به گزارش ایرنا، پیش درآمد سلامت انتخابات، مشارکت مردم است. انتخابات از ارکان مهم شکل گیری ساختار سیاسی در نظام های دموکراتیک به شمار می رود و در نظام جمهوری اسلامی نیز که مبتنی بر نظریه مردم سالاری دینی است، راه های مشارکت مردم در تشکیل تمامی نهادهای قدرت به صورت مستقیم و غیرمستقیم پیش بینی شده است.
توجه به جایگاه رسانه ها در تحقق مشارکت سیاسی به صورت عام و کارکرد رسانه های مجازی و مکتوب و همچنین صدا و سیما در نظام جمهوری اسلامی به صورت خاص، اهمیت آنها را در انتخابات مختلف آشکار می سازد.
ایرنا با تدارک میزگردی انتخاباتی با حضور شماری از فعالان رسانه ای شامل بنیامین یوسف زاده، خبرنگار روزنامه محلی شهرآرا، محمدظریف، معاون سردبیر پایگاه "آخرین خبر" و مهتا قره داشی، سردبیر رسانه "خبر فوری"، تلاش کرد تا فارغ از نقش سایر نهادهای موثر در بحث انتخابات، به طور ویژه به بررسی جایگاه رسانه در تحقق مشارکت سیاسی شهروندان و ارایه راهکارهایی در این زمینه بپردازد.
محور گفتگوهای این میزگرد که پیش از دوازدهمین دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی به میزبانی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) مرکز مشهد برگزار شد، تاثیر رسانه ها در افزایش حضور مردم در انتخابات، گرایش سیاسی رسانه ها و ارتباط نامزدها و نمایندگان مجلس شورای اسلامی با رسانه ها پرداخته و آنها را به صورت پرسش و پاسخ به رشته تحریر درآورده است.
سوال: در شرایط کنونی رسانه ها چگونه می توانند جلب مشارکت عمومی را در انتخابات افزایش دهند؟
خبرنگار روزنامه شهرآرا در پاسخ گفت: کارکرد رسانه در حوزه انتخابات را صرفا باید در حوزه اصحاب رسانه و خبرنگاران دید، با توجه به اتفاقاتی که در چند سال اخیر رخ داده و تصمیماتی که در سطح کلان کشور گرفته شده است، به طور قطع نمی توان نگاه غیرواقع بینانه ای به کارکرد رسانه ها داشت.
بنیامین یوسف زاده بیان کرد: رسانه در افزایش حضور مردم در پای صندوق های رای موثر است اما باید نگاه واقع بینانه به این قضیه داشت، رسانه ها و خبرنگاران ظرفیتی برای اقناع مخاطب دارند که ارتباط نزدیکی با عملکرد مسوولان قوای مختلف از جمله مقننه و مجریه دارد، بی تردید رخدادهای چهار سال گذشته بر تصمیم نهایی مردم برای حضور یا عدم حضورشان در انتخابات تاثیر می گذارد.
وی اضافه کرد: اهالی رسانه می توانند از بسترهایی که در حوزه نرم افزاری و سخت افزاری دارند برای حضور بیشتر مردم در انتخابات بهره بگیرند، البته در صورتی که رسانه ها عملکرد مثبت مسئولان و نمایندگان مجلس را اطلاع رسانی کنند، مردم نیز با درکی مناسب از شرایط در انتخابات شرکت می کنند اما شاید بعضا رسانه ها به سبب برخی از مصلحت اندیشی ها از انجام این کار خودداری کنند و در مجموع حضور مردم در انتخابات ارتباط مستقیمی با عملکرد مسئولان دارد که نمی توان حضور حداکثری مردم در انتخابات را از رسانه ها خواست.
معاون سردبیر پایگاه "آخرین خبر" نیز در پاسخ به این سوال گفت: جلب مشارکت مردم در انتخابات کار ساده ای نیست که بتوان از رسانه توقع آن را داشت، در هر صورت مردم از شرایط ناخرسندی هایی دارند، کارکرد رسانه از گذشته تا آینده باید به نحوی باشد که مردم بتوانند به آن اعتماد کنند، در واقع رسانه مهندسی افکار عمومی را انجام می دهد.
