شناسایی ۱۲۰ نمونه از فسیل خارپوستان

به گزارش ایرنا از روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست، محمدرضا اشرف زاده، به مناسبت ۳ آبان ماه روز ملی فسیل، از اتمام مرحله اول فرآیند مطالعه و شناسایی علمی نمونه های فسیل خارپوستان موجود در آرشیو علمی موزه ملی تاریخ طبیعی خبر داد و افزود: دفتر موزه ملی تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی در راستای شرح وظایف قانونی خود، وظیفه جمع آوری، مطالعه، شناسایی و تهیه بانک اطلاعاتی گونه های جانوری و گیاهی، ژنتیکی و فسیل و سنگ و کانی را بر عهده دارد، اطلاعات نمونه های گردآوری شده با دریافت کد MMTT(کد موزه ملی تاریخ طبیعی) در بانک اطلاعاتی سامانه جامع محیط زیست کشور ثبت می شود.

وی یادآور شد: گروه زمین شناسی موزه ملی تاریخ طبیعی دارای ۳۲ هزار و ۶۴۰ عدد نمونه در بخش های فسیل جانوران، گیاهان و سنگ و کانی است که در این بین فسیل خارپوستان در گروه بی مهرگان دریایی تعداد ۵۷۰ نمونه را به خود اختصاص داده است. از اوایل امسال، با پیگیری ها و مکاتبات گروه تخصصی با حسین کامیابی شادان، از برترین متخصصان فسیل خارپوستان در کشور، مطالعه و شناسایی فسیل خارپوستان مخزن علمی دفتر موزه ملی را به صورت داوطلبانه پذیرفت و از اواخر شهریور ماه امسال این مطالعه را آغاز کرد، تاکنون حدود ۱۲۰ نمونه در حد گونه مطالعه و شناسایی شده است.

وی ادامه داد: علاوه بر این، سه نمونه فسیل خارپوست را که حاصل کاوش ها و مطالعات شخصی وی بوده نیز به موزه ملی اهدا کرد که یکی از این نمونه های اهدایی تحت عنوان Schizaster (Aplospatangus) cf. eurynotus برای اولین بار از ایران گزارش شده است.

اشرف زاده خاطر نشان کرد امیدواریم با تکمیل فرآیند مطالعه و شناسایی تخصصی نمونه های موجود و معرفی آرشیو علمی موزه ملی تاریخ طبیعی به عنوان مرجع علمی در کشور، گامی در جهت پیشرفت و اعتلای جامعه علمی برداشته شود.

روز ملی فسیل

سَنگواره یا فسیل (Fossilis ) به معنای «به دست‌آمده از حفاری»، به بازمانده‌های جانوران و گیاهان یا بازمانده‌ها و آثار دیگر مثلاً ردپا گفته می‌شود. مثال‌هایی از بقایای جانداران عبارت اند از استخوان، صدف، اسکلت خارجی، مو، روغن، زغال‌سنگ، دی‌ان‌ای یا حتی تصویر و ردی از جانداران یا باکتری‌ها که روی سنگ‌ها نقش بسته‌اند، از آثار سنگواره‌ها برای اثبات نظریه‌های زمین‌ساخت ورقه‌ای و تکامل تدریجی استفاده شده‌ است از این رو از اهمیت زیادی برخوردارند.

بر این اساس انجمن بین المللی دیرینه شناسی (Palaeontological Association) به عنوان یکی از مهمترین نهادهای بین المللی پیشرو در ترویج و توسعه دانش دیرینه شناسی، از همه اعضای خود خواسته است تا یکی از روزهای ماه اکتبر را به عنوان روز فسیل نام گذاری کنند و ضمن انجام فعالیتهایی مناسب برای آشنایی بیشتر علاقه مندان به دانش دیرینه شناسی از دانشجویان تا عامه مردم و معرفی کاربردهای این علم در شناخت تاریخ زمین، سرگذشت حیات، اکتشاف ذخایر هیدروکربوری و ...، ارتباط شایسته ای میان متخصصین این دانش بنیادی با بطن جامعه برقرار کنند.

با این هدف، انجمن دیرینه شناسی ایران نیز به عنوان یکی از عضوهای زیرمجموعه این انجمن بین المللی، روز سوم آبان ماه مطابق با ۲۵ اکتبر را به عنوان روز فسیل انتخاب کرده و از تمامی دانشگاه هایی که دارای گروه های زمین شناسی هستند و از تمام همکاران زمین شناس عضو هیات علمی دانشگاه ها و نیز معلمان و دبیران آموزش و پرورش، مدیران موسسات آموزشی، موزه ها و شرکتهای مختلف زمین شناسی، معدنی، نفتی و اکتشافی تقاضا کرده در جهت برگزاری برنامه ای مرتبط با دانش دیرینه شناسی در معرفی این روز خاص مشارکت و همکاری کنند.

خارپوستان

خارپوستان (Echinodermata) گروه بزرگی از جانوران دریایی را تشکیل می‌دهند که از لحاظ ساختمان بدنی با دیگر بی‌مهرگان تفاوت اساسی دارند، بدن این جانوران از صفحه‌هایی با خارهای آهکی پوشیده شده‌ است، حدود ۶۵۰۰ گونه از خارپوستان وجود دارد و آن‌ها در دریاهای سراسر جهان پراکنده هستند.

خارپوستان تنها جانورانی اند که دارای پنج قسمت اصلی در بدنشان هستند آن‌ها دارای پوسته سفید و سختی هستند که ممکن است روی آن‌ها تیغه‌هایی باشد خارپوستان توسط صدها پای لوله مانند پر از مایع حرکت می‌کنند آن‌ها در دریا زندگی می‌کنند و شامل ستاره شکننده، ستاره دریایی، خارپوست دریایی و خیار دریایی می‌شوند بیشتر این جانوران در آب‌های کم عمق زندگی می‌کنند اما ستاره‌های ظریف در عمق دریا زندگی می‌کنند.