"کاسه بَهره" به وقت افطار؛ سنتی ماندگار از ماه رمضان در کهگیلویه وبویراحمد

به گزارش ایرنا،فرهنگ ایرانیان و نیاکان آریایی سرشار از نمونه های بشر دوستی و مهربانی است که مشهورترین آن در شعر سعدی شیرازی شاعر پرآوازه ایرانی تجلی یافته است جایی که این شاعر پارسی گوی سروده است

بنی آدم اعضای یکدیگرند که درآفرینش ز یک گوهرند/ چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضو را نماند قرار اما سنت "کاسه بَهره" در کهگیلویه و بویراحمد جلوه ای از همدلی و نوع دوستی است.

کارشناسان میراث فرهنگی کهگیلویه و بویراحمد می گویند که سنت زیبای "کاسه بَهره" نشات گرفته از زندگی عشایری است که ساکنان سیاه چادرها بوی غذایشان پخش می شد و آنان با این اعتقاد که در صورتی که بانوی باردار و انسان روزه داری بوی غذایشان را استشمام کند و از آن میل نکند گناه دارد رواج یافته اما این سنت نیکو هم اکنون در شهرهای استان هم رواج دارد.

شهروندان خداجو و خونگرم این سرزمین زرخیز که متشکل از اقوام مختلف ایرانی چون ترک ، لر ، کرد، اصفهانی و بندری هستندبر این باور هستند همواره در دستگیری از نیازمندان پیش قدم هستند و در ماه مهمانی خدا با سنت زیبای "کاسه بهره" سعی در سهیم کردن همسایه ها در سفره ساده اما پر از صفا و صمیمیت خود دارند.

در این سنت زیبا یکی از اعضای خانواده (معمولا مادر خانواده ها یا یکی از فرزندان)نزدیکی های غروب آفتاب و صرف افطار مقداری غذاهای محلی چون آش ماست، دنگو، حلوا، آش دوغ، آب‌گوشت، کلگ گوشت و دمپخت گوشتی را برای همسایه ها می برد،همسایه ها نیز اگر وضع مالی خوبی داشته باشند ظرف "کاسه بهره" را خالی برنمی گردانند و آن را از غذا یا خوراکی در دسترس خود پر می کنند.

مردم کهگیلویه و بویراحمد به ویژه افراد دوران دیده از پلو بیشتر برای وعده سحری استفاده می کنند و بخش عمده ای از مواد تشکیل دهنده سفره افطاری آنان از خوراکی های سنتی تشکیل می شود.

غذاهای محلی متداول در "کاسه بهره"

آبگوشت، قبورمه،کله ‌جوشک، شله ماشکی و آش کارده (هره) متداول ترین غذاهای محلی است که در سنت "کاسه بهره" شهروندان کهگیلویه و بویراحمدی برای همسایه های خود می برند.

مرسوم ترین غذای مردم کهگیلویه و بویراحمد در سفره افطاری آبگوشت است که این غذای خوشمزه به 2 صورت با استفاده از جوجه محلی یا گوشت قرمز تهیه می شود.

دنگو نیز از خوراکی های محلی استان است که مصرف آن در سفره افطار کاربرد دارد برای تهیه این خوراکی ابتدا گندم را به طور کامل خرد کرده تا پوست گندم در بیاید و بعد حبوباتی مانند لوبیا قرمز، نخود عدس مخلوط و روی اجاق گذاشته تا به مدت چند ساعت خوب پخته و غلیظ شود و در پایان فلفل و نمک به آن افزوده می شود.

قبورمه از دیگر غذاهای محلی است که دادن آن به همسایه ها از قدیم تاکنون در کهگیلویه و بویراحمد متداول بوده که این غذای خوشمزه که با استفاده از گوشت گوسفندی و مقدار زیادی پیاز و انواع ادویه تهیه می شود.

شله ماسی یا آش ماست دیگر غذای سنتی سفره افطاری در کهگیلویه و بویراحمد است که از گذشته های دور تا کنون به عنوان "کاسه بهره" به همسایه ها داده می شود این غذا نیز از دوغ، برنج، آویشن، پیاز داغ و روغن محلی تهیه می شود.

شله ماشکی که از موادی چون برنج، ماش، انار خشک شده، پیاز داغ و روغن محلی تهیه می شود نیز به عنوان "کاسه بهره" استفاده می شود.

کله ‌جوشک یا کلک سوز که با پیاز، پونه، ادویه و نان محلی تهیه می شود دیگر غذای محلی سفره افطاری است که روزه داران به همسایه های خود می دهند.

آش کارده (هره) برای تهیه‌ این غذا، کارده را که گیاهی گرمسیری با برگ‌های پهن است، خرد می‌کنند و در دوغ ترش می‌خوابانند و بعد از دو روز آب به آن اضافه می‌کنند و پس از جوشیدن، گندم و برنج نیم‌کوب به آن اضافه می‌کنند.

پلو محلی که از موادی مانند برنج، قارچ و نوع گیاه کوهی به نام لیزک تهیه می شود از دیگر غذاهایی است که در سبد کاسه بهره جای می گیرد.

دیگر آیین های سنتی رمضان در کهگیلویه و بویراحمد

آیین های سنتی ماه مبارک رمضان در کهگیلویه و بویراحمد شامل سه بخش استقبال، حین ماه مهمانی خدا و سنت های وداع می شود.

گردگیری از مساجد از مهمترین آیین های پیشواز از ماه مهمانی خدا در کهگیلویه و بویراحمد است،در این سنت دیرینه خانواده ها از یک هفته پیش از آغاز ماه مبارک رمضان شروع به پاکیزه کردن مساجد و حسینیه ها خود می کنند.

نگاه کردن در آیینه و فرستادن صلوات یکی دیگر از سنت های دیرینه مردم این استان است که بعد از اعلام رویت هلال ماه رمضان انجام می گرفته که البته اکنون به فراموشی سپرده شده است.

دادن هدایایی به کودکان و نوجوانان روزه اولی، تشویق کودکان و نوجوانان به روزهای کله گنجشکی (کله بنگشتی) از رسوم رایج مردم این خطه برای سهیم کردن نسل نوجوان در آیین های ماه مبارک رمضان است.

جمع آوری کمک های مردمی، برپایی محافل ادعیه، ختم قرآن، اطعام نیازمندان و توزیع غداهای نذری از دیگر آیین های مرسوم مردم کهگیلویه و بویراحمد حین ماه صیام است.

روزگاران کهن که امکانات مراکز مذهبی چون مساجد و حسینیه ها اندک بود در این استان معمولا خانواده هایی که توانایی مالی بهتری داشتند پذیرای محافل ماه رمضان در خانه های خود می شدند.

آئین های بدرقه ماه رمضان نیز شامل بازدید از وابستگان و آشنایان و انداختن سفره های بزرگ عید فطر و دادن عیدی به فقیران پایان می شود.

برپایی آیین های وداع با ماه رمضان و جشن و شادی در عید فطر از رسوم مردم این دیار است که در پایان ماه رمضان بیشتر در بقاع متبرکه انجام می شود.

استان کهگیلویه و بویراحمد متشکل از ۹ شهرستان ۱۷ شهر و یک هزار و ۷۰۰ روستا با جمعیت ۷۲۶ هزار نفر در جنوب غربی کشور واقع شده است.

۶شهرستان گچساران، کهگیلویه، بهمئی، چرام، لنده، باشت در بخش گرمسیری استان و دو شهرستان بویراحمد و دنا در بخش سردسیری در دامنه دنا قرار دارند.