محمد ظریف، نقش "انسان رسانه ها" (بلاگر) را در فضای رسانه ای بسیار اثرگذار دانست و گفت: مهمترین مساله در فعالیت رسانه ای، تعامل با مخاطبان است، اگر این تعامل شکل نگیرد، اثرگذاری رسانه ها کمتر می شود و هر چقدر این اثرگذاری کمتر شود، مهندسی افکار عمومی به دست رسانه های بیگانه می افتد.
وی ادامه داد: رسانه های داخل کشور نتوانسته اند ارتباط سازنده و مستمری با مخاطبان خود برقرار کنند، از آنجا که مهمترین کارکرد رسانه بودن پلی بین مسئولان و مردم است، باید اذعان کرد که این پل چندان شکل نگرفته و رسانه های داخلی از رسانه های خارجی عقب افتاده اند.
در حال حاضر نقد عملکرد کاندیداهای انتخابات مجلس شورای اسلامی، یک ابزار کوتاه مدت موثر تا انتخابات است، بعد از انتخابات هم رسانه ها نباید نمایندگان را رها کنند بلکه باید میزان تحقق وعده هایی که در زمان انتخابات داده اند را، پیگیری کنندظریف اظهار کرد: برای افزایش مشارکت مردم در انتخابات باید رسانه ها بهتر و شفاف تر نظرات مردم را منعکس کنند و حاکمیت هم سعه صدر داشته باشد و سخنان و انتقادهای مردم را تحمل کند، باید زمینه ای فراهم شود که مردم، رسانه را آیینه خود بدانند.
معاون سردبیر پایگاه آخرین خبر گفت: هم اینک نقد عملکرد نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی، یک ابزار کوتاه مدت موثر تا انتخابات است، بعد از انتخابات هم رسانه ها نباید نمایندگان را رها کنند بلکه باید میزان تحقق وعده هایی که در زمان انتخابات داده اند را، پیگیری کنند.
وی همچنین ساماندهی انسان رسانه ها و پذیرش ورود فناوری به حوزه رسانه را از سوی مسئولان ضروری دانست و برنامه ریزی برای استفاده موثر از شبکه های اجتماعی به عنوان رسانه را خواستار شد.
سردبیر رسانه "خبر فوری" نیز در پاسخ به این سوال گفت: مسئولان در دوره های گذشته در بزنگاه های مختلف صداقت لازم را با رسانه ها نداشتند، اهمال کاری آنان در برخی اتفاقات باعث شد که مردم نسبت به رسانه های داخل کشور بی اعتماد شوند. رسانه ها هر چقدر هم برای انتخابات تلاش کنند، در نظر مردم مانند چوپان دروغگو هستند.
مهتا قره داشی افزود: زمان انتخابات که می رسد همه یاد رسانه ها می افتند که می توانند در جلب مشارکت مردم در انتخابات موثر باشند؛ نمایندگان مردم استان در مجلس شورای اسلامی طی چهار سال گذشته ارتباط زیادی با رسانه ها نداشتند، اما انتخابات که می رسد انتظار داریم رسانه ها در معرفی کاندیداها و ایجاد شور انتخاباتی نقش موثری داشته باشند.
وی بیان کرد: هوش رسانه ای مردم ارتقا یافته است، لذا وقتی یک کاندیدای انتخاباتی که چهار سال گذشته نماینده مجلس بوده و هیچ ارتباطی با رسانه ها نداشته است، اما در زمان انتخابات به فعالیت رسانه ای رو می آورد، مردم هم متوجه هدف از تغییر موضع ناگهانی این کاندیدا می شوند، حتی برخی از نمایندگان که پیش از این از موضوعی حمایت می کردند به انتخابات که می رسد، تغییر موضع می دهند و با مردم همزبان می شوند.
