به گزارش ایرنا، پیشی گرفتن هزینه‌های تولید خرما بواسطه فقدان مکانیزاسیون بودن فعالیت کشاورزی در بخش نخلداری، کاهش برداشت محصول بدلیل تداوم خشکسالی و افزایش نرخ نهاده‌های کشاورزی و هزینه‌های دستمزد باعث شده تا درآمد نخلداران دشتستانی هر سال در مقایسه با تورم و سرمایه گذاری این بخش نحیف تر شود.
شهد خرما به خصوص واریته کبکاب که تولید غالب محصولات کشاورزی شهرستان دشتستان به عنوان قطب نخلستان های استان بوشهر است هرچند میوه ای مقوی با خاصیت های فراوان است اما بدلیل بازار نامناسب فروش و افزایش غیرمتعارف هزینه های تولید دیگر کام باغداران را شیرین نمی‌کند.
در استان بوشهر ۶ میلیون اصله نخل در سطح ۳۴هزار و ۵۰۰ هکتار وجود دارد که از این مجموع چهار میلیون و ۵۰۰ هزار اصله در سطح ۳۱ هکتار بارور هستند و سالانه به صورت میانگین ۱۶۰ تا ۱۷۰ هزار تن محصول تولید می‌کنند که این میزان تولید باعث شده تا این استان رتبه سوم تولید خرما در کشور شناخته شود.
براساس آمار موجود ۷۰ درصد خرمای تولیدی استان بوشهر از واریته کبکاب، ۱۵ درصد زاهدی و ۱۵ درصد نیز از سایر ارقام است .
نخلداری افزون بر اینکه یکی از مزیت های ارزآوری برای کشور محسوب می شود براساس آمار رسمی زمینه اشتغال مستقیم بیش از ۱۸ هزار نفر و غیر مستقیم ۶۷ هزار نفر را نیز در این استان فراهم کرده است که رفع چالش های فراروی این بخش نقش مهمی در شکوفایی اقتصادی و توسعه پایدار دارد.
اختصاص نشان ملی جغرافیایی کشور به خرمای «کبکاب » دشتستان و تنگستان و «زاهدی» دشتستان استان بوشهر، برگزاری میز ملی خرما ، پرداخت تسهیلات ارزان قیمت به ایجاد سردخانه از اقدامات حمایتی دولت برای رونق این بخش است اما زور دیگر عوامل از جمله فقدان کارخانه های عمل آوری ،صدور بخشنامه های دست و پاگیر، به یغما بردن دسترنج نخلداران توسط برخی افراد سودجو و فروشگاههای زنجیره ای که تا چهار برابر قیمت هر کیلوگرم خرما که از کشاورز خریداری می شود را گران تر می فروشند بر چنبره مشکلات افزوده است.
قیمت نامناسب و ناهمگون با هزینه تولید همواره به عنوان یکی از مشکلات محصول خرما نه تنها در استان بوشهر بلکه در همه استان‌های خرماخیز کشور به شمار می‌رود و هرچند پارسال مسوولان استان بوشهر تلاش کردند با برگزاری «میز ملی خرما » برای این مشکل قدیمی تصمیم گیری کنند و برگزاری این رویداد ملی بارقه امیدی برای نخلداران شد اما همه چیز بر وفق مراد آنها پیش نرفت و نخلدران با مشکلات زیادی روبرو هستند.
امسال در حالی نخلداران دشتستانی آماده برداشت محصول جدید ( اواخر مرداد تا شهریورماه فصل برداشت خرما ) شدند که چهار هزار تن خرمای پارسال هنوز در سردخانه ها نگهداری می شد و حضور رئیس سازمان تعاون روستایی در دشتستان و تصمیماتی که برای تعیین تکلیف این میزان خرما گرفته شد نیز با گذشت حدود ۲ ماه منجر به خرید و رفع نگرانی فعالان این بخش نشده است.
یکی از نخلداران دشتستانی به ایرنا گفت: بطور متوسط امسال هزینه های مترتب بر تولید خرما در این شهرستان ۴۰ تا ۵۰ درصد افزایش یافته این درحالی است که قیمت خرما از پارسال نیز پایین تر است.
«احمد دادور» افزود: امسال دستمزد روزانه یک کارگر با غذا چهار میلیون و ۵۰۰ هزار ریال، کرایه نیسان بار هفت میلیون ریال، قیمت خرید هر کارتن با ظرفیت ۲۰کیلو گرم ۳۲۰ هزار ریال، هزینه سردخانه بابت نگهداری هر کیلوگرم ۲۰ هزار ریال بود و اجاره خرما روی نخل هر کیلوگرم حداکثر ۱۵۰ هزار ریال و تحویل به کارگاه بسته بندی نیز هر کیلو ۲۰۰ هزار ریال بوده است.
