به گزارش ایرنا، دنیل نوبوآ (Daniel Noboa) رئیس‌جمهوری اکوادور در اواسط ژانویه (اوایل بهمن) از تصمیم خود برای تحویل تجهیزات نظامی روسی به آمریکا خبر داد. نوبوآ در چارچوب توافق‌ها با کاخ سفید برای دریافت حمایت‌ها در بحبوحه درگیری‌های مسلحانه داخلی در این کشور آمریکای جنوبی اطمینان داد که تجهیزات و سلاح‌های تولید شده در روسیه را به واشنگتن تحویل خواهد داد.
بر اساس داده‌های منتشر شده، اکوادور ۶ سامانه راکت‌انداز DM-۲۱ در کنار ۶ سامانه راکت‌انداز RM-۷۰ و همچنین ۳۴ توپ ضد هوایی ZU-۲۳-۲، ۲۳ میلیمتری به آمریکا ارسال خواهد کرد و در ازای آن‌ها تجهیزات پیشرفته آمریکایی به ارزش حدود ۲۰۰ میلیون دلار دریافت می‌کند.
نوبوآ در حالی بر تصمیم خود پافشاری کرده است که دولت روسیه هشدار داد این اقدام نقض قوانین بین‌المللی است که به روابط میان دو کشور نیز آسیب می‌رساند.
ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه اعلام کرد: طرف اکوادوری چنین تصمیم بی‌ملاحظه‌ای را تحت فشار جدی طرف‌های ذینفع خارجی گرفته است.
این مقام روس افزود: شرکای ما به خوبی از مفاد قرارداد آگاه هستند که شامل تعهد به استفاده از تجهیزات عرضه شده برای اهداف ذکر شده و خودداری از انتقال آن به شخص ثالث بدون کسب موافقت مربوطه از طرف روسی است.
نکته حائز اهمیت اینکه آمریکا اعلام کرده است سلاح‌هایی که از اکوادور دریافت می‌کند را به اوکراین ارسال خواهد کرد تا به تقویت نیروهایش در میدان نبرد علیه روسیه کمک کند.
پیشینه
اکوادور، از زمان دولت لنین مورنو رئیس‌جمهوری پیشین این کشور (۲۰۱۷-۲۰۲۱)، به دنبال ایجاد اتحاد با دولت‌های نئولیبرال بوده و در چندین زمینه وابستگی خود به آمریکا را نشان داده است.
علاوه بر قراردادهای نظامی امضا شده در سال‌های اخیر، می‌توان به توافقنامه‌ای که توسط گیرمو لاسو رئیس‌جمهوری سابق اکوادور (۲۰۲۱-۲۰۲۳) در ماه‌های آخر حضورش امضا شد و به کارکنان و مقام‌های نظامی آمریکا «مصونیت» کامل اعطا کرد، اشاره کرد.
در کنار علاقه‌مندی کیتو پایتخت اکوادور به نزدیکی روابط با واشنگتن به ویژه در دوره حضور دولت‌های راستگرا، سال گذشته، در اوایل فوریه ۲۰۲۳ (اواخر بهمن) بود که لورا ریچاردسون رئیس فرماندهی جنوبی آمریکا اعلام کرد واشنگتن از ۶ کشور آمریکای لاتین خواسته است تا تجهیزات نظامی خریداری شده از روسیه را به اوکراین اهدا کنند.
این مقام آمریکایی در گفت‌وگو با اندیشکده شورای آتلانتیک خاطر نشان کرد کوبا، ونزوئلا و نیکاراگوئه روابط تاریخی با روسیه دارند، با این حال، ۶ کشور دیگر آمریکای لاتین (آرژانتین، برزیل، کلمبیا، اکوادور، مکزیک و پرو) نیز دارای تسلیحات روسی هستند.
