سبزه آرایی به شیوه سنتی در کهگیلویه و بویراحمد

به گزارش ایرنا،درست کردن سبزه از آیین هایی است که در گذشته های نه چندان دور به دست دختران جوان این استان با شور شوق خاصی انجام می گرفت به عبارت دیگر نیاکان این سرزمین سبزه را در خانه تهیه می کردند و این باعث می شد نه آلودگی زیست محیطی سبزه های اضافی ایجاد شود و نه بذر غلات به هدر برود اما امروز بخش عمده ای از این محصول به صورت آماده در بازار خریداری می شود.

شیوه سبزه آرایی سال های دور کهگیلویه و بویراحمدی ها بر این منوال بوده دانه ها و بذرها را در ظرفی می ریزند و یک پارچه نمدار سبز یا سفید رنگ بر روی آن می کشند و این سبزه ها در روز سیزدهم فروردین در طبیعت رهاسازی می شود.

شهروندان کهگیلویه و بویراحمدی معمولا در اسفند ماه اقدام به کشت سبزه می کنند این سنت در گذشته های نه چندان دور در سینی و یا کوزه های سفال انجام می شد اما در سال های اخیر بیشترین سبزه سفره هفت سین مردم این خطه در ظروف یکبار مصرف انجام می شود که این خود پیامدهای زیست محیطی زیادی به همراه دارد.

استفاده از ظروف یکبار مصرف برای کشت سبزه، مصرف آب زیاد به منظور نگهداری سبزه با توجه به اختصاص بخش عمده ای از آن به بذر گندم و هدررفت میزان قابل توجهی محصولات زراعی باعث هشدار فعالان محیط زیست و کارشناسان اقتصادی در این خصوص شده است.

افزون بر این موارد تجربه هر ساله شب عید در کهگیلویه و بویراحمد نشان می دهد که شمار قابل توجهی سبزه تولید شده از سوی کاسبان در استان به دلیل نبودن مشتری دور ریخته می شود اینها یعنی اینکه به همراه سنت زیبای سبزه آرایی هدر رفت سرمایه های زیادی صورت می گیرد که با برنامه ریزی و فرهنگ سازی باید برای چاره اندیشی کرد.

معایب شیوه سبزه آرایی به سبک جدید

کارشناس محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه تجزیه ظروف یکبار مصرف ۳۰۰ تا ۵۰۰ سال زمان می برد و در این مدت وجود این ظروف باعث آلودگی آب ، خاک، محصولات کشاورزی و در نهایت تهدید برای سلامتی انسان ها می شود از هموطنان خواست سبزه های نوروز امسال را در ظروف سفالی یا چوبی کشت کنند.

قدرت علی پور تصریح کرد:کاشت سبزه در ظروف یکبار مصرف همچنین منجر به چند برابر شدن زباله ها می شود که با توجه به اینکه افزایش زباله ها خود تهدید کننده محیط زیست و موجودات زنده است نیاز است تا شهروندان نسبت به انتخاب ظروف سبزه ها حساسیت بیشتری داشته باشند.

وی تاکید کرد:خوردن ظروف یکبار مصرفی که سبزه در آن کشت شده از سوی دام ها یکی دیگر از پیامدهای رهاسازی آن در طبیعت است که امکان به خطر افتادن سلامت انسان ها بر اثر گوشت و شیر آن وجود دارد.

علی پور عنوان کرد: رهاسازی ظروف یکبار مصرف سبزه در طبیعت که در روز سیزدهم فروردین هر سال صورت میگیرد افزون بر نازیبا کردن سیمای طبیعت باعث آلودگی منابع آب،خاک و تهدید سلامتی انسان ها می شود.

کارشناس محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد:با توجه به افزایش جمعیت در کشور و نیاز بیشتر به محصولات زراعی و خشکسالی های پیاپی ضرورت دارد ضمن حفظ این سنت زیبای نیاکان ایرانی راهکارهایی یافت تا با هزینه های مالی و زیست محیطی کمتر آیین سبزه آرایی انجام کرد.

وی خاطرنشان کرد: استفاده از بذر درختان جنگلی یا باغی به جای محصولات زراعی بهترین انتخاب برای کاشت سبزه است.

علی پور اظهار کرد: با توجه به اقلیم هر منطقه گونه های مختلف بذر گونه های جنگلی را می توان کشت کرد و سپس به جای رهاسازی سبزه گندم در طبیعت آن را در جنگل ها کاشت.

کارشناس محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به راه اندازی پویش سبزه ماندگار از سوی فعالان محیط زیست در فضای مجازی تاکید کرد:در این پویش از بذر گونه های جنگلی یا بذرهایی غیراز قوت قالب مانند مرکبات برای کشت سبزه استفاده می شود.

وی تصریح کرد:پیشگیری از هدر رقت میزان قابل توجهی گندم یا حبوبات نخستین مزیت این اقدام پسندیده است.

سبزه آرایی در ایران باستان

نیاکان ایرانی سبزه را مظهر تولد دوباره و زایش و سبزی می دانستند در ایران باستان رسم بر این بود که ۲۵ روز قبل از نوروز در کاخ پادشاهان دوازده ستون ازخشت خام برپا می‌ساختند و بر هرکدام یک نوع غله می‌کاشتند،آنان معتقد بودند اگر سبزه‌ها خوب بروید سال پر برکتی در پیش است.

در ایران باستان دانه‌های گندم، جو، برنج، لوبیا، عدس، ارزن، باقلا، نخود و کنجد را بر این ستون‌های خشتی می‌کاشتند و روز ششم فروردین آن ها را برمی چیدند و به نشان برکت و باروری در تالارها پخش می‌کردند و معمولا سه قاب از سبزه به نماد اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک بر خوان می‌گذاشتند.

راهکارهای سبزه آرایی با هزینه کمتر

صاحبنظران اعتقاد دارند که گندم یک محصول استراتژیک است و نباید برای سبزه عید نوروز آن را هدر داد. آنان کاشت دانه در باغچه ها، استفاده از دانه های سبز شده به عنوان خوراک پرندگان، کاشت بذرها در خاک، کاشت بذر سبزی، جمع آوری و تبدیل سبزه های عید به کود کمپوست را پیشنهاد می دهند.

استفاده از گیاهان سوزنی برگ‌ها و کاج‌های مختلف اعم از کاج تهران، کاج سیاه، سرو نقره‌ای که شکل و شمایل آن شبیه به خوشه گندم است و روش تولید آن به این ترتیب است که ابتدا مخروط ها را یک شبانه روز در آب گذاشته تا باز شود سپس به مدت ۱۴ روز نگهداری می شود تا سبز شود راهکاری برای حفظ سنت سبزه آرایی بدون اما و اگر است.

استان ۷۲۶ هزاری نفر کهگیلویه و بویراحمد مشهور به سرزمین آریوبرزن در جنوب غربی ایران قرار دارد.