سردبیر رسانه "خبر فوری" گفت: نکته دیگر آنکه کاندیداهای انتخابات مجلس شورای اسلامی، در زمان انتخابات وعده هایی به مردم می دهند که در رسانه ها هم منتشر می شود، اما بعد از ورود آنان به مجلس، این وعده ها محقق نمی شود و مردم نسبت به رسانه ها بی اعتماد می شوند، از سوی دیگر رسانه ها از اختیار عمل کافی برخوردار نیستند که انتقادات صریح خود را نسبت به موارد مختلف بیان کنند، اما در مقابل، انسان رسانه ها بدون محدودیت انتقادها را مطرح کرده و بر افکار عمومی تاثیر می گذارند.
قره داشی بیان کرد: رسانه "خبر فوری" طبق رسالت اجتماعی که دارد، ایستگاه هایی برای گفتگوی کاندیداهای انتخابات مجلس شورای اسلامی با مردم ایجاد کرده است، نظرسنجی نیز از مردم در دست انجام دارد، در یکی از این نظرسنجی ها از مردم پرسیده شده است که "شما چند مرتبه نماینده خود در مجلس شورای اسلامی" را دیده اید، اکثر مردم گفته اند که حتی یکبار هم نماینده شهر خود در مجلس را ندیده اند و حتی اسمش را هم نمی دانند؛ دیدار مردم با نمایندگان فقط معطوف به همان زمان انتخابات می شود.
سوال: ارتباط نمایندگان مجلس با رسانه ها در خراسان رضوی چگونه است؟
خبرنگار روزنامه شهرآرا در پاسخ گفت: ارتباط نمایندگان مجلس با رسانه ها در این استان در سطح بسیار پایینی قرار دارد، در چهار سال گذشته هم این ارتباط گیری بسیار سخت بوده و حتی اقدامات و عملکرد نمایندگان در رسانه ها انعکاس کمی داشته است، بعضا نزدیک به انتخابات که می شود پیام هایی را به مناسبت های مختلف به خبرنگاران ارسال می کنند تا به نوعی حضور خود را به آنان یادآور شوند.
یوسف زاده افزود: تکلیف محوری که نمایندگان مجلس و مسئولان در ابتدای انقلاب نسبت به مردم داشتند، اکنون رنگ باخته است، نماینده مردم یک شهر بزرگ در مجلس با تغییر دولت، خود را از مجلس جدا می کند و پست دولتی می گیرد و هیچ احساس دینی نسبت به مردم ندارد، در حالی که نماینده مردم بودن در مجلس یکی از والاترین پستها در کشور است که نباید با پست و جایگاه دیگری تعویض شود.
وی بیان کرد: یکی از بزرگترین ضعفهای نمایندگان مجلس شورای اسلامی در استان آن است که مشاوران رسانه ای خوبی ندارند و از ظرفیت رسانه برای احقاق حقوق مردم بهره نمی گیرند، آنقدر خود را درگیر مسائل کلان کشور می کنند که البته باید هم این چنین باشد، اما ضعفها و سنگهای برداشته نشده زیادی در حوزه های انتخابیه نمایندگان وجود دارد.
یوسف زاده داشتن سواد رسانه ای و نیز یک مشاور رسانه ای را برای نمایندگان مجلس از اوجب واجبات دانست.
معاون سردبیر رسانه "آخرین خبر" نیز در پاسخ به این سوال گفت: به عقیده من در این قضیه هر دو طرف مقصر هستند، نه نمایندگان مجلس وظیفه خود را در قبال رسانه ها انجام داده اند و نه رسانه ها به تکلیف خود در این باره عمل کرده اند، این موضوع تا حدی به ضعف های ساختاری و تاریخی رسانه در کشور بازمی گردد.
ظریف اظهار کرد: رسانه ها مشکلات اقتصادی دارند لذا وقتی مسئول یا نماینده مجلسی با تغذیه مالی رسانه آن را مال خود می کند، رسانه استقلال و کارکرد اصلی خود را از دست می دهد، در این شرایط مسئولان و نمایندگان مجلس به راحتی می توانند رسانه ها را دور زده و از آنها فرار کنند.
وی اضافه کرد: مسئولان هم شفافیت را دوست ندارند و از رسانه فراری هستند، برخی از آنان دیگر واهمه ای از دوربین های رسانه ها نیز ندارند، زیرا یقین دارند که رسانه ها نمی توانند کارکرد واقعی خود را داشته باشند، استقلالشان به راحتی مورد خدشه قرار می گیرد و می توانند آنها را تحت فشار قرار دهند.
