به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، محسن معینی یکشنبه- ۲۸ آبان ماه- در نخستین نشست از سلسله نشست‌های «صد کتاب ماندگار قرن» در باب معرفی دایره المعارف قرآنی نثر طوبی نوشته ابوالحسن (شعرائی) شعرانی در تالار قلم سازمان اسناد و کتابخانه ملی، از اثر نثر طوبی به عنوان تفسیری از قرآن کریم یاد کرد و درباره ویژگی‌های آن اظهارداشت: نثر طوبی دایره المعارفی از آیات و عبارات قرآن کریم است. این اثر را می‌توان تفسیری از قرآن با ترتیب لغت دانست. در جای جای کتاب نکته‌های کلامی، فلسفی، ادبی و نجومی ارائه کرده که برای فهم آیات قرآن کریم بسیار راهگشاست.
وی با اشاره به مباحث ارزشمند در کتاب نثر طوبی اضافه کرد: کاش این کتاب ویرایش و پیرایش جدید شود و منابعی که استاد استفاده کرده‌اند در پاورقی بیاید و به شکل جدیدی چاپ شود تا با شکل و حروف‌چینی جدید منتشر شود در جامعه بیشتر دیده و فایده عمومی آن بیشتر می‌شود.
اکبر ثبوت استاد دانشگاه، پژوهشگر تاریخ، کارشناس و صاحب‌نظر در دو رشته حقوق و فلسفه هم گفت: نثر طوبی، فرهنگ‌نامه گرانقدری است که در خصوص دانش‌های مربوط به قرآن مطالب دقیق و نکته سنجی‌های دقیق را می‌توان یافت.
استاد برجسته و مشاور گروه فلسفه بنیاد دایرة‌المعارف و صاحب آثاری متعدد، از جمله کتاب فیلسوف شیرازی در هند با اشاره به اشاراتی از استاد شعرائی در نثر طوبی افزود: پیامبران خصوصا پیامبر ما و قرآن مستضعفان را امر می‌کنند که اطاعت امرا را نکنند.
وی بیان کرد: این گونه نیست که جلد دوم را استاد مرحوم قریب نگاشته باشند بلکه استاد شعرانی موارد را آماده کرده بود و کار مرحوم قریب این بود که موارد مربوط به جلد دوم را تنظیم و تذهیب کرده است.
طوبی یا دایرة‌المعارف لغات قرآن مجید، کتابی است در دو جلد به زبان فارسی که به توضیح و تبیین واژگان قرآن و واژگان مربوط به قرآن می‌پردازد. این کتاب، دائرةالمعارفی فارسی برای لغات قرآن کریم است. از اول تا حرف ظاء آن به قلم استاد شعرائی است که به علت وفات، موفق به تکمیل آن نشد و از حرف عین تا آخر کتاب را استاد محمد قریب قلم زد.
تلاش مرحوم آیتی بر گردآوری روایات پیامبر اکرم (ص)؛ استاد مطهری بسیار متاثر از آثار مرحوم
علی بهرامیان استاد دانشگاه هم درباره کتاب «تاریخ پیامبر اسلام» اثر مرحوم محمدابراهیم آیتی اظهارداشت: پدیده‌ای به نام تاریخ‌نگاری اسلامی داریم که از همان ابتدا آغاز شده و یک تاریخ‌نگاری دیگر داریم که مربوط به میلاد پیامبر به این سمت است.
وی گفت: شیوه‌ای که ابن اسحاق در جمع‌آوری سیره پیامبر پیش گرفته بود و تدوین او بر اذهان چیره شد.بهرامیان افزود: کتابی که ابن اسحاق نوشته بود بخشی بر داستان آفرینش می‌شد از حضرت آدم به بعد و نیز حوادث میلاد پیامبر و مبعث ایشان و جنگ‌هایی که پیامبر حضور داشتند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: تدوینی که او تطبیق داده بود در تمامی این چند قرن بر اذهان چیره شده است و کمتر کتابی است که در باب پیامبر اسلام نوشته شده باشد و منطبق با تدوین ابن اسحاق نباشد. این مساله در سایر کتاب‌های سیره هم تداوم داشته است.وی گفت: در کتاب مرحوم آیتی هم، نویسنده سعی کرده روایت‌های مختلف را جمع کند که در کنار آرای شیعی به اقوال ابن اسحاق در کنار اقوال علمای شیعی هم ارجاع می‌دهند. کتاب تحلیلی نیست و اصلا بنای مرحوم بر این نبوده است.
