«پرنده نگری» حلقه مفقوده گردشگری مازندران

به گزارش خبرنگار ایرنا، پرنده نگری شاخه ای از بوم گردی یا اکوتوریسم و از محبوب ترین انواع «گردشگری با هدف خاص» محسوب می شود که علاقه مندان زیادی در کشورهای مختلف جهان دارد به طوری که تنها در کشور انگلیس بیش از ۳۰۰ هزار پرنده نگر حرفه ای وجود دارد.
بر خلاف دیگر شاخه های طبیعت گردی مانند کوهنوردی، افرادی با توانایی های کمتر فیزیکی و بدنی نیز می توانند به سادگی در برنامه های پرنده نگری شرکت کرده و جریان زندگی در طبیعت را از نزدیک لمس کنند.
همان طور که از نام این شاخه از گردشگری پیداست، پرنده نگری به شیوه ای از گردشگری اطلاق می شود که گردشگر برای مشاهده گونه های مختلف پرندگان عازم سفر می شود؛ در این سفر ممکن است برخی به شکل حرفه ای پرنده نگری را دنبال کنند و عده ای تنها علاقه مند به مشاهده پرندگان باشند.
این نوع تفریح بسیار جذاب تنها با رفتن به دامان طبیعت و به ویژه حاشیه تالاب ها با تماشای انواع پرندگان زیبا میسر شده و چند سالی است در کشور ما نیز طرفدارانی پیدا کرده و به تدریج نیز در حال افزایش است.
رفتن به طبیعت و تماشای پرندگان زیبا تفریحی است که ده‌ها سال پیش در بین مردم دنیا رواج یافت و علاقه مندان فارغ از نوع شغل یا تخصص با شوق و ذوق وافر به این تفریح سالم می‌پردازند.
برخلاف تصور عامه مردم برای پرنده نگری لازم نیست پرنده شناس باشید، علاقه مندی به طبیعت کافی است؛ کما اینکه زیبایی و رنگارنگی پرهای یک «قو» یا زیبایی آواز یک «هد هد» هر بیننده یا شنونده‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

آرامش و لذت پرنده نگری به حدی است که بسیاری از روانشناسان آن را راه حلی برای آرامش فکری و تقویت روحیه افراد می‌دانند؛ گردشگر پرنده نگر نسبت به بقیه گردشگران به زیرساخت های گردشگری چندان اهمیت نمی دهد و آنان بیشتر اوقات خود را در دل طبیعت می گذرانند و موضوع هتل، حمل و نقل و رستوران خیلی برایشان جذاب نیست؛ آنان تنها به یک راهنمای کاربلد نیاز دارند.
اقلیم کشورمان به خودی خود دارای تالاب های بسیاری است که پرندگان مهاجر را به سمت خود می کشاند و با این حال مورد بی مهری قرار می گیرد؛ این در حالی است که کشوری همچون امارات متحده عربی به دنبال پرورش جنگل های «حرا» برای جذب پرندگان مهاجر است تا از این طریق توریست جذب کند.

در این پیوند به باور کارشناسان دستور ئییس جمهور برای طبیعت گردی گردشگران در میانکاله می تواند نقطه عطفی در رونق صنعت گردشگری در حوزه پرنده نگری باشد.

رییس جمهور ۲۰ اسفندماه ۱۴۰۰ در هفدهمین سفر استانی خود به همراه اعضای هیات دولت وارد مازندران شد. آیت الله سیدابراهیم رئیسی با توجه به اهمیت موضوع در بدو ورود به مازندران و پس از استقبال توسط مقامات دولتی، از تالاب میانکاله بازدید کرد و پس از آشنایی با مشکلات زیست محیطی این منطقه، دستوراتی را برای احیای دوباره این زیستگاه صادر کرد.

بازدید میدانی رییس جمهور، رییس سازمان حفاظت محیط زیست کشور، استاندار مازندران و شماری دیگر از مسوولان ملی و استانی از این زیستگاه منحصر به فرد و تاکید آیت الله دکتر سیدابراهیم رئیسی مبنی بر اجرای طرح های زیست محیطی برای حفاظت از تالاب میانکاله، بارقه های امید را در دل دوست‌داران طبیعت و محیط زیست و همچنین بومیان منطقه زنده کرد تا شاهد احیای دوباره این زیستگاه منحصر به فرد باشند.