آلبرتو فرناندز رئیس‌جمهوری سابق آرژانتین، آخرین رهبر آمریکای لاتین بود که در پاسخ به درخواست آمریکا به صورت علنی اعلام کرد که با ارسال سلاح‌های روسی به اوکراین مخالف است. چند روز پیش از رئیس‌جمهوری آرژانتین، همتایان او از کلمبیا، مکزیک و برزیل نیز اظهارات مشابهی را بیان کرده بودند. گوستاوو پترو رئیس‌جمهوری کلمبیا نیز اعلام کرد که کشورش «در کنار کسی نیست» و درخواست واشنگتن از بوگوتا برای ارسال سلاح‌های ساخت روسیه خود را به عنوان کمک به اوکراین رد کرد. لولا داسیلوا رئیس‌جمهوری برزیل نیز اطمینان داد که ارسال سلاح به کی‌یف، وضعیت جنگ را تشدید می‌کند.
پرو و اکوادور به طور رسمی اشاره‌ای به این موضوع نکردند اما آنچه واضح است اینکه تا کنون، هیچ کشوری از آمریکای لاتین برای حمایت از اوکراین، سلاح ارسال نکرده است.
دیمیتری پسکوف سخنگوی کرملین در آن زمان تاکید کرد که روسیه از نزدیک، تلاش‌های آمریکا برای متقاعد کردن کشورهای آمریکای لاتین برای انتقال تسلیحات روسی به اوکراین را زیر نظر خواهد داشت.
بر اساس اطلاعات موسسه بین المللی تحقیقات صلح استکهلم (SIPRI)، از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۱، هشت کشور آمریکای لاتین به سلاح‌های روسی دست یافته‌اند. ونزوئلا در صدر کشورهای آمریکای لاتین با تامین بیشترین تسلیحات از مسکو است.
اهمیت موضوع
بررسی تنش‌های سیاسی میان اکوادور و روسیه در هفته‌های اخیر، از یک سو در چارچوب چرخش سیاست خارجی دولت اکوادور در راستای نزدیک شدن به منافع ژئوپلیتیکی آمریکا قابل ارزیابی است؛ اما در نگاهی کلان، تصمیم اکوادور بر خلاف موضع‌گیری دولت‌های آمریکای لاتین در قبال جنگ اوکراین و مقاومت در برابر درخواست‌های آمریکا برای ارسال سلاح و تجهیزات روسی به اوکراین حائز اهمیت است؛ روندی که می‌تواند اکوادور را به درگیری در اوکراین بکشاند.
به گفته ایرنه لئون تحلیلگر و جامعه‌شناس اهل اکوادور، توافق برای تحویل تسلیحات با منشاء روسی به واشنگتن با خود قانون اساسی اکوادور که این کشور را به عنوان کشوری صلح‌آمیز و عاری از تهاجم و پایگاه‌های نظامی خارجی معرفی می‌کند، در تضاد است. در این راستا، توافق‌های نظامی پی در پی با واشنگتن، اکوادور را به عنوان عضوی از سِلاک (جامعه کشورهای آمریکای لاتین و کارائیب) متعهد می‌کند که در چارچوب فرهنگ صلح رفتار کند؛ آمریکای لاتینی که طبق یکی از مهم‌ترین سندهای معرف سیاست منطقه‌ای و بین‌المللی آن، عنوان منطقه «صلح» را به خود نسبت می‌دهد.
این کارشناس در گفت‌وگو با اسپوتنیک، بر اهمیت وجود «بالاترین سطح شفافیت» در مورد این توافق تاکید کرد و گفت: این مهم است که بیشترین سطح از احترام برای دستورالعمل‌های بین‌المللی مانند پروتکل بین‌المللی سلاح گرم و پیمان تجارت سلاح گرم را در نظر داشته باشیم.
خورخه البائوم تحلیلگر بین‌المللی نیز هشدار داد که «تصمیم نوبوآ نه تنها از منظر سیاسی محکوم است، بلکه آمریکای لاتین را به شیوه ای کاملاً غیرقابل توضیح، وارد درگیری می‌کند که نباید بخشی از آن باشد». به عقیده این کارشناس، تصمیم اکوادور، کیتو را در کنار کی‌یف در جنگ حاضر قرار می‌دهد و «شبه اعلام جنگ علیه روسیه» است.