بهرامیان افزود: کتابی مفید از جهت گردآوری روایت‌هایی است که برای افراد از جهت دسترسی به این روایت‌ها شاید سخت باشد.
حجت‌الاسلام رسول جعفریان پژوهشگر تاریخ اسلام، تشیع و ایران گفت: در دوره جدید سیره‌نویسی بعد از چند کار که در دوران قاجار چاپ شد، اثر استاد آیتی بعد از انقلاب چاپ شده و به غیر از چند کتاب دیگر در باب سیره پیامبر، آثار زیادی در این باب نداریم.
استاد گروه تاریخ دانشگاه تهران و رئیس کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران با اشاره به هدف نویسنده از نگاشت این کتاب برای اصلاح وضع مذهب و القای مفاهیم جدید به نسل آن دوره اظهار داشت: کار سیره نبوی مرحوم علی شریعتی هم خیلی موثر بود. در بین این‌ها کار دانشگاهی معتبری در باره سیره نبوی نداریم.وی گفت: این اثر، نخستین کار دانشگاهی خوب است و به مثابه تاریخ تحلیلی که فضای موجود زمانه را بازگو کند، نیست.
این اسلام شناس گفت: مرحوم آیتی رسما وارد تاریخ شد و در تاریخ اسلام عمومی کار می‌کرد. استاد مطهری هم از آن مرحوم تقدیر کرده است و پیامبر اسلام اثری است که ماندگار شد و تحویل دانشکده الهیات شده است.وی افزود: مرحوم آیتی مورد قبول یک نظام علمی دانشگاهی بود. استاد مطهری از معدود افرادی است که بسیار تحت تاثیر آقای آیتی و آثار آن مرحوم است.
تاریخ پیامبر اسلام، یکی از معتبرترین تواریخ درباره شخصیت سترگ پیامبر اسلام است، اثری که شادروان محمدابراهیم آیتی استاد فقید دانشگاه تهران آن را نگاشته است.به علّت درگذشت ناگهانی مؤلّف، کتاب حتّی نسبت به دوران زندگی خود پیغمبر اکرم (ص) ناتمام ماند و تا پایان سال نهم هجرت را بیشتر شامل نشد و قضایای مهمّ سال آخر حیات رسول گرامی اسلام از قبیل قضیّۀ حجّة الوداع، غدیر خمّ و حادثۀ فوت پیغمبر (ص) ناگفته ماند.
مرحوم مجتبی مینوی درباره این کتاب می نویسد: به عقیدۀ بنده کتاب بسیار ارزنده ایست و مرحوم آیتی از روی عشق و علاقه و علم و دقّت و تحقیق در باب آن کار کرده است و چاپ چنین اثری که صورت مسودّه دارد و پاکنویس کردن آن به طوری که هیچ کم و کسر نشود و غلط و بیهوده در آن رخ ندهد، مستلزم عشق و علم و دقّتی نظیر عشق و علم و دقّت مرحوم آیتی است.این اثر تاریخ زندگی پیامبر اسلام از تولد تا پایان زندگی پربرکتش را بررسی می کند. کتاب شامل بخش های از ولادت تا بعثت، از بعثت تا هجرت، رویدادهای سال اول هجرت، رویدادهای سال دوم هجرت، رویدادهای سال سوم هجرت و... است.
رویدادهای سال دوازدهم هجرت که تمامی غزوات و رویدادهای زندگی آن حضرت به صورت کامل با مراجعه به آثار معتبر اسلامی در این کتاب بیان شده است.
نظر شما