از سوی دیگر با حذف روادید ایران با کشور روسیه و علاقمه مندی ۳۰ هزار روسی برای بازدید از استان مازندران در قالب تورهای گردشگری پنج تا ۵۰ نفره می تواند با حضور ۱۰۰ گونه پرنده آبزی و کنار آبزی که به صدها هزار قطعه می رسد جاذبه های خوبی برای این گردشگران ایجاد کند.

برخی از این تعداد پرندگان زمستان گذران که از شمال دریای خزر در مازندران حضور می یابند، همانند اردک ها، مرغابی ها، غازها، فلامینگوها، حواصیل، غاز پیشانی سفید و عروس غاز به همراه نگین پرندگان مهاجر در مازندران تک درنای سیبری از جمله این پرندگان هستندکه برای گردشگران و محققان علمی جذاب می باشد.

باران سیل آسای هفته گذشته زمین ها و دشت هایی که میزبان این پرندگان مهاجر هستند را غرق در آب کرد و با توجه به مواد بالای غذایی در این دشت ها نوید یک زمستان خوب برای این مهاجران می باشد.

پرندگان مهاجر که در آبندان های میانکاله، ساری، جویبار، زاغمرز، بابلسر، فریدونکنار و سرخرود و برخی نواحی دیگر فرود می آیند گردشگران می توانند با رعایت مسائل ایمنی این حیوانات از حضور این پرندگان در قالب تور پرنده نگری لذت ببرند.

از ماه های اخیر تاکنون عده ای از دوستداران محیط زیست با برگزاری سلسله نشست هایی بر اهمیت حضور پرنده های مهاجر بر زیست بوم منطقه و جلوگیری از کاهش حضور پرندگان مهاجر به مازندران از یک طرف و از طرف دیگر نقش گردشگری پرنده نگری در رونق اقتصاد مازندران برگزار می کنند.

مشق پرنده نگری در بابل

جواد یعقوب زاده فعال زیست محیطی مازندران در حاشیه برگزاری نشست پرنده نگری در بنیاد علمی حریری بابل به خبرنگار ایرنا بیان کرد: استان مازندارن از مهمترین زیستگاه های گونه های متنوعی از پرندگان به صورت دایم یا فصلی است که در کنار زیبایی ها، نقش بسیار مهمی در زیست بوم منطقه و چرخه سلامت کل اقلیم دارند.

وی اظهار داشت: به دلایل متعدد جمعیت این پرندگان در دهه های اخیر کاهش چشمگیری داشته است که یکی از مهم ترین آنها تغییر کاربری آببندان های طبیعی به مزرعه پرورش ماهی است (از ۲۰۸ آببندان شهرستان تنها ۲۱ قطعه طبیعی مانده است) اهداف پیش رو و فعالیت های ما در سالهای اخیر در موسسه آموزشی ویشه بابل و انجمن زیست بوم های تالابی تسکا و مواردی اعم از اجرای برنامه های تماشای پرندگان و تلاش در جهت معرفی رشته پرنده نگری به عنوان یک معیشت سبز و اشتغال آفرین (در جهان بیش از ۵۰۰ میلیون پرنده نگر وجود دارد و پرنده نگری یکی از پردرآمدترین رشته های اکوتوریسم است) - تهیه لیست گونه ها و سرشماری پرندگان و نیز ایجاد بستری برای آموزش و پژوهش پیرامون پرندگان و نقش آنها در سلامت سرزمین می باشد.

وی اضافه کرد: پرندگان مهاجر عامل حیاتی برای عملکرد اکوسیستم ها هستند و زندگی روی زمین را از طریق پراکندن دانه، گرده افشانی، کنترل آفات و موارد دیگر از کاربردهای اکوسیستم و عملکرد آن پایدار می سازند.

یعقوب زاده گفت که آنها فواید اقتصادی زیادی از طریق گردشگری، تحقیقات و آموزش و فعالیت سرگرم کننده فراهم می سازند که باید از این فرصت در رونق گردشگری مازندران استفاده کنیم.

این فعال محیط زیست بیان کرد: این پرندگان نقش خاصی در فرهنگ ما دارند، الهام بخش به هنر و اعتقادات هستند، بین ما ارتباط ایجاد می کنند و باعث ایجاد ارتباط مجدد ما و طبیعت می شوند.

دستور رئیس جمهور یک فرصت

در این پیوند استاندار مازندران گفت که دستور طبیعت گردی میانکاله که از سوی رییس جمهور صادر شد یک فرصت برای رونق گردشگری در حوزه پرنده نگری می باشد که باید از این فرصت به خوبی بهره مند شد.