در همین حال، لئون هشدار داد که «این نگران‌کننده است که وزارت امور خارجه اکوادور و حتی رئیس‌جمهوری نوبوآ در زمره نخستین اقدامات خود، ملاقات‌هایی با مقام‌های اوکراین داشته اند».
وی گفت: اقدامات زیادی وجود دارد که خارج از تعاریف قانون اساسی اکوادور است. ما نگران این نقض روابط با روسیه یا هر کشور دوست دیگر اکوادور هستیم که باید به توافق‌های دوجانبه خود احترام بگذارد.
ارزیابی
آمریکا از مدت‌ها پیش، به جنگ اوکراین به عنوان فرصتی برای بازیابی نفوذ در منطقه آمریکای لاتین می‌نگریست. این درگیری و درخواست سلاح‌های روسی از سوی آمریکای لاتین، از یک سو برای واشنگتن به معنای کنار زدن مسکو از بازار دفاعی آمریکای لاتین بود؛ از طرفی، تقاضای واقعی سلاح از سوی اوکراین وجود دارد و نظامیان این کشور از نظر تاریخی به سلاح و تجهیزات روسیه و اتحاد جماهیر شوروی وابسته هستند.
تارنمای شبکه تلویزیونی تله‌سور آمریکای لاتین پیشتر در گزارشی نوشت: با توجه به عنصر کمیاب «زمان» برای آموزش سربازان اوکراینی، سلاح‌های غربی بیشتر به ضایعات فلزی در دست نابلدها با عواقب غم‌انگیز می‌ماند.
بخش اسپانیایی تارنمای بی‌بی‌سی نیز در گزارشی در تشریح دلایل علاقه‌مندی آمریکا به سلاح‌های روسی تاکید کرد: این سلاح‌ها و تجهیزات، شناخته‌شده‌ترین ادوات نظامی برای سربازان اوکراینی است که از فرصت کافی برای آموزش با مدرن‌ترین سلاح‌های ارائه شده از سوی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) برخوردار نیستند.
بنابراین، آمریکا نه تنها با هدف آسان‌سازی فرایند جنگ برای نظامیان اوکراینی، به دنبال تجهیزات روسی است، بلکه کاهش نفوذ روسیه در این منطقه را نیز دنبال می‌کند.
قصد آمریکا برای تصاحب تجهیزات نظامی و جنگی روسی متعلق به کشورهای آمریکای لاتین را همچنین می‌توان به نگرش واشنگتن در قبال این منطقه به عنوان «حیاط خلوت» خود نسبت داد؛ کشورهایی که آمریکا بتواند در همه امور آن به نفع سیاست خارجی خود (در این مقطع، حمایت از اکراین علیه روسیه) مداخله کند. تبعیت از آمریکا مساله‌ای است که می‌توان هزینه‌های سیاسی و اقتصادی گزافی برای اکوادور و سایر کشورهای آمریکای لاتین به دنبال داشته باشد.
موضع اتخاذ شده توسط دولت اکوادور می‌تواند به طور قابل توجهی به پیوند این کشور با روسیه آسیب برساند. دور شدن از مسکو برای اکوادور با توجه به نقش این کشور در بریکس به عنوان بلوکی که به لوکوموتیو اقتصادی جهان تبدیل شده است، می‌تواند اتفاق ناخوشایندتری باشد.
هدف آمریکا از تعامل با اکوادور می‌تواند در انگیزه این کشور برای رویارویی راهبردی با روسیه و چین معنا پیدا کند. اکوادور در شرایطی با آمریکا همراه شده است که منطقه آمریکای لاتین در سال‌های اخیر و به ویژه در موضوع جنگ اوکراین، از همراهی با غرب به سرکردگی ایالات متحده امتناع کرده بود.
نظر شما