وی با اشاره به اینکه دستمزد کارگر بابت چینش خرمای هر نخل نیز امسال ۵۰۰ هزار ریال بوده است، یادآور شد: این در حالی است که دستمزد این کارگر پارسال ۳۵۰هزار ریال و کارگر جمع آوری خرما ۲۵۰ هزار ریال به ازا هر نخل، هر سرویس نیسان چهار میلیون ریال، کارتن ۱۸۰هزار ریال و هزینه سردخانه نیز یکهزار و ۵۰۰ ریال بابت هر کیلوگرم بوده است.
دادور تصریح کرد: پارسال قیمت پایه هر کیلو گرم خرید خرما در سبد قبل از بسته بندی ۲۰۰ هزار ریال بود اما امسال این رقم به ۱۷۰ هزارریال کاهش یافته است.
وی گفت: پارسال هر کیلوگرم خرمای درجه یک قبل از بست بندی تا ۲۸۰ هزار ریال نیز به فروش رفت اما امسال با همین کیفیت ۲۴۰هزار ریال نیز خریدار ندارد.
«جواد عرب زاده » دیگر نخلدار دشتستانی نیز معتقد است: امسال خرما از نظر کمیت کاهش اما کیفی تر از پارسال است طوریکه بطور متوسط میزان برداشت خرما از هر نخل پارسال ۳۵ کیلوگرم بود و امسال به ۲۷ کیلوگرم رسیده است.
وی به ایرنا گفت: قبل از برداشت خرما دو مرحله شامل گرده افشانی( بودن دادن) و کنه زنی ( هرس خوشه های خرما) نیز باید انجام شود که هزینه بابت هر نخل در هر یکی از این مراحل نیز پارسال ۳۰۰ تا ۳۵۰هزار ریال بود اما امسال بطور متوسط ۴۵۰تا ۵۰۰ هزار ریال افزایش یافته بود.
عرب زاده افزود: خشکسالی های طولانی مدت و کاهش نوبت دهی آب باعث شده اکثر نخلدران از طریق حفر چاه آب مورد نیاز نخل ها را تامین کنند و هزینه های تامین سوخت که کشاورزان مجبور به خرید چند برابری بابت هر لیتر گازوئیل از واسطه ها هستند نیز عملا سوددهی فعالیت در این بخش را از صرفه اقتصادی خارج کرده است.
تیرماه امسال و چند ماه قبل از برداشت خرمای جدید بود که خبر ابلاغ تهاتر خرمای کبکاب با میوه‌های گرمسیری از سوی سازمان توسعه تجارت توسط نماینده دشتستان در مجلس شورای اسلامی باعث خوشحالی نخلداران شد.
اما تهاتر خرما که با هدف رونق بازار و صادرات خرمای پارسال که در انبارها و سردخانه‌ها باقی مانده است رنگ واقعیت به خود نگرفت تا بر کسادی بازار خرما در سال زراعی جدید نیز سایه بیفکند.
به گفته ابراهیم رضایی در صورتیکه تهاتر عملی می شد طبق ابلاغیه سازمان توسعه تجارت، صادرکنندگان می‌توانستند در ازای صادرات خرما، انواع میوه‌های گرمسیری را وارد کنند.
نماینده دشتستان در آخرین گزارش هفتگی عملکرد خود نیز که هفته جاری در فضای مجاری منتشر کرده از پیگیری مشکل صادرات خرما از سازمان استاندارد خبر داده و نوشته است: در گفت‌وگو با رئیس این سازمان تاکید کرده ام برخی سخت گیری‌های اخیر بر صادرات خرمای دشتستان درحالی انجام می شود که برخی از شاخص ها و استانداردها حتی در اروپا نیز اعمال نمی شود و اصرار بر اجرای آن مانع از صادرات این محصول می شود که قرار شد بررسی و اصلاح کنند.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر به ایرنا گفت: سالانه در این استان بیش از ۱۶۰هزار تن خرما تولید می‌شود که بخش زیادی از آن مازاد مصرف داخلی و صنایع تبدیلی است و باید صادر شود.
«قاسم محمد زاده» اظهار کرد: تولید خرما در کشور بین یک میلیون و ۲۰۰ تا یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن در سال متغیر است که در بهترین شرایط ۵۰۰ هزار تن آن مصرف داخلی به شکل تازه خوری و بخشی نیز عمل آوری می شود.