معاون سردبیر "آخرین خبر" ادامه داد: از سوی دیگر به دلیل وجود انسان رسانه ها، سلیقه مردم سطحی شده لذا کارکرد رسانه ها نیز سطحی شده و به دلیل سلیقه و حوصله مردم مجبور به مختصرنویسی شده اند، لذا مطالب تحلیلی کمی منتشر می شود و رسانه ها فقط به این سمت رفته اند که "خبر" بدهند در حالی که رسانه ها وظیفه ایجاد فرهنگ اجتماعی، فرهنگ سیاسی و فرهنگ اقتصادی در جامعه را دارند و حتی در حوزه انتخابات وظیفه ایجاد فرهنگ مشارکت را دارند لذا بعضا از مردم نمی دانند که مشارکت در انتخابات به چه معناست و نبود آن چه تبعاتی برای کشور دارد.
سردبیر "خبر فوری" نیز در پاسخ به این سوال گفت: گروهی از نمایندگان مجلس به سبب ترس، از رسانه ها فاصله می گیرند، گروهی دیگر به دنبال دیده شدن هستند و از این رو با رسانه ارتباط می گیرند، در این شرایط ارتباط با رسانه ها معطوف به پرداختن به مسائل کلان کشوری می شود لذا از حوزه انتخابیه خود بازمی مانند.
قره داشی، ایجاد رسانه برای نمایندگان مجلس را فقط هزینه تراشی دانست و گفت: ارتباط گیری نمایندگان با رسانه ها کار ساده ای است، یک نماینده یا کاندیدای نمایندگی مجلس می تواند با راه اندازی یک صفحه ساده در یکی از شبکه های اجتماعی، عملکرد، ایده ها و نظرات خود را منتشر کند تا اطلاعات لازم در این خصوص را در اختیار رسانه های موجود قرار دهد، متاسفانه نمایندگان مجلس افراد رسانه ای نیستند و مشاوران رسانه ای خوبی هم ندارند.
سوال : جهت گیری سیاسی رسانه ها در استان به چه نحو است؟
خبرنگار شهرآرا در پاسخ گفت: قاعدتا هیچ رسانه ای له یا علیه نامزد انتخابات مجلس شورای اسلامی وارد عمل نمی شود، البته رسانه های مستقل در کشور محدود هستند و اغلب به یک نهاد یا دستگاه اجرایی وصل هستند.
یوسف زاده اظهار کرد: بعضا رسانه ها در زمان انتخابات درباره یک طیف صحبت می کنند اما صراحتا موضع خود را اعلام نمی کنند، در طیف های سیاسی مقتضیات شهر و رسانه تاثیرگذار است، طبیعتا یک رسانه اصولگرا از اصولگرایان حمایت می کند، رسانه های استان خراسان رضوی گرچه عمدتا اصولگرا هستند اما محافظه کارانه عمل می کنند و رفتار حرفه ای دارند.
وی به کارکرد احزاب در خراسان رضوی اشاره و بیان کرد: احزاب شناسنامه داری در استان وجود دارند اما کارکرد حزبی اثرگذاری ندارند، فقط در زمان انتخابات فعال می شوند و رویکردشان نسبت به استفاده از رسانه به همان زمان برگزاری انتخابات معطوف می شود، البته این ضعف دوطرفه است، رسانه ها هم ارتباط تنگاتنگی با احزاب در زمان غیرانتخابات ندارند.
وی اضافه کرد: نکته دیگر اینکه اگر هم رسانه ها عملکرد نمایندگان برخاسته از احزاب را در زمان فعالیتشان در مجلس مورد پرسش و نقد قرار دهند، کسی مسئولیت آن را برعهده نمی گیرد و پاسخگوی وعده های بدون تحققش نیست، در این بخش انسان رسانه ها بهتر وارد عمل شده و نمایندگان را به چالش می کشند اما از طرف مقابل پاسخی شنیده نمی شود.