سید محمود حسینی پور بیان کرد: بیش از ۱۰۰ گونه پرنده برای زمستان گذرانی به مازندران سفر می کنند که با برنامه ریزی و حضور تورهای گردشگری در این مناطق لحظات خاطره انگیزی را برای آنها به ارمغان خواهد آورد.

استاندار مازندران افزود :یکی از مولفه‌های انسجام ملی دید و بازدید اقوام مختلف یا فرهنگ‌های غنی در کشور ما است که مازندران با میزبانی ۲۰ میلیون نفری سالانه زمینه ساز انسجام ملی در کشور می باشد.

این مقام مسوول با بیان اینکه دولت سیزدهم، برای توسعه صنعت گردشگری از هیچ تلاشی فروگذار نخواهد کرد، افزود: حمایت از بخش خصوصی و سرمایه‌گذار در این حوزه از برنامه‌های جدی در مازندران است.

نماینده عالی دولت در مازندران با بیان اینکه مازندران سالانه میزبان ۲۰ میلیون گردشگر و مسافر داخلی است افزود : این تعداد مسافر به همراه گردشگران خارجی تحول بزرگی در حوزه پرنده نگری می تواند حاصل شود.

۱۰۰ گونه پرنده مهاجر در مازندران

رئیس اداره حیات وحش و محیط زیست مازندران گفت : بیش از ۱۰۰ گونه پرنده برای زمستان گذرانی به تالاب‌های مازندران مهاجرت می‌کنند که این امر فرصت مناسبی برای گردشگران داخلی و خارجی است.

کوروس ربیعی بیان کرد: ۱۰۰ گونه پرنده اعم از تک درنای سیبری، اردک ها، مرغابی ها، غازها، فلامینگوها، حواصیل، غاز پیشانی سفید و عروس غاز و به همراه تعدادی دیگر از پرنده گان به مازندران مهاجرت می کنند که گردشگران می توانند از ظرفیت پرنده نگری بهره مند شوند.

وی با بیان اینکه شرایط آب و هوایی مناسب مازندران مکان خوبی برای این پرندگان مهاجر است، بیان داشت: بارش‌های هفته گذشته مازندران تمامی دشت‌ها و زمین‌ها را غرق در آب کرد و با وجود مواد غذایی بالا مکان بی‌نظیری برای پرندگان زمستان گذران بوجود آمد.

رئیس اداره حیات وحش محیط زیست مازندران با بیان اینکه این پرندگان از نواحی شمال خزر به مازندران مهاجرت می‌کنند، افزود: وجود برخی از پرندگان نادر همانند درنای سیبری و چند گونه دیگر جذابیت خاصی برای گردشگران و پژوهشگران محیط زیست دارد.

این مقام مسوول تصریح کرد: با توجه به شرایط مطلوب آب و هوایی مازندران و فراهم شدن زمینه حضور تورهای گردشگری در قالب پرنده نگری گردشگران داخلی و خارجی می‌توانند با در نظر گرفتن شرایط ایمنی این پرندگان در تمام فصول به خصوص زمستان از این نعمت بهره‌مند شوند.

مازندران دارای ۲ تالاب بین‌المللی میانکاله و فریدونکنار و چندین تالاب و آبگیر محلی چون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.

مازندران همچنین افزون بر ۸۰۰ قطعه آب‌بندان به مساحت ۱۷ هزار هکتار دارد. همه ساله در فصل زمستان۱۰۰ گونه پرنده مهاجر زمستان گذران با جمعیتی کمتر از یک میلیون بال به مازندران مهاجرت می‌کنند.

بر اساس آمارهای رسمی، تاکنون بیش از ۴۹۰ گونه جانوری از رده‌های مختلف مهره‌داران اعم از پرندگان، پستانداران، خزندگان، دوزیستان و ماهی‌ها در زیست‌بوم مازندران شناسایی شده‌اند.

پرندگان با ۳۱۷ گونه از ۵۸ خانواده، پستانداران با ۶۳ گونه و ۱۹ خانواده، دوزیستان با ۹ گونه از ۶ جنس و ۶ خانواده، خزندگان با ۲۶ گونه از ۲۱ جنس و ۱۱ خانواده و ماهی‌ها با ۷۵ گونه بخشی از تنوع زیستی حیات وحش مازندران را تشکیل می‌دهند.