وی افزود: پارسال ۳۸۰ هزار تن خرما در کشور صادر شد که از این مقدار حدود ۲۷ هزار تن شامل واریته های «کبکاب» و « زاهدی» مربوط به خرمای تولیدی استان بوشهر است.
معاون صمت استان بوشهر یادآورشد: روسیه و جمهورهای پیرامونی ، کشورهای حوزه خلیج فارس، هندوستان، ترکیه و شمال عراق مقصد صادرات خرمای استان بوشهر است.
وی گفت: هرچند روند توسعه صادرات خرما از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۲ افزایش یافته است اما نیازمند اتخاذ تدبیر بیشتری است.
این مقام مسوول اضافه کرد: امسال جشنواره و میز ملی خرما ۲۳تا۲۶ آبانماه در بوشهر برگزار خواهد شد.
محمدزاده ادامه داد: همچنین هیاتی از بازرگانان استان بوشهر امسال برای بازاریابی خرما به کشورهای روسیه و عمان اعزام شدند.
معاون امور بازرگانی و توسعه تجارت سازمان صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر اضافه کرد: باتوجه به اینکه قرار است نمایشگاه « اکسپو » ( توانمندی صادرات کشاورزی جهانی ) قطر به مدت ۶ ماه برگزار شود فرصت خوبی برای بازار یابی محصولات کشاورزی استان بخصوص خرما است که در همین راستا غرفه ای توسط اتاق بازارگانی دایر می شود و ماه‌های دی، بهمن و اسفند کشاورزان بوشهری در این نمایشگاه شرکت خواهند کرد.
محمدزاده افزود: تهاتر خرما با میوه های گرمسیری یکی دیگر از تدابیر برای توسعه صادرات خرما است که مقدمات کار فراهم شده و در سامانه جهانی تجارت نیز بارگذاری شده و قرار است جزئیات آن در جشنواره خرما رونمایی شود.
وی یادآور شد: هم اینک قیمت هر کیلوگرم خرمای کبکاب در سبد ۲۰۰ هزار ریال از کشاورزان خرید می شود اما در تهران ۸۰۰ هزار ریال به فروش می رسد که این امر بیانگر این است که مشکل از تولید نیست بلکه باید برای برون رفت از این وضعیت تدبیری برای زنجیره مصرف اندیشیده شود.
مسوول صنف سردخانه داران شهرستان دشتستان به ایرنا گفت: از مجموع ۱۰۰ هزار تن خرمای سال گذشته موجود در سردخانه های استان و همچنین برداشت محصول جدید، هنوز چهار هزار تن آن در سردخانه ها مانده است.
«هادی ضیا » افزود: تا زمان برداشت خرمای سال زراعی جاری در مجموع ۶ هزار تن خرمای پارسال در دشتستان فروش نرفته بود که ۲ هزار تن آن با قیمت های پایین توسط نخلداران فروخته شد.
وی افزود: هرچند در سفر رئیس تعاون روستایی کشور به دشتستان در شهریور ماه امسال مقرر شد که به مدت ۲ هفته خرمای مانده پارسال توسط تعاون روستایی خریداری و صادر شود اما با گذشت بیش از ۴۰ روز کماکان چهار هزار تن خرما تعیین تکلیف نشده است.
ضیا یادآورشد: پس از اینکه تعاون روستایی از خریداری خرما خودداری کرد اعلام شد تعیین تکلیف این موضوع از طریق ۲ مباشر برای خرید و صادرات خرمای پارسال نخلداران دشتستان فراهم می شود اما مباشر بدلیل اینکه نتوانست بازاریابی لازم را انجام دهد این امر نیز منتفی شد .
مسوول صنف سردخانه داران شهرستان دشتستان ادامه داد: در نهایت مقرر شد از طریق پرداخت ۴۰۰ میلیارد ریال تسهیلات کم بهره به پنج شرکت بسته بندی خرما در استان مقدار خرمای مانده از پارسال خریداری شود.
ضیا گفت: روند پرداخت تسهیلات مستلزم این است که نخلدار با مراجعه به جهاد کشاورزی و دریافت معرفی نامه مقدار خرمای مانده در سردخانه را به تعاون روستایی اعلام کند و پس از فروش، پول خرما مستقیم به حساب نخلدار واریز شود.
وی اظهار کرد: قیمت تعیین شده برای خرید خرمای پارسال بستگی به کیفیت خرما بین هشت هزار تا ۲۰۰ هزار ریال برای هر کیلوگرم است که اکثر خرماها بین ۱۲۰ تا۱۴۰هزار ریال قیمت گذاری می شود.