معاون سردبیر "آخرین خبر" نیز در پاسخ به این سوال گفت: تقسیم بندی های سیاسی در کشور تا حد زیادی از بین رفته و نمی توان جبهه سیاسی افراد و کاندیداها را مشخص کرد، شهر مشهد با وجود پررنگ بودن جبهه های سیاسی آن، رسانه های مستقل سیاسی ندارد، در واقع رسانه ها در کشورمان بویژه استانها به دلیل مسائل اقتصادی، از استقلال لازم برخوردار نبوده و کشش لازم را برای مدیریت خود ندارند لذا وابسته به نهاد یا دستگاه اجرایی می شوند.
فعالیت انتخاباتی رسانه ها برگرفته از گرایش سیاسی نهاد یا دستگاه اجرایی است که به آن وابسته هستند اما رفتار آنها در این بخش به صورت کاملا غیرمستقیم بوده و حرکتشان در مسیر آن فکر یا گرایش سیاسی اجتناب ناپذیر استظریف اظهار کرد: احزاب در ایران وابسته به اشخاص هستند، این افراد هستند که حزب را فعال می کنند و با نبود آن افراد، احزاب هم از بین می روند، در شهری مانند مشهد چهره سیاسی رسانه ها خاکستری است، از سوی دیگر ۷۰ درصد افراد جامعه به جبهه سیاسی کاندیداها کاری ندارند بلکه معیشت و فرهنگ، مسائل اجتماعی و امنیت روانی برای آنان مهم است.
وی بیان کرد: نماینده ای که وارد مجلس می شود، باید حزب خود را کنار بگذارد، مسائل حزبی فقط نماینده مجلس را از کارکرد واقعی اش دور می کند زیرا او در قالب قوه مقننه قانونگذار است و ساختارهای اقتصادی و قضایی و ... همه را تعیین می کند لذا ما رسانه ها باید به مردم این توضیح را بدهیم که نماینده مردم در یک شهر فرماندار یا استاندار یا شهردار است و نمایندگان مجلس کارکرد مهمتری دارند، اما رسانه ها کارکرد نمایندگان مجلس را برای مردم تا حد محلی پایین آورده اند و آنان را معطوف به مسائل پیش افتاده شهری نموده اند.
معاون سردبیر رسانه "آخرین خبر" گفت: کار نماینده مجلس اصلاح ساختارها است و هر چقدر در این حوزه موفق تر باشد، می تواند نماینده بهتری برای مردم شهرش باشد.
سردبیر رسانه "خبر فوری" در پاسخ به این سوال، رسانه ها را به لحاظ جبهه سیاسی کاملا تعریف شده و مشخص دانست و گفت: فعالیت انتخاباتی رسانه ها نیز برگرفته از گرایش سیاسی نهاد یا دستگاه اجرایی است که به آن وابسته هستند اما رفتار آنها در این بخش به صورت کاملا غیرمستقیم بوده و حرکتشان در مسیر آن فکر یا گرایش سیاسی اجتناب ناپذیر است.
مهتا قره داشی اظهار کرد: اگر آزادی بیان تحت قوانین مشخصی به رسانه ها داده شود، آنها نیز به اندازه کافی اخلاق‌مدار هستند و در جهت گیری های خود اخلاق رسانه ای را رعایت می کنند، برخلاف انسان رسانه ها که فارغ از هر چهارچوبی ، مطالب یا رفتارهایی را به اشخاص نسبت داده و در مورد آن صحبت می کنند.
به گزارش ایرنا، دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی در ۱۲ حوزه انتخابیه خراسان رضوی برای کسب ۱۸ کرسی نمایندگی برگزار می شود که از آن میان پنج نماینده مربوط به حوزه انتخابیه مشهد و کلات است و حوزه انتخابیه سبزوار، جوین، جغتای، خوشاب، داورزن و ششتمد دارای ۲ کرسی نمایندگی، حوزه انتخابیه نیشابور، فیروزه، زبرخان و میان‌جلگه نیز دارای ۲ کرسی نمایندگی در مجلس هستند و ۹ حوزه انتخابیه دیگر استان هر کدام یک نماینده در مجلس دارند.
نظر شما