خشکسالی و محدودیت‌های تامین سوخت کشاورزی در مازندران

به گزارش خبرنگار ایرنا، تجهیزات کشاورزی مازندران از جمله تراکتور، تیلر، دستگاه های نشا کار، کمباین، سم پاش‌ها و مهمتر وجود بیش از۱۶۰هزارحلقه چاه درحالی نیازمند تامین به موقع سوخت می شوند که شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی علاوه بر لزوم ثبت نام در سامانه، نداشتن پروانه بهره برداری و فاقد پلاک بودن ماشین آلات را عامل محدودیت تامین سوخت عنوان می کند.

طبق آمار رسمی جهاد کشاورزی مازندران ۲۰ هزار دستگاه تراکتور، ۷۵ هزار دستگاه تیلر بیش از چهار هزار دستگاه نشاکار و۱۸۰ هزار حلقه چاه در بخش های مختلف کشاورزی استان فعالیت دارد که نیاز سالانه سوخت این اداوات و تجهیزات بیش از ۱۲۰ میلیون لیتر است.

علاوه بر مشکلات تامین سوخت ادوات کشاورزی، اهمیت تامین سوخت برای موتور پمپ های چاه های کشاورزی مازندران از دغدغه های جدی کشاورزان استان محسوب می شود، چراکه با گسترش خشکسالی، استفاده از آب های زیرزمینی از اهمیت خاصی برخوردار است.

بر اساس آمارهای رسمی در فصل زراعی گذشته به دلیل کاهش بارندگی‌ها، کم شدن آورد آب رودخانه‌ها و افت آمارهای منابع آبی استان مجموعا ۲ میلیارد و ۵۰۸ میلیون متر مکعب آب توزیعی، برداشتی در بخش کشاورزی مازندران مصرف شد که از این مقدار یک میلیارد و ۱۴۰ میلیون متر مکعب از آب‌های زیرزمینی تأمین شد.

مازندران ۲۲۰ هزار هکتار اراضی شالیزاری دارد که در سال های اخیر به دلیل مشکلات ناشی از پیشروی خشکسالی استفاده از آب های زیری زمینی از طریق چاه های کشاورزی دو چندان شده است، یعنی در شرایط کم آبی برنجکاری استان با حدود ۱۶۰ هزار حلقه چاه آب تغذیه می شوند، طبق آمار حدود ۸۰هزار حلقه از این تعداد چاه آب کشاورزی مجاز هستند، ۶۰ هزار حلقه چاه در مرحله تعیین تکلیف وضعیت قرار دارند و مابقی غیر مجاز محسوب می شوند.

طبق پیش بینی و بررسی آماری از وضعیت بارندگی، فصل زراعی جاری به خصوص برنجکاری مازندران با مشکلات خشکسالی مواجه خواهد شد، بررسی های هواشناسی استان نشان می دهد که غول خشکسالی تا قلب ذخیره گاه های آبی اعم از سد، آب بندان و سفره های زیزمینی پیشروی کرد، تهدیدی که کم ترین پیامد آن نابودی مهم ترین دارایی اقتصادی این استان یعنی کشاورزی و بویژه کشت برنج است.

برق دار شدن یا استفاده از انرژی برق در چاه‌های کشاورزی مازندران و خروج سوخت‌های فسیلی از این بخش، یکی از طرح های آب منطقه ای، توزیع برق و جهاد کشاورزی در یک دهه اخیر بوده است. این طرح نه تنها چاه‌های کشاورزی مازندران را به ساماندهی می رساند، بلکه کشاورزان را از مشکلات دایمی تامین سوخت های فسیلی برای پمپ های سنتی نیز خلاص خواهد کرد، موضوعی که در سفر اخیر محرابیان وزیر نیزو به مازندران و در نشست با مدیران آب و برق استان مورد تاکید قرار گرفت.

بر اساس آمار شرکت توزیع برق مازندران حدود ۱۱۰ هزار حلقه از مجموعه چاه های کشاورزی مازندران در محدوده جغرافیایی زیر پوشش این شرکت قرار دارد و بقیه تحت پوشش شرکت توزیع برق غرب استان است.

همچنین حدود ۸۰ هزار مشترک برق کشاورزی در حوزه شرکت توزیع برق مازندران وجود دارد که از این تعداد ۲۵ هزار مشترک مربوط به چاه های آب کشاورزی است که با استفاده از انرژی برق برای اراضی خود آب تامین می کنند.

محدودیت های تامین سوخت کشاورزی مازندران

مدیر شرکت پخش فرآورده های نفتی ناحیه ساری در جلسه مدیریت ستاد بحران مازندران گفت بود که با توجه به مشکلات خشکسالی و اهمیت تامین سوخت ماشین آلات و تجهیزات کشاورزان استان گفت: شناسنامه دار کردن چاه های کشاورزی و پلاک گذاری ماشین آلات لازمه دریافت سوخت است.

سبحان رجب پور خطاب به مسولان جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه ای مازندران افزود: مشکلی در تامین سوخت کشاورزی استان وجود ندارد اما طبق مقررات وزارت نفت، ثبت نام در سامانه ضروری است.

وی با ذکر این نکته که تراکتور ها و دیگر ماشین آلات کشاورزی باید سوخت مورد نیاز شان را در سامانه به ثبت برسانند، ادامه داد: به طور یقین ماشین های فاقد پلاک و چا های غیر مجاز نمی توانند از فرصت ثبت نام دریافت سوخت بهره مند شوند.