مسوول صنف سردخانه داران شهرستان دشتستان گفت: برای این منظور بانک کشاورزی بعنوان بانک عامل معرفی شده اما بدلیل کندی روند اداری تاکنون هیچ گونه تسهیلاتی پرداخت نشده و مقدار چهار هزار تن خرمای سال گذشته کماکان روی دست نخلداران مانده است.
مدیر تعاون روستایی استان بوشهر در گفت‌وگو با ایرنا گفت: تسهیلات ترجیحی اختصاصی برای خرید خرمای مازاد سنواتی (پارسال) به استان ابلاغ شده است اما بدلیل عدم ارایه ضمانت نامه بانکی توسط شرکت های بسته بندی روند کار با کندی پیش می‌رود.
«عبدالحسین خلعتی » ظهار کرد: مبلغ ۴۰۰ میلیارد ریال تسهیلات کم بهره به عاملیت بانک کشاورزی برای خرید خرمای پارسال نخلداران استان بوشهر اختصاص یافته است.
وی افزود: برای این منظور با سه مجری شامل شرکت‌های بسته بندی و سردخانه ای که دارای امکانات زیرساختی هستند تفاهم نامه خرید منعقد شده است.
خلعتی یادآورشد: از این شمار ۲ شرکت هر کدام ۱۵۰ میلیارد ریال و یک شرکت نیز به مبلغ ۱۰۰ میلیارد ریال تسهیلات دریافت خواهند کرد.
مدیر تعاون روستایی استان بوشهر ادامه داد: مراکز خرید در نقاط مختلف شهرستان دشتستان مشخص شده که با معرفی و تایید مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان آماده پذیرش و خرید محصول خرمای سال قبل از باغداران منطقه با قیمت توافقی هستند.
وی تصریح کرد: باغداران پس از اخذ معرفی نامه از مدیریت جهاد کشاورزی شهرستان دشتستان به نزدیک‌ترین مرکز خرید به نگهداری محصول خود مراجعه، تا محصول خرمای مشمول طرح را بر اساس قیمت مصوب شده در کارگروه استان برای درجات کیفی مختلف، عرضه و با قیمت توافقی بفروش رسانند.
خلعتی ادامه داد: پس از اخذ تسهیلات ترجیحی با استفاده از خط اعتباری توسط مجریان طرح و ثبت خرید در سامانه مربوطه با اطمینان، بررسی و تایید کارگروه استانی بهای محصول خریداری شده از طریق بانک عامل به طور مستقیم به حساب کشاورزان ذینفع واریز خواهد شد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان بوشهر در گفت‌وگو با ایرنا اظهار کرد: در سال زراعی جاری ۱۷۴ هزار تن خرما در این استان برداشت شد که رتبه سوم را در میان استان‌های خرماخیز کشور کسب کرده است.
«کبری توکلی » اظهار کرد: از مجموع تولید خرمای استان بوشهر ۱۵هزار تن به صورت «خارک»، ۴۵هزار تن «رطب» و ۱۱۴ هزار تن نیز به صورت «خرما» برداشت شده است.
وی افزود: استان بوشهر دارای ۳۴هزار هکتار سطح زیرکشت نخیلات است که از نظر میزان برداشت رتبه سوم را بین استان های خرماخیز دارد.
توکلی یادآورشد: شهرستان های «دشتستان»، «تنگستانم ، «جم»، «دشتی» ، «بوشهر» و «گناوه» به ترتیب بیشترین سطح و میزان برداشت خرما را در استان بوشهر به خود اختصاص داده اند.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی استان بوشهر ادامه داد: بطور معمول سالانه ۳۰ هزار تن خرمای تولیدی این استان به کشورهای «آسیای میانه»و حوزه «خلیج فارس» صادر می شود.
وی اضافه کرد: افزایش صادرات خرمای استان بوشهر مستلزم برند سازی و ارتقای کیفیت بسته بندی است.
توکلی گفت: عمده ارقام خرمای برداشت شده استان بوشهر شامل «کبکاب»، «زاهدی» ، «خاصویی» ، «شکر»، «مجول»، «پیارم» و « برحی» است که واریته «کبکاب» با ۶۷درصد بیشترین میزان تولید را به خود اختصاص داده است.
وی افزود: « زاهدی» با ۱۳درصد رتبه دوم و مابقی سایر ارقام است .
توکلی یادآور شد: در راستای افزایش بهره وری و عملکرد نخلستان‌های استان بوشهر باید طرح های متنوعی همچون تغذیه متعادل نخیلات و سازگار و دوره مناسب آبیاری بیشتری انجام شود.
نویسنده گزارش اکبر اقبال مجرد
نظر شما