار بال به تالاب و آبنبدان های مازندران از جمله تالاب بین المللی میانکاله می آیند.