مشکلات تامین سوخت با شخم و شیار زمستانه شالیزارهای مازندران

معاون تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی مازندران یکی از چالش های مهم استان را چاه های غیر مجاز کشاورزی درمدیریت آب و تامین سوخت دانست و گفت: اگرچه جهاد کشاورزی در اختصاص و تحویل سوخت به صاحبان این چاه های فاقد پروانه مشکلی ندارد، اما برای ساماندهی چاه ها و از همه مهمتر مدیریت آب های زیر زمینی باید پروانه اخذ شود.

احسان عباسپور روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با توضیح این نکته که مسولیت ساماندهی و صدور پروانه چاه کشاورزی با شرکت‌آب منطقه ای مازندران است، افزود: طبق آمار از۱۶۰هزار حلقه چاه کشاورزی استان، فقط ۵۰ درصد آن دارای پروانه است.

وی عمده چاه های کشاورزی مازندران را با عمق کم هشت تا ۲۰ متری عنوان کرد و اظهار داشت: هرچند بیشتر این چاه ها با بارندگی کم تقویت می شوند، اما با توجه به خشکسالی که پیش بینی شده است، در سال زراعی جاری با کاشه و افت آب هیا زی زمینی استفاده طولانی مدت از چاه های کشاورزی و در نتیجه نیاز به سوخت نیز بیشتر خواهد شد.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی مازندران با اظها این که پلاک گذاری ماشین آلات کشاورزی با همکاری پلیس راهور در استان انجام می شود، افزود: مالکان ماشین آلات کشاورزی باید نسبت به پلاک دار کردن خودروها اقدام کنند چراکه به خودروهای کشاورزی بدون پلاک سوخت داده نمی‌شود.

وی تصریح کرد: مالک یا متصرف قانونی تجهیزات و وسایط نقلیه کشاورزی باید با دریافت معرفی نامه از دهیاری‌ها و اداره جهاد کشاورزی شهرستان برای شماره گذاری و دریافت پلاک به مراکز پلاک سراسر استان مراجعه کنند.

عباسپور با بیان این که تمامی ماشین آلت جدیدی که در۲ سال اخیر وارد مکانیزاسیون کشاورزی مازندران شدند، پلاک گذاری شده اند، گفت: مشکل اصلی وجود ماشین آلات قدیمی است.

پلمب چاه های غیر مجاز کشاورزی مازندران

هر ساله با افزایش شدت خشکسالی و نگرانی کشاورزان در مناطق مختلف استان برای تامین آب مورد نیاز کشتزارها، گرایش به سمت افزایش برداشت آب از منابع زیرزمینی در مازندران را بیشتر کرد. اقدامی که می‌تواند پیامدهای منفی زیادی برای طبیعت و محیط زیست داشته باشد.

بنا به اظهارات مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران که توسط روابط عمومی این دستگاه منتشر شده، بهار و تابستان امسال برای جلوگیری از برداشت بی‌رویه و غیرقانونی آب‌های زیرزمینی مجموعا نسبت به پلمب یا پیشگیری از حفاری غیرمجاز ۲۲۴ حلقه چاه اقدام شد.

حیدر داوودیان اظهار کرد: امسال با توجه به کاهش بارندگی‌ها و کم شدن آورد رودخانه‌های استان در ابتدای فصل کشاورزی در مناطق مختلف استان اقدام برای برداشت غیرمجاز آب‌های زیرزمینی مورد افزایش یافته بود که برای جلوگیری از بالا رفتن خسارت این برداشت‌ها، پایش در نقاط مختلف استان نیز تشدید شد.

وی افزود: در نیمه نخست سال جاری ۱۲۶ چاه غیرمجاز را پس از انجام مراحل قانونی پلمب و از مدار تامین آب کشاورزی استان خارج کردند. از این تعداد ۲۹ مورد پلمب در شهرستان‌های ساری و میاندورود انجام شد که بیشترین آمار بین ادارات منابع آب شهرستان‌های مازندران در نیمه نخست سال است. بابل و جویبار نیز به ترتیب با ۲۳ و ۲۲ مورد پلمب چاه پس از ساری در رتبه های بعدی قرار دارند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای مازندران خاطرنشان کرد: علاوه بر پلمب چاه‌های غیرمجاز، جلوگیری از حفاری غیرمجاز نیز از اقداماتی است که توسط همکاران ما برای پیشگیری از برداشت آب‌های زیرزمینی انجام می‌شود. در این زمینه نیز طی ۶ ماه نخست سال در مجموع ۱۱۸ مورد جلوگیری از حفاری غیرمجاز در استان انجام شد که ۳۶ مورد مربوط به شهرستان‌های ساری و میاندورود بود.

داوودیان اظهار کرد: شرکت آب منطقه‌ای مازندران طبق وظایفی که قانون تعیین کرده با هر گونه برداشت غیرمجاز آب زیرزمینی برابر مقررات برخورد می‌کند. فصل دوم قانون توزیع عادلانه آب به صراحت به آب‌های زیرزمینی اختصاص دارد و طبق بندهای این قانون، تصمیم‌گیری برای برداشت از منابع آب زیرزمینی یا برخورد با تخلفات انجام می‌شود.

طبق آمارها از منابع رسمی، حدود ۸۲ درصد از آب های مصرفی مازندران در حوزه کشاورزی، ۱۱ درصد آشامیدنی، پنج درصد صنعتی و بقیه نیز در بخش خدمات و بهداشت مصرف می شود.